Prosumentów jest już w Polsce ponad 530 tys. Rosnąca popularność własnych źródeł energii sprawia, że pojawia się ryzyko wystąpienia zjawiska wyłączania się. Można temu zapobiegać na kilka sposobów.

W pierwszym półroczu tylko Tauron przyłączył do swojej sieci prawie 44 tys. mikroinstalacji o łącznej mocy 317 MW. Dla porównania w całym 2017 r. było to 4 tys. instalacji. Tak dynamiczny wzrost nie pozostaje bez wpływu na całą sieć. Efektem mogą być zakłócenia ciągłości pracy. Dzieje się tak, gdy do sieci trafia więcej energii, niż odbiorcy na bieżąco zużywają. Prowadzi to do wzrostu napięcia w instalacji prosumenta, a tym samym do jej wyłączenia w celu ochrony jej i pozostałych urządzeń w domu lub firmie przed uszkodzeniem.
Wartość napięcia powinna mieścić się w przedziale odchyleń ±10 proc. napięcia znamionowego, czyli:
• dla napięcia 230 V jest to 207–253 V,
• dla napięcia 400 V jest to 360–440 V.
Przekroczenie tych poziomów oznacza włączenie się zabezpieczenia.
Można ograniczyć występowanie tego zjawiska. Mogą to zrobić zarówno sami prosumenci, jak i operatorzy systemu dystrybucyjnego (OSD).

Prosumenci

Na etapie montażu

Przy zakupie i instalacji OZE (odnawialnych źródeł energii) powinno się zwrócić uwagę na jakość wykonanych połączeń prądowych, długość przewodu łączącego mikroistalacje PV z rozdzielnią główną oraz jakość zastosowanych materiałów. Warto też sprawdzić konfigurację dostępnych trybów pracy falowników PV.

Korekty na etapie użytkowania

Co może instalator OZE?

1. Zaczyna od sprawdzenia, czy ustawienia są zgodne z prawem europejskim i wymaganiami OSD.
2. Jeśli wszystko jest w porządku, można zastosować regulację sterowania mocą bierną. Chodzi o wybranie trybu, w którym mikroinstalacja będzie współpracowała prawidłowo z domową lub firmową siecią. Zastosowanie funkcji jest możliwe przez:
– sterowanie mocą bierną w funkcji napięcia na zaciskach generatora (tryb Q(U), jako tryb podstawowy,
– sterowanie współczynnikiem mocy w funkcji generacji mocy czynnej (tryb cos φ (P)), jako tryb alternatywny,
– cos φ stały, nastawiany w granicach od cos φ = 0,9 ind do cos φ = 0,9 poj, jako tryb dodatkowy.
3. Jeśli to nie zadziała, rozwiązaniem jest zmniejszenie generowanej mocy czynnej w funkcji wzrostu napięcia [P(U)]. Z tego rozwiązania można jednak skorzystać tylko wtedy, gdy pierwsza z metod nie przyniesie pożądanego efektu, czyli powyżej 1,08 Un. Mikroinstalacja ograniczy wówczas generowaną moc. To sprawi, że napięcie nie będzie rosnąć, co zminimalizuje zjawisko wyłączania się.
WAŻNE

Należy zadbać, by na skutek korygowania nie doszło do skokowych zmian generowanej mocy czynnej.

Na własną rękę

Negatywne zjawiska związane z nadprodukcją energii w mikroinstalacjach można też ograniczyć we własnym zakresie. Sposobem na zapewnienie ciągłości pracy mikroinstalacji może być:
1. Zagospodarowanie wytworzonej energii w całości.
2. Zmagazynowania nadwyżek w przydomowych magazynach energii. To rozwiązanie zwiększa przy okazji niezależność energetyczną oraz bezpieczeństwo dostaw w razie awarii sieci. Jest też drogą do dalszego rozwoju lokalnych źródeł energii i OZE.

