Kto zdecyduje się przejść na zasady ogólne (skalę podatkową) z liniowego PIT lub ryczałtu, może zyskać lub… stracić. Zależy to od poziomu przychodów, kosztów ich uzyskania, składki zdrowotnej, stawek podatku, stosowanych ulg i preferencji

Korekta Polskiego Ładu, która czeka już tylko na podpis prezydenta, ma wejść w życie 1 lipca. Przewiduje m.in., że przedsiębiorcy będą mogli zmienić wybraną już na 2022 r. formę opodatkowania - liniowcy będą mogli wybrać zasady ogólne PIT za cały rok, a ryczałtowcy - za cały albo za połowę.
- Nie każdemu przejście na zasady ogólne PIT będzie się opłacać - podkreśla Joanna Narkiewicz-Tarłowska, dyrektor w Vialto Partners. Ekspertka na prośbę DGP przygotowała przykładowe wyliczenia pokazujące, czy taka zmiana formy opodatkowania będzie opłacalna. W tabelach pokazujemy wyliczenia dla przedsiębiorców w czterech wariantach: z przychodami brutto na poziomie 37 200 zł w skali roku (3100 zł miesięcznie) oraz 145 tys. zł rocznie (ponad 12 tys. zł miesięcznie) - bez kosztów uzyskania przychodów lub gdy koszty wynoszą 60 proc. rocznych przychodów. Założyliśmy również, że przedsiębiorcy na ryczałcie płacą podatek według stawki 15 proc.
Jak mówi Joanna Narkiewicz-Tarłowska, takich wariantów w praktyce może być wiele, a każdy przedsiębiorca przed podjęciem decyzji o zmianie formy opodatkowania za 2022 r. powinien dokonać analizy dotyczącej swojej indywidualnej sytuacji.

Skala zyskuje

Przypomnijmy, że korekta Polskiego Ładu przewiduje obniżkę stawki PIT z 17 proc. do 12 proc. Jeśli dodamy do tego wprowadzoną od początku roku kwotę wolną od podatku na poziomie 30 tys. zł oraz próg skali na poziomie 120 tys. zł, to zasady ogólne PIT mogą okazać się korzystną formą opodatkowania dochodów przedsiębiorcy. Dodatkowo, mogą oni skorzystać z ulg, takich jak wspólne rozliczenie małżonków czy ulga na dzieci.
W związku z tymi zmianami wielu ryczałtowców i liniowców zapewne zastanawia się, czy przejście na zasady ogólne PIT w 2022 r. jest opłacalne, zwłaszcza że ustawodawca daje taką możliwość.
Analizując to, trzeba jednak pamiętać, że nie tylko stawki podatkowe i kwota wolna od opodatkowania są istotne. Liczą się także wysokość przychodów i ponoszonych kosztów oraz zasady rozliczania składek zdrowotnych (NFZ). Zasadniczo i obecnie, i po korekcie Polskiego Ładu będą one korzystniejsze u ryczałtowców (płacą składki zryczałtowane) i liniowców (płacą je w wysokości 4,9 proc. dochodu, a nie 9 proc. dochodu, jak podatnicy rozliczający się według skali PIT). Do tego korekta Polskiego Ładu przewiduje, że ryczałtowcy będą mogli odliczyć od przychodu połowę zapłaconej składki, zarówno za siebie, jak i za osoby współpracujące. Liniowcy z kolei zaliczą do kosztów uzyskania przychodu składkę zapłaconą za siebie i za osoby współpracujące - do łącznej wysokości rocznego limitu (8700 zł).
Przy kalkulacjach trzeba brać pod uwagę również inne różnice w formach opodatkowania: zasadach ogólnych, ryczałcie i liniowym PIT. Omówiliśmy je szczegółowo pod koniec kwietnia w artykule „Kluczowe mogą być: możliwość odliczania składki zdrowotnej i zmiana w stawkach PIT” - DGP nr 75/2022. Przykładowo przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych mają prawo do wspomnianych preferencji - ulgi na dzieci i wspólnego rozliczenia z małżonkiem, a ryczałtowcy i liniowcy nie.

