Subskrybuj nas na Youtube
Prowadzę firmę usługową. Gdy jechałem niedawno do klienta drogą powiatową, wpadłem w dziurę i poważnie uszkodziłem samochód. Naprawa kosztowała ok. 7 tys. zł, a najgorsze, że samochód nie był mój. Użyczył mi go kontrahent, od którego miałem go potem kupić. Powiat odmówił wypłaty odszkodowania. Czy mogę się skutecznie domagać go od powiatu na drodze sądowej?
Prawdopodobnie czytelnik nie może skutecznie wystąpić przeciwko powiatowi o szkody powstałe w pojeździe, który w dacie ich powstania nie był jego własnością. Pozew może ewentualnie wnieść – jako uprawniony – kontrahent, jednak ocena prawna roszczenia pod względem art. 415 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) należeć będzie do sądu.
Do takiej konkluzji skłaniają regulacje prawne, do których należy się w tym przypadku odnieść, w tym kodeks cywilny oraz ustawa o drogach publicznych (dalej: u.d.p.). W art. 415 k.c. wskazano, że kto ze swojej winy wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia. Jak zaś stwierdził Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 11 czerwca 2014 r. (sygn. akt I ACa 183/14), uchybienie przez zarządcę obowiązkom w zakresie utrzymania drogi, w tym wykonania prac porządkowych, uprawnia poszkodowanego do oparcia odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 415 k.c., po spełnieniu wszystkich przesłanek tym przepisem wymaganych.
Z listu wynika, że przedsiębiorca poniósł wysokie koszty naprawy samochodu wskutek braku utrzymania drogi powiatowej w należytym stanie. Co do zasady należy więc rozważyć, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki z art. 415 k.c.
Warto również zauważyć, że zgodnie z art. 19 ust. 1 u.d.p., organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi. Stosownie do ust. 2 pkt 3 tego artykułu zarządcą dróg powiatowych pozostaje zarząd powiatu. W art. 20 określono katalog należących do niego zadań. Są to m.in. utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego czy wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających. Katalog zadań jest otwarty.
Korelacja powyższych przepisów pozwala przyjąć, że jeżeli w wyniku zawinionego zaniechania wykonania wymienionych czynności powstanie szkoda w majątku osoby trzeciej, to zarządca drogi co do zasady ponosi za nią odpowiedzialność z art. 415 k.c. Jednak to na przedsiębiorcy ciąży wykazanie przesłanek odpowiedzialności powiatu: powstania szkody, zdarzenia wywołującego szkodę, a także związku przyczynowego między owym zdarzeniem a szkodą.
Pojęcie szkody nie zostało zdefiniowane w k.c., jednak jak podkreśla się zgodnie w orzecznictwie sądowym, szkoda to uszczerbek majątkowy lub niemajątkowy w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swojej woli (por. wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 8 maja 2017 r., sygn. akt I C 1173/15). Chodzi więc o szkodę, którą poniósł poszkodowany, a nie inna osoba. W tym kontekście warto przytoczyć stanowisko Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z wyroku z 18 listopada 2015 r. (sygn. akt III C 1091/15). Sąd wskazał w nim, że: „Powód nie wykazał w toku postępowania, iż w wyniku wskazywanych przez niego zdarzeń doszło do powstania szkody w jego majątku, nie udowodnił bowiem, iż samochód marki A (...), w którym szkody miały zaistnieć, stanowi jego własność”.
Sąd zaakcentował ponadto, że: „(...) w dacie spornych szkód właścicielem pojazdu A (...) była B. J., a zatem, jeżeli w istocie doszło do zdarzeń wskazywanych w pozwie, to tylko ta osoba była legitymowana do dochodzenia na swoją rzecz odszkodowania za szkody zaistniałe w ich wyniku w tym pojeździe”.
Podstawa prawna
Art. 415 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).
Art. 19 ust. 1, 2, art. 20 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1440 ze zm.).