Operatorzy systemu

OSD monitorują pracę sieci dystrybucyjnej. Wykorzystywane są do tego celu analizatory parametrów energii oraz liczniki zdalnego odczytu. Na tej podstawie Tauron Dystrybucja wykonuje analizy techniczne, które służą ocenie parametrów jakościowych dystrybuowanej energii oraz stopnia obciążenia poszczególnych elementów sieci. Ta wiedza jest wykorzystywana następnie do podejmowania decyzji dotyczących zakresu koniecznych działań inwestycyjnych, mających na celu poprawę współpracy sieci z mikroinstalacjami. Na podstawie analiz podejmowane są również działania doraźne, polegające m.in. na regulacji napięcia w stacjach transformatorowych SN/nN.
W zależności od nasycenia obwodów niskiego napięcia mikroinstalacjami i struktury istniejących sieci, następuje też poprawa i dostosowanie do źródeł OZE stanu sieci. Dzieje się to przez np. wymiany transformatorów SN/nN na jednostki o większej mocy czy wymianę przewodów lub dobudowę nowych stacji SN/nN.
Poza tym wdrażane są systemy inteligentnego opomiarowania sieci, by działała w systemie „smart grid”. Mowa o licznikach transmisji, systemie akwizycji i przetwarzaniu danych pomiarowych.
Ma też miejsce współpraca z ośrodkami naukowymi, które pomagają symulować wpływ energetyki rozproszonej na sieć OSD w przyszłości. Na podstawie wyników symulacji rozwijane są projekty badawczo-rozwojowe, dzięki którym wypracowywane są optymalne rozwiązania architektury sieci.
WAŻNE
Od 28 kwietnia 2021 r. obowiązuje zaktualizowany dokument „Warunki i procedury wykorzystania certyfikatów w procesie przyłączania modułów wytwarzania energii do sieci elektroenergetycznych”. Jest on zgodny z wymogami rozporządzenia Komisji (UE) 2016/631, ustanawiającego kodeks sieci, który reguluje wymagania w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych (NC RfG) oraz zasady wykorzystania certyfikatów w procesie przyłączania do sieci OSD i operatorów systemu przesyłowego (OSP) zrzeszonych w ramach Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE ) (tj. Enea Operator Sp. z o.o., ENERGA-OPERATOR SA, Innogy Stoen Operator Sp. z o.o., PGE Dystrybucja SA, TAURON Dystrybucja SA oraz PSE SA).
Aby uniknąć zakłóceń w procesie przyłączania instalacji wytwórczych, wydłużony został okres przejściowy dla wymogów stosowania certyfikatów na poniższych warunkach.
• Etap I – możliwość stosowania deklaracji zgodności na dotychczasowych zasadach do 31 lipca 2021 r.
• Etap II – w okresie od 1 sierpnia 2021 r. do 30 kwietnia 2022 r. dopuszcza się możliwość stosowania:
certyfikatów na zgodność z wymogami kodeksu NC RfG lub certyfikatów na zgodność z norma PN –EN 50549-1 i/lub PN –EN 50549-2 wyłącznie wraz z dokumentem, który potwierdza przystąpienie do procesu uzyskania certyfikatu potwierdzającego spełnienie wymogów kodeksu NC RfG oraz Wymogami ogólnego stosowania wynikające z Rozporządzenia Komisji (UE) 2016/631 z 14 kwietnia 2016 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci (NC RfG), na podstawie programu certyfikacji zgodnego z dokumentem Warunki i procedury wykorzystania certyfikatów w procesie przyłączania modułów wytwarzania energii do sieci elektroenergetycznych.
• Etap III – od 1 maja 2022 r. wymóg obligatoryjnego stosowania certyfikatu potwierdzającego spełnienie wymogów kodeksu NC RfG oraz Wymogów ogólnego stosowania wynikające z rozporządzenia Komisji (UE) 2016/631 z 14 kwietnia 2016 r. ustanawiającego kodeks sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci (NC RfG), na podstawie programu certyfikacji zgodnego z dokumentem Warunki i procedury wykorzystania certyfikatów w procesie przyłączania modułów wytwarzania energii do sieci elektroenergetycznych.
WAŻNE
Zgodnie z rekomendacją Polskiego Centrum Akredytacji OSD i OSP zrzeszeni w PTPiREE od 1 lipca 2020 r. stosują zasady określone we wspólnym dla wszystkich operatorów dokumencie „Warunki i procedury wykorzystania certyfikatów w procesie przyłączenia modułów wytwarzania energii do sieci elektroenergetycznych”.

