Ustanowienie takiego zabezpieczenia ułatwi wierzycielowi odzyskanie pieniędzy od niesolidnego dłużnika. Podczas egzekucji należność obciążona zastawem będzie miała pierwszeństwo przed innymi wierzytelnościami.
Czy dłużnik może zatrzymać zastawione auto
Jedynym majątkiem pana Andrzeja jest samochód. Dzięki niemu może dodatkowo dorabiać i utrzymać rodzinę. Na leczenie żony u specjalistów potrzebne są dodatkowe pieniądze, a wierzyciel udzieloną pożyczkę chce zabezpieczyć na tym samochodzie. Czy po ustanowieniu zastawu rejestrowego pojazd pozostanie u mnie i będę mógł nadal nim jeździć? – pyta czytelnik.
TAK
Rzeczy ruchome obciążone zastawem rejestrowym mogą pozostawać w posiadaniu dłużnika. Czytelnik będzie więc mógł nadal korzystać z samochodu zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem w okresie, na który została mu udzielona pożyczka. Również wszystkie dokumenty dotyczące pojazdu będą w jego posiadaniu. Nie musi wiec przekazywać wierzycielowi ani auta, ani dokumentacji. Tylko w dowodzie rejestracyjnym samochodu zostanie odnotowany fakt obciążenia go zastawem. Korzystanie z samochodu wiąże się jednak z pewnymi obowiązkami, jakie nakładają na niego przepisy ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Przede wszystkim musi dbać o to, aby samochód na skutek używania nie znalazł się w stanie gorszym niż wówczas, gdyby prawidłowo z niego korzystano. Tym bardziej że zastawnikowi przysługuje prawo skontrolowania, w jakim stanie znajduje się on i czy na skutek niewłaściwego używania nie został zniszczony. Dlatego zawsze w wyznaczonym przez zastawnika terminie musi umożliwić mu zbadanie w jakim stanie aktualnie znajduje się auto.
Pewne ograniczenia dotyczą też możliwości sprzedaży obciążonego przedmiotu. Na przykład w umowie zastawniczej wierzyciel ma prawo zobowiązać zastawcę, aby przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie sprzedał ani dodatkowo nie obciążył samochodu. Gdyby jednak doszło do takiej sprzedaży lub obciążenia wbrew zastrzeżeniom zawartym w umowie, to wówczas wierzyciel ma prawo się domagać, aby jego wierzytelność została natychmiast zaspokojona.
Podstawa prawna
Art. 11–14 ustawy z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. z 2009 r. nr 67, poz. 569 ze zm.).
Czy umowę zastawniczą sporządzi wierzyciel
Brat chce pożyczyć od pana Jana pieniądze. Jest to dosyć duża kwota, więc czytelnik planuje skutecznie zabezpieczyć się na wypadek niewypłacalności dłużnika. Kolega poradził mu, aby ustanowił zastaw rejestrowy na samochodzie brata. Jeśli nie odda w terminie pieniędzy, będzie mógł sprzedać auto. Czy do ustanowienia takiego zastawu potrzebna jest umowa?
TAK
Aby doszło do obciążenia samochodu dłużnika zastawem rejestrowym i zabezpieczenia w ten sposób zwrotu pożyczki, należy dopełnić następujących formalności: zawrzeć umowę o ustanowienie zastawu (zwaną umową zastawniczą) i wpisać zastaw rejestrowy do rejestru zastawów, który prowadzi sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby zastawcy (czyli osoby uprawnionej do rozporządzania przedmiotem zastawu). Z wnioskiem o wpis może wystąpić zastawnik lub zastawca. Wniosek składa na urzędowym formularzu (dostępnym w siedzibie sądu i na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości) i dołącza do niego umowę zastawniczą. Natomiast składając wniosek przez internet, należy opatrzyć go bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Skoro strony chcą zastaw rejestrowy ustanowić na samochodzie podlegającym rejestracji, to należy zastaw jeszcze dodatkowo odnotować w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.
Pan Jan, który jest wierzycielem, a jednocześnie zastawnikiem, powinien zawrzeć na piśmie umowę zastawniczą z bratem, który jest właścicielem samochodu, czyli zastawcą. Forma pisemna wymagana jest pod rygorem nieważności.
Zastawcą nie musi być koniecznie dłużnik. Może to być osoba trzecia, która wyraziła zgodę na to, aby należąca do niej rzecz została obciążona zastawem rejestrowym i w ten sposób zabezpieczyła zwrot zaciągniętej przez dłużnika pożyczki.
