Naczelny Sąd Administracyjny po raz pierwszy ostatecznie potwierdził nieważność decyzji komisji weryfikacyjnej ds. reprywatyzacji. Rozstrzygnięcie sądu dotyczy trzech nieruchomości położnych przy Placu Defilad w Warszawie.
Chodzi o jedne z pierwszych decyzji komisji weryfikacyjnej z listopada 2017 r. Organ ten uznał wtedy, że stołeczny ratusz przy wydawaniu decyzji reprywatyzacyjnych ws. działek na pl. Defilad pod dawnymi adresami: Wielka 6/Złota 19, Zielna 7/Złota 17 i Wielka 2/Chmielna 50 rażąco naruszył prawo administracyjne, tym samym uchylono reprywatyzację tych gruntów i umorzono postępowanie administracyjne. Oznaczało to, że nieprawomocnie nieruchomości wracają do Skarbu Państwa.
Przewodniczący komisji Patryk Jaki mówił wówczas, że wiele wskazuje na to, iż w przypadku tych nieruchomości mamy do czynienia z prawowitymi spadkobiercami, ale - jak zaznaczał - nie złożono poprawnie wniosku dekretowego. W czerwcu 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził nieważność tych decyzji komisji. W konsekwencji komisja złożyła skargi kasacyjne.
W czwartek NSA kasacje oddalił. Tym samym trzy decyzje komisji weryfikacyjnej ws. nieruchomości przy Placu Defilad zostały ostatecznie uznane za nieważne. Jest to pierwsze prawomocne rozstrzygnięcie w sprawie decyzji komisji weryfikacyjnej.
W uzasadnieniu wyroków sędzia Joanna Rudnicka podkreśliła, że kompetencje komisji weryfikacyjnej ds. reprywatyzacji zostały ściśle określone w ustawie i zgodnie z tymi przepisami w listopadzie 2017 r. niemożliwe było wydanie przez ten organ decyzji innych niż co do istoty (meritum) sprawy. Zaznaczyła przy tym, że postanowienie komisji o umorzeniu postępowania - wydane w sprawach działek przy Placu Defilad - nie jest takim rodzajem postanowienia.
Sędzia zwróciła też uwagę, że sprawa wróci teraz do komisji weryfikacyjnej, która jeszcze raz się nią zajmie. Jak dodał sąd, po zmianie przepisów w 2018 r. komisja może postanowić o uchyleniu decyzji reprywatyzacyjnej i umorzeniu postępowania. "Nie zostały przesądzone bowiem żadne okoliczności dotyczące istoty tej sprawy" - wskazał sąd.
Jak podawały media, co do trzech działek na pl. Defilad po II wojnie światowej adwokat Witold Bayer wystąpił o prawo do ich zabudowy za symboliczną kwotę. W 1946 r. adwokata zatrzymało UB za działalność antykomunistyczną i nie dopełnił on wszelkich formalności, a po wyjściu z aresztu nie kontynuował już starań. Na początku lat 90. spadkobiercy właścicieli atrakcyjnych nieruchomości rozpoczęli jednak starania o ich odzyskanie, powołując się na działania adwokata sprzed jego zatrzymania. W latach 2012-2013 spadkobiercom przyznano prawo użytkowania wieczystego.
WSA w Warszawie sukcesywnie rozpatruje kolejne odwołania od decyzji komisji weryfikacyjnej. W tym roku sąd uchylił decyzje komisji ws. nieruchomości przy m.in. Dąbrowskiego 18, Mokotowskiej 63, Złotej 62, Emilii Plater 14, Noakowskiego 16. Kilkanaście innych decyzji sąd uchylił w 2020 r. i 2019 r. WSA utrzymał też część decyzji komisji w sprawach m.in. Emilii Plater 15, Zielnej 32, Czerskiej 3, Pięknej 49.