Jak przyłączyć mikroinstalację ?

1. Sprawdź, czy moc zainstalowana mikroinstalacji nie jest większa niż moc przyłączeniowa dla obiektu. Powinna wynosić do 50 kW.
2. Znajdź instalatora z kwalifikacjami do montażu. Nie tylko zapewni on poprawność całego procesu, lecz także udzieli gwarancji i zapewni serwis. Musi być to osoba, która:
a) legitymuje się certyfikatem potwierdzającym nabyte uprawnienia do instalowania odnawianych źródeł energii, albo
b) ma ważne świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, albo
c) ma uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych.
3. Zleć montaż mikroinstalacji, pamiętając, że musi być wykonana zgodnie z dokumentacją techniczną oraz w oparciu o rozporządzenie UE nr 2016/631.
PAMIĘTAJ
Między licznikiem a mikroinstalacją należy zainstalować łącznik, który pozwoli na jej odłączanie spod napięcia. Poza tym po wykonaniu prac powinna istnieć możliwość obsługi lub wymiany licznika rozliczeniowego w stanie beznapięciowym.
1. Zgłoś mikroinstalację. Najlepiej zrobić to na co najmniej 30 dni przed jej uruchomieniem. W tym celu należy:
a) wypełnić i złożyć wniosek, w którym trzeba podać:
• dane identyfikacyjne i teleadresowe zgłaszającego, czyli odbiorcy końcowego, którym jest podmiot kupujący energię na własny użytek oraz jest stroną w umowie o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej lub w umowie kompleksowej,
• dane przyłączonej mikroinstalacji, czyli jaki to jest rodzaj odnawialnego źródła energii, jaka jest jego moc, typ poszczególnych modułów wytwarzania energii elektrycznej;
• oświadczenie instalatora mikroinstalacji;
b) dołączyć odpowiednie dokumenty:
• schemat instalacji elektrycznej;
• dokument zawierający parametry techniczne, charakterystykę ruchową i eksploatacyjną przyłączanych urządzeń, instalacji lub sieci, w tym specyfikację techniczną lub karty katalogowe urządzeń;
• certyfikat sprzętu, który potwierdza spełnienia wymagać określonych w kodeksie sieci NC RfG, regulującym zasady przyłączania jednostek wytwórczych do sieci i Wymogach ogólnego stosowania wynikających z NC RfG wydany przez upoważniony podmiot certyfikujący;
• lub sprawozdanie z testu zgodności realizowanego w trybie uproszczonym;
• oświadczenie o spełnianiu wymagań stawianych prosumentom w ustawie o odnawialnych źródłach energii;
2. Wyślij zgłoszenie do OSD. Można to zrobić online, w formie papierowej lub zostawiając je w dowolnym punkcie obsługi klienta firmy.
3. Podpisz lub zaktualizuj umowy regulujące dystrybucję i sprzedaż energii elektrycznej. Na podstawie zgłoszenia wystawiany jest bowiem aneks do umowy kompleksowej.
4. Zajmij się zabudową urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych. Nie trzeba tego robić na własny koszt. Zabudowę wykona OSD – Tauron Dystrybucja. Ma na to 30 dni od wpłynięcia kompletnego zgłoszenia w sprawie mikroinstalacji. OSD, jeśli będzie taka potrzeba, wymieni też lub przeprogramuje na własny koszt licznik, który będzie mierzył zarówno energię pobraną z sieci, jak i energię oddaną do sieci.
5. Teraz możesz już wytwarzać własną energię elektryczną i korzystać z niej.
gazetaprawna.pl/biznes-i-klimat/
PARTNER PUBLIKACJI
Materiały prasowe