Uczestnik PPK, który - po osiągnięciu 60. roku życia - rozpoczął wypłatę środków ze swojego rachunku PPK, może zmienić zadeklarowaną liczbę rat. Jeżeli jednak wypłata środków miała trwać co najmniej 10 lat, nie może zmienić liczby rat tak, aby - po zmianie - ratalna wypłata środków trwała krócej niż 10 lat.
Uczestnik PPK sam decyduje, czy po osiągnięciu 60. roku życia rozpocząć wypłatę środków ze swojego rachunku PPK. Od wybranego przez niego wariantu wypłaty zależy obowiązek zapłaty podatku od zysków kapitałowych (z wypłatą środków po osiągnięciu 60. roku życia nie wiążą się nigdy żadne inne pomniejszenia).
Jeżeli uczestnik PPK wypłaci 25% środków jednorazowo, a 75% w co najmniej 120 miesięcznych ratach albo 100% środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach, nie zapłaci podatku od zysków kapitałowych i otrzyma zgromadzone środki w całości. Gdyby natomiast uczestnik PPK podjął decyzję o wypłacie 100% albo 75% środków w mniejszej liczbie miesięcznych rat niż 120, zapłaciłby 19% zryczałtowany podatek dochodowy od zysków kapitałowych wypracowanych przez 75% środków. Dochód stanowi wówczas kwota wypłaty z dokonanego odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych, pomniejszona o wydatki na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa lub wpłaty na umorzone jednostki rozrachunkowe, z których dokonano wypłaty.
Ustalenie wysokości rat
Wysokość pierwszej raty oblicza się przez podzielenie łącznej wartości wszystkich jednostek uczestnictwa, jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego lub jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku PPK uczestnika PPK w dniu złożenia wniosku o wypłatę przez 120, a jeżeli uczestnik PPK złożył wniosek o wypłatę w mniejszej liczbie rat - przez liczbę odpowiadającą liczbie rat wskazanych we wniosku. Jeżeli wysokość pierwszej raty jest mniejsza niż 50 zł, środki zapisane na rachunku PPK uczestnika wypłaca się jednorazowo - również w tej sytuacji, dochód od 25% środków jest zwolniony z opodatkowania.
Wysokość kolejnych rat odpowiada kwocie wynikającej z odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych lub jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego w liczbie, która jest ilorazem liczby jednostek zapisanych na rachunku PPK uczestnika na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty i liczby miesięcy pozostałych do miesiąca, w którym ma nastąpić płatność ostatniej raty zgodnie z wnioskiem uczestnika PPK.
Zmiana liczby rat
Co do zasady, uczestnik PPK może zmienić zadeklarowaną liczbę rat - w trakcie całego okresu wypłat ratalnych. Jeżeli jednak - na podstawie zadeklarowanej liczby rat - wypłata środków ma trwać co najmniej 10 lat, uczestnik PPK nie może zmienić zadeklarowanej liczby rat w ten sposób, że - po zmianie zadeklarowanej liczby rat - wypłata ratalna środków trwałaby krócej niż 10 lat.
Przykład
Uczestnik PPK, który osiągnął 60. rok życia, chce wypłacić środki ze swojego rachunku PPK w następujący sposób: 25% środków jednorazowo, a 75% środków w 180 miesięcznych ratach (przez 15 lat). Jeżeli rozpocznie taką wypłatę, to - w czasie jej trwania - będzie mógł zmienić zdanie i zmniejszyć liczbę rat, ale liczba rat nie może być mniejsza niż 120 (ratalna wypłata środków przez 10 lat).
Gdyby uczestnik PPK wystąpił o wypłatę środków w mniejszej liczbie rat niż 120, a następnie dokonał zmiany zadeklarowanej liczby rat na co najmniej 120:
- przed wypłatą pierwszej raty – dochody od wypłaconych środków będą zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym,
- po rozpoczęciu wypłat – dochody od wypłaconych środków, przed zmianą liczby zadeklarowanych rat, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, a dochody z wypłat dokonanych po zmianie liczby zadeklarowanych rat będą zwolnione z opodatkowania.
Przykład
Uczestnik PPK zadeklarował wypłatę 25% środków jednorazowo, a 75% środków w 15 miesięcznych ratach, w związku z czym przy tych wypłatach ratalnych był naliczany zryczałtowany podatek dochodowy. Po zrealizowaniu 5 wypłat ratalnych, uczestnik PPK zwiększył liczbę pozostałych do realizacji rat do 115, w związku z czym łączna liczba miesięcznych rat (już wypłaconych oraz zadeklarowanych po zmianie) wynosi 120. W takim przypadku dochody od środków wypłaconych przed zmianą liczby rat, czyli w ramach 5 miesięcznych rat, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Natomiast dochody z wypłat dokonanych po zmianie liczby zadeklarowanych rat, czyli w ramach 115 miesięcznych lat, będą zwolnione z opodatkowania.
Należy także pamiętać, że jeżeli wysokość pierwszej raty - po zmianie liczby rat - jest mniejsza niż 50 zł, zmiana zadeklarowanej liczby rat jest niedopuszczalna. Pierwsza rata - po złożeniu przez uczestnika PPK wniosku o zmianę zadeklarowanej wcześniej liczby rat - zostaje wyliczona przez podzielenie łącznej wartości wszystkich jednostek uczestnictwa, jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego lub jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku PPK uczestnika, w dniu złożenia wniosku o zmianę liczby rat, przez nową liczbę rat, która wynika z tego wniosku.
Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.
Podstawa prawna:
ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 46),
ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).
Anna Puszkarska, Ekspert PFR Portal PPK