Subskrybuj nas na Youtube
Na założenie społecznej inicjatywy mieszkaniowej, objęcie udziałów w nowo tworzonym SIM lub dołączenie do istniejącego SIM-u czy TBS-u gmina będzie mogła uzyskać pieniądze z Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa. Warto się pospieszyć, bo decyduje kolejność zgłoszeń
Na podstawie art. 30 ustawy z 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (Dz.U. z 2021 r. poz. 11; dalej grudniowa nowelizacja) w Banku Gospodarstwa Krajowego utworzono Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa (RFRM). Ma on być źródłem wsparcia finansowego dla gmin, które zdecydują się uczestniczyć w projekcie społecznej inicjatywy mieszkaniowej. Pomoc ta nie jest jednak ograniczona tylko do nowego podmiotu, czyli społecznej inicjatywy mieszkaniowej (SIM). Mają też do niej prawo już istniejące towarzystwa budownictwa społecznego (TBS) – nawet jeśli nie zdecydują się na zmianę nazwy na SIM. Ustawodawca przesądził o tym jednoznacznie, bo ilekroć w zmienianej mocą grudniowej nowelizacji ustawie z 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2195; ost. zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11) mowa jest o SIM, należy przez to rozumieć również TBS-y działające na dotychczasowych zasadach.
Na jakie działania
Zasady finansowania w ramach RFRM uregulowano w nowo dodanym rozdziale 4c ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Dysponentem zgromadzonych w nim środków jest minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa – czyli obecnie minister rozwoju, pracy i technologii. Zgodnie z art. 33l ww. aktu udziela on gminie wsparcia ze środków funduszu na sfinansowanie części lub całości działania polegającego na objęciu przez nią udziałów lub akcji w:
- tworzonym SIM,
- istniejącym SIM.
W pierwszym przypadku pomoc jest udzielana jednorazowo i nie może przekroczyć 3 mln zł dla jednej gminy. Nie oznacza to jednak, że jeśli gmina wystąpi o wsparcie w maksymalnej wysokości, to takie właśnie otrzyma. Przyznana kwota zależeć będzie raczej od całokształtu planowanego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego i konkretnego SIM. W drugim przypadku, czyli istniejących już SIM, wsparcie nie będzie mogło przekroczyć 10 proc. wartości kosztów przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, w celu realizacji którego obejmowane są udziały lub akcje w istniejącym SIM. Przy czym, jeśli JST będzie realizowała kilka tego typu przedsięwzięć, pieniądze może otrzymać na każde z nich. Pomoc ma zatem dotyczyć zarówno gmin, które od podstaw planują utworzenie SIM i uczestniczyć przy jego tworzeniu, jak również jednostek, które dopiero na dalszym etapie do istniejącego już SIM przystąpią z zamieram realizacji konkretnego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego. Warto również zaznaczyć, że dla JST, które tworzyć będą SIM, obie wskazane powyżej formy pomocy będą dostępne – jedna, która przewidziana jest na samo utworzenie SIM, i druga, która wspierać będzie już konkretne przedsięwzięcie. Inne zatem będą możliwości wsparcia wobec tzw. gmin założycieli, a inne wobec gmin przystępujących do istniejącej już społecznej inicjatywy mieszkaniowej.
W tym miejscu pojawia się pytanie, czy na podobne wsparcie mogą liczyć także SIM-y działające (tworzone) w formie prawnej spółdzielni osób prawnych. Ustawodawca wskazuje bowiem, że finansowe wsparcie ma być udzielane na objęcie w SIM udziałów lub akcji, co mogłoby sugerować, że mowa o wsparciu jedynie dla SIM-ów tworzonych albo działających w formie spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej). Z jednej strony potwierdzeniem tego faktu może być uregulowanie z ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości, gdzie postanowiono, że KZN może być uczestnikiem wyłącznie w tych SIM-ach, które mają formę prawną spółki kapitałowej. Z drugiej jednak strony spółdzielnie osób prawnych – zgodnie z prawem spółdzielczym – także działają w oparciu o udziały członków spółdzielni.
