Tylko niektóre datki mogą pomniejszyć dochód do opodatkowania. Darowizny inne niż na działalność charytatywno-opiekuńczą Kościoła mogą być uwzględnione w kwocie nie wyższej niż 6 proc. dochodu. W rozliczeniu PIT nie można brać pod uwagę kwot i rzeczy przekazanych osobom fizycznym czy partiom politycznym.
Ulga podatkowa w PIT dotyczy darowizn (pieniężnych lub rzeczowych) przekazanych na cele:
●określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego (Dz.U. z 2003 r. nr 96, poz. 873 z późn. zm.),
● kultu religijnego,
● krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi,
● na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych.
O wartość tych datków możemy pomniejszyć dochód do opodatkowania. Przy czym w trzech pierwszych przypadkach obowiązuje ustawowy limit odliczenia (6 proc. dochodu), który dotyczy każdej darowizny z osobna oraz wszystkich razem. Przykładowo, jeśli podatnik, którego dochód za 2013 r. wyniósł 50 tys. zł, przekazał w ubiegłym roku 5 tys. zł organizacji pożytku publicznego (OPP) na cele charytatywne, a ponadto 2 tys. zł na cele kultu religijnego (np. budowę czy remont kościoła), to i tak będzie mógł pomniejszyć dochód o maksimum 3 tys. zł (6 proc. z 50 tys. zł). Nieodliczona kwota nie przechodzi na kolejne lata.

Liczy się cel

Jeśli chodzi o cele, które zostały wymienione w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, ich lista jest długa. Obejmuje m.in. pomoc społeczną, działalność charytatywną, ochronę i promocję zdrowia, wspieranie rodziny, nauki, kultury czy działalność wspomagającą rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości. Nie jest konieczne, by tego rodzaju darowizna trafiła do organizacji mającej status OPP. Musi to być jednak instytucja wymieniona w art. 3 ust. 2 i 3 wspomnianej ustawy, np. fundacja czy stowarzyszenie niedziałające w celu osiągnięcia zysku.
W przypadku ulgi na cele krwiodawstwa wysokość przysługującego odliczenia ustala się, mnożąc ilość oddanej bezpłatnie krwi przez ekwiwalent pieniężny (aktualnie wynosi 130 zł za 1 litr). Mężczyźni ze względów zdrowotnych nie powinni w ciągu roku przekazać więcej niż 2,7l krwi, a kobiety – 1,8l (wynika to z rozporządzenia ministra zdrowia z 18 kwietnia 2005 r. w sprawie warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi; Dz.U. z 2005 r. nr 79, poz. 691 z późn. zm.). Oznacza to, że w praktyce ci pierwsi odliczą od dochodu maksymalnie 351 zł (2,7l x 130 zł), a te drugie 234 zł (1,8l x 130 zł) – pod warunkiem że kwoty te mieszczą się w limicie 6 proc. ich dochodów.
Z ulgi podatkowej obejmującej darowizny mogą skorzystać zarówno osoby nieprowadzące działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorcy (z wyjątkiem tych, którzy wybrali opodatkowanie 19-proc. stawką liniową; por. wyrok WSA w Warszawie z 23 stycznia 2013 r., sygn. akt III Sa/Wa 1635/12, prawomocny). Darowizny mogą odliczyć też podatnicy rozliczający się ryczałtem. W ich przypadku termin złożenia deklaracji rocznej PIT-28 minął z końcem stycznia. Jeśli więc nie uwzględnili w niej darowizn, a chcieliby – mogą złożyć korektę zeznania.
Ulga nie przysługuje osobom, które osiągnęły wyłącznie dochody z kapitałów pieniężnych, np. ze sprzedaży akcji na GPW (i składają roczne zeznanie PIT-38), lub dochody ze sprzedaży nieruchomości (rozliczane w PIT-39).

Bez limitu

Odliczenie darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych (m.in. Kościoła katolickiego, prawosławnego czy ewangelicko-augsburskiego) nie jest limitowane. Można więc na tej podstawie dochód do opodatkowania zmniejszyć nawet do zera, o ile faktycznie wartość przekazanego datku czy datków była odpowiednio duża (co najmniej równa dochodowi).
Ta ulga wynika z odrębnych przepisów regulujących stosunek państwa do Kościołów, np. z art. 55 ust. 7 ustawy o stosunku państwa do kościoła katolickiego (Dz.U. z 1989 r. nr 29, poz. 154 z późn. zm.). Zgodnie z tą ustawą działalność charytatywno-opiekuńcza Kościoła katolickiego obejmuje m.in.: prowadzenie zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych osób potrzebujących opieki; prowadzenie szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek, żłobków, ochronek, burs i schronisk; udzielanie pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie oraz przekazywanie za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych.

