Urlop, wymarzone wakacje na horyzoncie: pakowanie walizek, wyjazd na lotnisko, odprawa i – nierzadko na końcu – opóźniony lot. Co w takiej sytuacji może zrobić poszkodowany pasażer? Z pomocą przychodzi Rozporządzenie (WE) NR 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r., ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład, odwołania bądź dużego opóźnienia lotów.

3 godziny – jeśli co najmniej z takim „poślizgiem” samolot wyląduje w miejscu docelowym podróży, pasażerowi przysługuje odszkodowanie za opóźniony lot. Jego wysokość uzależniona jest od długości lotu i wynosi odpowiednio 250 euro dla lotów o długości do 1 500 km; 400 euro dla lotów wewnątrz UE o długości powyżej 1 500 km; 400 euro dla lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe o długości od 1 500 km do 3 500 km oraz 600 euro dla lotów innych niż wewnątrzwspólnotowe o długości powyżej 3 500 km.

– Przewoźnik może jednak pomniejszyć odszkodowanie nawet o 50 proc., jeśli zaoferował zmianę planu podróży do miejsca docelowego na inny, alternatywny lot, którego czas przylotu nie przekracza planowanego przylotu o 2 godziny dla lotów o długości do 1 500 km; 3 godzin dla wszystkich lotów wspólnotowych dłuższych niż 1 500 km i wszystkich innych lotów o długości od 1 500 km do 3 500 km i o 4 godziny w przypadku wszystkich innych lotów. Natomiast jeśli opóźnienie wynosi więcej niż 5 godzin, możemy odstąpić od umowy i przysługuje nam wówczas zwrot pełnego kosztu biletu w terminie do 7 dni – tłumaczy Magdalena Wojewoda, prawnik z kancelarii Duraj Reck i Partnerzy.

Obowiązki przewoźnika po odwołanym locie

Zdarzają się jednak i takie przypadki, że loty – z różnych przyczyn – zostają odwołane. W takich sytuacjach przewoźnik zobowiązany jest do zapewnienia pasażerowi potrójnego wyboru pomiędzy: 1) zwrotem kosztów biletu lub lotem powrotnym do pierwszego miejsca odlotu, w najwcześniejszym możliwym terminie; 2) zmianą planu podróży do miejsca docelowego w najszybszym możliwym terminie; 3) zmianą planu podróży w późniejszym terminie, który jest dla pasażera dogodny, na porównywalnych warunkach przelotu.

– Trzeba przy tym pamiętać, że wyboru pasażer dokonuje jednorazowo. Oznacza to, że wybranie jednej z trzech możliwości zwalnia przewoźnika z dwóch pozostałych. Ale co ważne, niezależnie od tych trzech wariantów, pasażerowi i tak przysługuje odszkodowanie za odwołany lot, w takiej samej wysokości jak w przypadku lotu opóźnionego – dodaje prawnik.

Kiedy nie dostaniemy odszkodowania?

Nie oznacza to jednak, że odszkodowania przyznawane są zawsze. Jeśli pasażer został poinformowany o odwołaniu lotu co najmniej dwa tygodnie przed terminem wylotu lub został poinformowany o odwołaniu lotu od 7 do 14 dni przed planowanym terminem i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą wylot najpóźniej 2 godziny przez planowanym czasem odlotu i dotarciem do miejsca docelowego maksymalnie do 4 godzin po planowanym terminie, bądź też pasażer został poinformowany o odwołaniu lotu w okresie krótszym niż 7 dni przed planowanym wylotem i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą wylot nie więcej niż godzinę przed planowanym pierwotnie wylotem i dotarciem do miejsca docelowego maksymalnie do 2 godzin po planowanym terminie przylotu.

– Ponadto, jeżeli przewoźnik wykaże, że odwołanie spowodowane było zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było podjąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków, nie jest zobowiązany do wypłacenia odszkodowania. Nadzwyczajnymi okolicznościami może być np. destabilizacja polityczna, warunki meteorologiczne uniemożliwiające dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa, nieoczekiwane wady mogące wpłynąć na bezpieczeństwo lotu oraz strajki mające wpływ na działalność przewoźnika. Nie będzie jednak nadzwyczajną okolicznością np. zderzenie ruchomych schodów ze statkiem powietrznym – tłumaczy Magdalena Wojewoda.

Obowiązkowa pomoc ze strony przewoźnika

Niezależni od tego, w każdej z powyższych sytuacji przewoźnik musi zapewnić pomoc pasażerom. Przysługują nam wówczas bezpłatne posiłki, napoje adekwatne do czasu oczekiwania, zakwaterowanie w hotelu (jeśli zachodzi konieczność dłuższego pobytu), a także transport pomiędzy lotniskiem, a hotelem. Możemy także skorzystać z dwóch bezpłatnych rozmów telefonicznych, wysłać dwa e-maile, dwa dalekopisy oraz dwie przesyłki faksowe.

Prawo do opieki należy się pasażerom, gdy opóźnienie samolotu wynosi: minimum 2 godziny w przypadku lotów o długości do 1 500km, minimum 3 godzin w przypadku lotów wewnątrz UE na dystansie powyżej 1 500 km, w przypadku lotów innych niż wewnętrzne o długości od 1 500 do 3 500 km oraz minimum 4 godziny w przypadku innych lotów o długości powyżej 3 500 km.

– Jeżeli chcemy ubiegać się o odszkodowanie ze względu na opóźniony bądź odwołany lot, w pierwszej kolejności składamy reklamację do przewoźnika lotniczego obsługującego lot. W przypadku braku odpowiedzi w terminie 30 dni od dnia złożenia reklamacji u przewoźnika lub w przypadku uzyskania niezadowalającej odpowiedzi, należy złożyć reklamacje do organu wykonawczego w państwie członkowskim, w którym miało miejsce zdarzenie. W Polsce organem tym będzie Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego – doradza prawnik.

Obszar geograficzny objęty Rozporządzeniem (WE) NR 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r.
Rozporządzenie ma zastosowanie do portów lotniczych na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej oraz do lotów z państwa trzeciego do portu państwa członkowskiego, jeżeli przewoźnik jest przewoźnikiem unijnym. Traktat stosuje się również do Norwegii, Islandii i Szwajcarii, jak również do francuskich terytoriów zamorskich takich jak: Gwadelupa, Gujana Francuska, Martynika, Reunion, Majotta, Saint-Martin, Azory, Madera czy Wyspy Kanaryjskie. Rozporządzeniu nie podlegają natomiast m. in. Wyspy Owcze, wyspy Man i wyspy Normandzkie.