Umowę może sporządzić jedna z stron (np. wierzyciel), natomiast obie musza ją własnoręcznie podpisać. Najlepiej zrobić to w co najmniej trzech egzemplarzach, po jednym dla zastawcy i zastawnika, zaś trzeci wykorzystać przy załatwianiu formalności w rejestrze zastawów. W umowie należy przede wszystkim wskazać strony i datę jej zawarcia. Jeśli dłużnik nie jest zastawcą, to w umowie powinny zostać zawarte imiona i nazwiska (bądź nazwy) zastawcy, zastawnika i dłużnika. W przypadku pana Jana i jego brata zastaw rejestrowy ma obciążyć samochód należący do dłużnika, wiec w umowie zastawniczej powinny zostać wpisane imiona i nazwiska tylko dwóch osób – zastawcy i zastawnika. Oprócz tego należy też podać ich miejsce zamieszkania lub siedzibę, wskazać przedmiot zastawu i wierzytelność zabezpieczoną zastawem. Przedmiotem zastawu mogą być rzeczy ruchome, lub prawa z wyjątkiem tych, na których ustanawia się hipotekę. Nie można więc ustanowić go na prawie użytkowania wieczystego ani na spółdzielczym prawie do lokalu. Należy też podać najwyższą sumę zabezpieczenia uwzględniającą nie tylko roszczenie główne, ale także uboczne określone przez strony w umowie zastawniczej, odsetki oraz koszty zaspokojenia zastawnika.
Podstawa prawna
Art. 2, 3, 6a,7, 39 ustawy z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. z 2009 r. nr 67, poz. 569 ze zm.).
Rozwód nie kończy wspólnoty majątkowej
Rozwód nie kończy wspólnoty majątkowej

Zobacz również
Czy wierzycielka ma prawo wyboru sposobu egzekucji
Pani Łucja nie może odzyskać pieniędzy od dłużnika, który już kilkakrotnie prosił ją o przesunięcie terminu uregulowania należności. Na szczęście dla niej pożyczka została zabezpieczona zastawem rejestrowym, a umowa zastawnicza przewiduje możliwość sprzedania tego przedmiotu w drodze przetargu. Czy zamiast egzekucji komorniczej będzie mogła żądać przeprowadzenia przetargu?
TAK
Wprawdzie najczęściej zaspokojenie wierzyciela z przedmiotu zastawu rejestrowego następuje w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, to jednak zamiast niego możliwy jest przetarg publiczny. W umowie zastawniczej strony mogą bowiem przewidzieć tę możliwość. Powinny wówczas zamieścić adnotację, że zaspokojenie roszczeń wierzyciela nastąpi przez sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego. Przeprowadzi go notariusz albo komornik w ciągu 14 dni od złożenia przez zastawnika wniosku o dokonanie sprzedaży.
Jednak zawsze, zanim zostaną podjęte czynności zmierzające do zaspokojenia roszczeń z przedmiotu obciążonego zastawem rejestrowym, wierzyciel o swoich zamiarach i planowanych działaniach powinien powiadomić na piśmie zastawcę. On z kolei może się bronić, wnosząc do sądu w ciągu 7 dni od zawiadomienia powództwo o ustalenie, że wierzytelność nie istnieje albo nie jest wymagana w całości bądź w części. Może też uregulować należność.
Podstawa prawna
Art. 21, 24, 25 ustawy z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. z 2009 r. nr 67, poz. 569 ze zm.).
Czy zastawnik zostanie właścicielem
Pan Mateusz planuje pożyczyć znajomemu pieniądze i zabezpieczyć swoje prawa, ustanawiając zastaw rejestrowy na rzeczach dłużnika. Obawia się jednak, że może nie odzyskać pieniędzy. Czy po bezskutecznym upływie terminu zwrotu gotówki, zamiast prowadzić egzekucję, może przejąć na własność rzeczy obciążone zastawem rejestrowym?
TAK
Ale pod warunkiem, że taką możliwość przewiduje umowa zastawnicza. Dlatego sporządzając ją, warto zamieścić w niej zapis o takiej możliwości zaspokojenia roszczeń wierzyciela, jeśli dłużnik nie zapłaci w terminie. Po bezskutecznym upływie terminu zastawnik powinien złożyć oświadczenie na piśmie o przejęciu przedmiotu na własność. W dodatku może tak postąpić tylko wówczas, gdy przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym. Wtedy wartość tych rzeczy ustala się na podstawie ich średniej ceny obowiązującej w dniu przejęcia. Może się jednak zdarzyć, że wartość przedmiotu zastawu rejestrowego jest wyższa niż wierzytelność. Wtedy zastawnik musi oddać nadwyżkę w ciągu 14 dni od dnia przejęcia rzeczy.
Wierzyciel ma prawo również przejąć rzeczy, wierzytelności, prawa lub zbiory rzeczy bądź praw, które stanowią całość gospodarczą, ale pod warunkiem dodatkowych zapisów w umowie zastawniczej. Powinna tam znaleźć się adnotacja ściśle oznaczająca wartość przedmiotu zastawu lub wskazująca na sposób ustalenia jego wartości dla zaspokojenia wierzyciela.
Podstawa prawna
Art. 20–23 ustawy z 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. z 2009 r. nr 67, poz. 569 ze zm.).