Koszty grają rolę

Komu więc będzie się opłacało przejść z ryczałtu lub liniowego PIT na skalę podatkową?
Zacznijmy od przedsiębiorców, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą w 2022 r. Załóżmy, że przedsiębiorca osiągnie w 2022 r. przychody brutto na poziomie 37200 zł i nie ponosi żadnych kosztów uzyskania przychodów. Przypomnijmy, że w przypadku opodatkowania ryczałtem mamy do czynienia właśnie z taką sytuacją - przedsiębiorca płaci podatek od przychodu i nie może rozliczać kosztów. W tym wariancie (nr 1) wygrywają zasady ogólne PIT. - Podatek liniowy jest mniej opłacalny niż opodatkowanie według zasad ogólnych. Tak samo ryczałt (według stawki 15 proc.) jest mniej opłacalny niż zasady ogólne PIT - wyjaśnia Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Co, jeśli przedsiębiorca z przychodem 37 tys. zł poniesie koszty, np. na poziomie 60 proc. przychodów? Ten wariant również dotyczy zwykle rozpoczynających działalność. - Przy takich założeniach również wygrywają zasady ogólne PIT. Opodatkowanie na zasadach ogólnych i liniowym PIT jest bardzo podobne. Ryczałt (według stawki 15 proc.) jest najmniej opłacalny - stwierdza.
Takie wyniki analizy to efekt wyższej kwoty wolnej - na poziomie 30 tys. zł. W tych wariantach (nr 1 i 2) odgrywa ona najważniejszą rolę, w zasadzie bez względu na to, czy przedsiębiorca ponosi wysokie koszty uzyskania, czy nie ponosi ich w ogóle.