Struktura finansowa RFRM
Przychody funduszu pochodzą z trzech źródeł, z których za najistotniejsze uznać należy wpłaty z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Pozostałe dwa źródła to odsetki od lokat okresowo wolnych środków RFRM zdeponowanych w bankach oraz wpłaty z innych tytułów. I choć ustawodawca pozostawił otwarty katalog przychodów, to jednak wydaje się, że najbardziej istotne dla funkcjonowania Rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa będą właśnie wpłaty z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.
Należy jednak przypomnieć, że został on utworzony w celu finansowania lub dofinansowania realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem epidemii koronawirusa. Przeciwdziałanie to rozumiane jest, zgodnie z art. 2 ust. 2 specustawy o COVID-19, jako wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych COVID-19.
Jeżeli natomiast chodzi o koszty funkcjonowania funduszu, będą to głównie wypłaty wsparcia dla gmin, których wnioski zostaną pozytywnie rozpatrzone, jak również koszty obsługi wypłat i koszty prowadzenia funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Pomoc publiczna
Ustawodawca w art. 33p ust. 1 ustawy o niektórzy formach przewidział, że objęcie udziałów lub akcji SIM z wykorzystaniem wsparcia pochodzącego z RFRM stanowi udzieloną temu SIM rekompensatę z tytułu świadczenia usługi publicznej w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej, dotyczących pomocy publicznej z tytułu świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym. W ust. 2 wskazano natomiast, że obejmując udziały lub akcje SIM z wykorzystaniem wsparcia pochodzącego z funduszu, gmina określa w umowie z tym SIM rodzaj i okres realizacji rekompensowanej tym działaniem usługi publicznej.
Procedura wnioskowania o środki – krok po kroku
➊Wójt, burmistrz, prezydent miasta przygotowuje dla rady gminy projekt wniosku, który zawiera informacje o:
a) wysokości planowanego wkładu pieniężnego gminy związanego z realizacją działania, którego dotyczy wsparcie;
b) wnioskowanej kwocie pomocy;
c) planowanym terminie realizacji inwestycji mieszkaniowej;
d) numerze rachunku, na który mają być wypłacone pieniądze.
Uwaga!W przypadku wsparcia na objęcie udziałów lub akcji w już istniejącym SIM do projektu wniosku i finalnego wniosku trzeba także dołączyć szacunkowy koszt przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, dla którego obejmowane są udziały lub akcje w istniejącym SIM oraz szacunkową liczbę mieszkań planowaną do utworzenia w ramach tego przedsięwzięcia.
➋Zatwierdzenie przez radę gminy – w drodze uchwały – wniosku wójta, burmistrza, prezydenta miasta; podejmując uchwałę rada tym samym wyraża zgodę na złożenie wniosku do ministra właściwego do spraw budownictwa, zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.
➌Przesłanie do ministra (za pośrednictwem prezesa KZN) zatwierdzonego wniosku o przyznanie wsparcia.
Uwaga! Do wniosku musi być dołączona stosowna uchwała rady gminy.
➍Rozpatrzenie wniosku przez ministra, który ma na to 60 dni od dnia jego złożenia.
Uwaga!Ustawa przewiduje, że minister może zlecić prezesowi KZN samodzielne rozpatrywanie wniosków.
➎Wypłata środków z RFRM po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku na wskazany rachunek bankowy.
➏Wykorzystanie przez gminę otrzymanych środków na objęcie udziałów lub akcji SIM. Natomiast jeśli w terminie sześciu miesięcy od dnia wypłaty wsparcia nie dojdzie do zrealizowania działania, w związku z którym je udzielono, wypłacona kwota podlega zwrotowi na rachunek RFRM z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia otrzymania wypłaty do dnia zwrotu.
Uwaga! Dla prawidłowego przeprowadzenia powyższej procedury o przyznanie wsparcia pomocne mogą być uchwały rad gmin dotyczące zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez włodarza, podejmowane na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. g ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1378).