Ważne dokumenty

Podatnik, który chce skorzystać z ulgi, musi dołączyć do rocznej deklaracji podatkowej formularz PIT/O, w którym wykaże darowiznę bądź darowizny do odliczenia. Może to zrobić, o ile ma odpowiednie dokumenty. Zgodnie z ustawą o PIT chodzi o:
● w przypadku darowizny pieniężnej – dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego;
● w przypadku darowizny innej niż pieniężna (ubrania, środki czystości, sprzęt RTV itd.) – dowód, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu;
● w przypadku darowizny na cele krwiodawstwa – zaświadczenie jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi (czyli stacji krwiodawstwa) o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników przez krwiodawcę.
W przypadku darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych istnieje jeszcze dodatkowy wymóg. Darczyńca musi uzyskać od obdarowanego pokwitowanie odbioru oraz – w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny – sprawozdanie o przeznaczeniu jej na działalność charytatywno-opiekuńczą. Jeżeli podatnik nie uzyska sprawozdania w terminie, będzie musiał skorygować deklarację podatkową, w której odliczył datek.
Dochody wykazywane w PIT-36L, PIT-38, PIT-39 nie mogą zostać pomniejszone o darowizny. Z ulgi skorzystają tylko podatnicy, którzy składają PIT-36 i PIT-37 oraz PIT-28

Jak prawidłowo wypełnić załącznik PIT/O

Podatnik w 2013 r. był zatrudniony na umowę o pracę. Uzyskał przychód w wysokości 50 tys. zł. Po odliczeniu kosztów (1335 zł) jego roczny dochód wyniósł 48655 zł. W trakcie zeszłego roku przekazał 2 tys. zł na rzecz fundacji pomagającej ofiarom wypadków drogowych, 500 zł na rzecz swojej parafii – na remont kaplicy. Oprócz tego oddał 2 litry krwi (2l x 130 zł). Czy może odliczyć od dochodu wszystkie te darowizny w deklaracji PIT-37?

Maksymalne odliczenie, z jakiego może skorzystać podatnik, wynosi 2919,3 zł (6 proc. x 48 655 zł).

Wartość przekazanych przez niego darowizn wynosi zaś 2760 zł (2 tys. zł + 500 zł + 260 zł).

Kwoty te mieszczą się w limicie odliczenia (6 proc. dochodu). Trzeba je wykazać w części B załącznika PIT/O do deklaracji PIT-37.

1. Jakie darowizny nie podlegają odliczeniu
Czytelnik zamierza przekazać 5 tys. zł osobie fizycznej, która miała poważny wypadek w pracy i potrzebuje pieniędzy na rehabilitację. Roczne dochody czytelnika to ok. 100 tys. zł. Czy będzie mógł odliczyć taką darowiznę?

Nie. W rozliczeniu PIT nie można uwzględniać darowizn przekazanych bezpośrednio osobom fizycznym. Oprócz tego ulga nie obejmuje darowizn na rzecz partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji utworzonych przez partie polityczne. Dotyczy to również darowizn na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej prowadzących działalność gospodarczą polegającą na:
● wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub
● handlu tymi wyrobami.
Oprócz tego odliczyć nie można np. darowizny przekazanej na rzecz szkoły, przedszkola publicznego, rady rodziców, domu dziecka czy biblioteki publicznej, których założycielami są jednostki samorządowe. Wynika to z tego, że placówki te należą do sektora finansów publicznych (nie są organizacjami pozarządowymi prowadzącymi działalność pożytku publicznego).
Pamiętać również trzeba, że przedsiębiorca, który zdecyduje się przekazać żywność OPP, również nie może odliczyć wartości tych produktów jako darowizny. Wynika to z tego, że takie przekazanie powinien rozliczyć w ramach kosztów uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT).




2. Czy można odliczyć darowiznę przy ustalaniu zaliczek
Mężczyzna prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Chce wspomóc zaprzyjaźnioną fundację, przekazując jej w marcu darowiznę pieniężną. Czy ustalając wysokość zaliczki za marzec, płatnej w kwietniu, będzie mógł pomniejszyć bieżący dochód o kwotę przekazanej darowizny?

Tak. Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą oraz osiągający przychody z najmu mogą korzystać z odliczenia już na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 44 ust. 3 ustawy o PIT albo przy obliczaniu ryczałtu zgodnie z art. 21 ust. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Pozostali podatnicy uzyskujący dochody opodatkowane według skali (np. z wynagrodzenia za pracę, umów zleceń i o dzieło), mogą skorzystać z odliczenia dopiero po zakończeniu roku – w rozliczeniu rocznym.

Podstawa prawna
Art. 23 ust. 1 pkt 11; art. 26 ust. 1, 5, 7; art. 44 ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).
Art. 11 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
Art. 3 ust. 2 i 3, art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2010 r. nr 234, poz. 1536 z późn. zm.).
Art. 55 ust. 7 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1169).