Przychody ponad próg

Przy wyższych przychodach, na poziomie 145 tys. zł rocznie (nieco ponad 12 tys. zł miesięcznie), a więc po przekroczeniu progu PIT (120 tys. zł rocznie), duże znaczenie ma to, czy przedsiębiorca ponosi koszty uzyskania przychodów i ile one wyniosą w skali roku.
- Przy przychodach brutto na poziomie 145 tys. zł rocznie i przy założeniu, że podatnik nie ponosi żadnych kosztów uzyskania przychodów (wariant 3), wygrywa ryczałt. Będzie tak, gdy przedsiębiorca opodatkowuje przychody ryczałtem zarówno według stawki 15 proc., jak i 8,5 proc. Opodatkowanie według skali jest nieco mniej korzystne, a najmniej korzystny jest podatek liniowy - mówi Joanna Narkiewicz-Tarłowska.
Zupełnie inny wynik analizy otrzymamy w przypadku przedsiębiorcy z przychodami brutto na poziomie 145 tys. zł rocznie, który ponosi stosunkowo wysokie koszty uzyskania przychodów (60 proc. wynagrodzenia brutto). - W tym wariancie (nr 4) najkorzystniej wypada skala PIT. Na drugim miejscu jest liniowy PIT, a najmniej korzystny okazuje się ryczałt, i to zarówno gdy wynosi on 15 proc., jak i 8,5 proc. - mówi ekspertka Vialto Partners.
Porównanie różnych form opodatkowania działalności gospodarczej w 2022 r.
Wariant I
Założenia: roczny przychód brutto - 37 200 zł; koszty uzyskania przychodów - 0 zł; stawka ryczałtu - 15 proc.
Wynagrodzenie netto* W 2021 Według Polskiego Ładu Według korekty PŁ -Niskie Podatki Różnica: Polski Ład a 2021 Różnica: Niskie Podatki a 2021
Działalność opodatkowana skalą PIT 19 710,12 19 413,77 19 413,77 −296,35 −296,35
Działalność opodatkowana liniowym PIT 19 040,12 15 107,77 15 724,77 −3932,35 −3315,35
Działalność opodatkowana ryczałtem 19 710,12 15 233,34 15 536,34 −4476,78 −4173,78
Wariant I
Co się bardziej opłaca wybrać w 2022 r. przy powyższych założeniach (przychód = 37 200 zł, koszty = 0 zł)
Porównanie form zatrudnienia (zysk/strata) względem wynagrodzenia netto Po wejściu w życie korekty Polskiego Ładu - zysk/strata rocznie (w zł)
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną liniowym PIT, to zmieniając formę na:
skalę PIT zyskasz 3689,00
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną 15 proc. ryczałtem, to zmieniając formę na:
skalę PIT zyskasz 3877,43
* W przypadku działalności gospodarczej wykazywane kwoty netto nie uwzględniają faktycznych wydatków (kosztów). Są to przychody pomniejszone jedynie o ustawowe obciążenia z tytułu składek ZUS, NFZ i podatku.
Wariant II
Osoby z niskimi przychodami i wysokimi kosztami, głównie rozpoczynające działalność gospodarczą w 2022 r.
Założenia: roczny przychód brutto 37 200 zł; koszty uzyskania przychodów - stanowią 60 proc. przychodów, czyli 19 620 zł; stawka ryczałtu - 15 proc.
Wynagrodzenie netto* W 2021 Według Polskiego Ładu Według korekty PŁ - Niskie Podatki Różnica: Polski Ład a 2021 Różnica: Niskie Podatki a 2021 Różnica: Niskie Podatki a Polski Ład
Działalność opodatkowana skalą PIT 19 710,12 19 413,77 19 413,77 −296,35 −296,35 0,00
Działalność opodatkowana liniowym PIT 19 710,12 19 347,77 19 413,77 −362,35 −296,35 66,00
Działalność opodatkowana ryczałtem 19 710,12 15 233,34 15 536,34 −4476,78 −4173,78 303,00
Wariant II
Co się bardziej opłaca wybrać w 2022 r. przy powyższych założeniach (przychód = 37 200 zł, koszty 60 proc. przychodów = 19 620 zł)
Porównanie form zatrudnienia (zysk/strata) względem wynagrodzenia netto Po wejściu w życie korekty Polskiego Ładu - zysk/strata rocznie (w zł)
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną liniowym PIT, to zmieniając formę na:
skalę PIT ani nie zyskasz, ani nie stracisz
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną 15 proc. ryczałtem, to zmieniając formę na:
skalę PIT zyskasz 3877,43
* W przypadku działalności gospodarczej wykazywane kwoty netto nie uwzględniają faktycznych wydatków (kosztów). Są to przychody pomniejszone jedynie o ustawowe obciążenia z tytułu składek ZUS, NFZ i podatku.
Wariant III
Założenia: roczny przychód brutto - 145 000 zł; koszty uzyskania przychodów - 0 zł; stawka ryczałtu - 15 proc.
WYNAGRODZENIE NETTO* W 2021 Według Polskiego Ładu Według korekty PŁ - Niskie Podatki Różnica: Polski Ład a 2021 Różnica: Niskie Podatki a 2021 Różnica: Niskie Podatki a Polski Ład
Działalność opodatkowana skalą PIT 102 015,12 100 073,76 104 573,76 −1941,36 2558,64 4500,00
Działalność opodatkowana liniowym PIT 106 358,12 99 283,81 100 497,81 −7074,31 −5860,31 1214,00
Działalność opodatkowana ryczałtem 111 642,12 104 175,85 104 679,85 −7466,27 −6962,27 504,00
Wariant III
Co bardziej opłaca się wybrać w 2022 r. przy powyższych założeniach (przychód = 145 000 zł, koszty = 0 zł)
Porównanie form zatrudnienia (zysk/strata) względem wynagrodzenia netto Po wejściu w życie korekty Polskiego Ładu - zysk/strata rocznie (w zł)
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną liniowym PIT, to zmieniając formę na:
skalę PIT zyskasz 4075,95
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną 15 proc. ryczałtem, to zmieniając formę na:
skalę PIT stracisz 106,09
Porównanie różnych form opodatkowania działalności gospodarczej w 2022 r.
Wariant IV
Założenia: roczny przychód brutto - 145 000 zł;
koszty uzyskania przychodów - stanowią 60 proc. przychodów, czyli 87 000 zł;
stawka ryczałtu - 15 proc.
Wynagrodzenie netto* W 2021 Według Polskiego Ładu Według korekty PŁ - Niskie Podatki Różnica: Polski Ład a 2021 Różnica: Niskie Podatki a 2021 Różnica: Niskie Podatki a Polski Ład
Działalność opodatkowana skalą PIT 124 315,12 124 263,76 124 936,76 −51,36 621,64 673,00
Działalność opodatkowana liniowym PIT 122 888,12 118 955,77 119 572,77 −3932,35 −3315,35 617,00
Działalność opodatkowana ryczałtem 111 642,12 104 175,85 104 679,85 −7466,27 −6962,27 504,00
Wariant IV
Co bardziej opłaca się wybrać w 2022 r. przy powyższych założeniach (przychód = 145 000 zł, koszty stanowią 60 proc. przychodu, czyli 87 000 zł)
Porównanie form zatrudnienia (zysk/strata) względem wynagrodzenia netto Po wejściu w życie korekty Polskiego Ładu (w zł)
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną liniowym PIT, to zmieniając formę na:
skalę PIT zyskasz 5363,99
Jeśli prowadzisz działalność opodatkowaną 15 proc. ryczałtem, to zmieniając formę na:
skalę PIT zyskasz 20 256,91
Źródło: Wyliczenia Joanny Narkiewicz-Tarłowskiej, Vialto Partners
Wyliczenia nie uwzględniają m.in.: ulgi dla młodych, indywidualnych ulg przysługujących podatnikowi, dodatkowych przychodów podatnika.