Macedonia niezwykła. Miejsca i smaki warte odkrycia

1 Jezioro Debar

Na zachodnim krańcu Macedonii, tuż przy granicy z Albanią leży niewielkie miasto Debar - zamieszkane zresztą w większości przez Albańczyków. Chcąc tu dotrzeć ze Skopje samochodem trzeba się wybrać drogą E-65 (ok. 2 godzin jazdy, 133 km). Trasa do Debaru wiedze w końcowym fragmencie przez park narodowy Mawrowo.

Debar to górzyste okolice (Dešat, Stogowo, Jablanica oraz Bistra), które malowniczo komponują się wraz ze sztucznym jeziorem o tej samej nazwie.

2 Ochryda i jezioro Ochrydzkie

Zdecydowanie jest to jedno z miejsc, których nie można w Macedonii ominąć. Średniej wielkości współczesne miasto Ochryda ma starożytny rodowód. Przebiegała tędy Via Egnatia - w czasach Imperium Romanum był to główny szlak komunikacyjny między Rzymem i jego posiadłościami na Wschodzie. W tamtych czasach istniały tu dwa miasta: Diassarites i Lychnidos.

To tutaj działała jedna z dwu głównych (obok szkoły presławskiej) średniowiecznych szkół piśmiennictwa staro-cerkiewno-słowiańskiego i starobułgarskiego. Celem szkoły było kształcenie przyszłych nauczycieli i duchownych, a samą szkołę można nazwać średniowiecznym uniwersytetem. Prawdopodobnie właśnie w Ochrydzie św. Klemens Ochrydzki stworzył cyrylicę.

W 1979 region Ochrydy - wraz z pięknym jeziorem - znalazł się na światowego dziedzictwa UNESCO. Zachowały się tu liczne cerkwie z okresu średniowiecza oraz starożytny teatr. W sezonie letnim odbywa się tu m.in. festiwal teatralny oraz imprezy pokazujące bałkański folklor.

3 Jezioro Marble niedaleko miasta Prilep

W leżącym na południu kraju mieście Prilep wartymi zobaczenia są m.in. meczet z XVI wieku, średniowieczne cerkwie, twierdza Markovi Kuli oraz pozostałości rzymskiej nekropolii.

W okolicy znajdują się pozostałości starożytnych miast: Styberra na wzgórzu Bedem koło wsi Cepigowo, Alkomenai koło wsi Beła Crkwa, Kolobaise pod dzisiejszym monasterem Treskawec. W Prilepie znajduje się również monaster św. Michała Archanioła powstały w X w.

Miłośników pięknej przyrody nasycić powinien widok pobliskiego jeziora Marble.

4 Jezioro Prespa

Historyczny region Prespa współcześnie podzielony jest między Grecję, Albanię i Macedonię. Nazwę tą noszą dwa jeziora Prespa, które stanowią centralny punkt regionu. Największymi miastami są Ochryda i Resen.

W starożytności przez region przebiegała rzymska Via Egnatia, zbudowana pomiędzy 146 a 120 rokiem p.n.e. i łącząca Dyrrachium na wybrzeżu Adriatyku z Egnatią i Bizancjum.

5 Skopje

Stolica i serce niewielkiej Macedonii. Z tych okolic pochodził rzymski cesarz Justynian I Wielki. Półmilionowe miasto pozwala poznać w zachowanych zabytkach burzliwe dzieje tej części Bałkanów: panowanie rzymskie i bizantyńskie, bułgarskie i serbskie, następnie tureckie.

Wśród miejsc, które warto zobaczyć w tym mieście należy wymienić m.in. twierdzę Skopsko Kale ze śladami osadnictwa z epok: neolitu i brązu, a także czasów rzymskich i bizantyjskich, cerkiew św. Pantelejmona w Nerezi na przedmieściach Skopje z 1161 r. z zachowanymi freskami, będącymi wspaniałym przykładem malarstwa bizantyjskiego, kamienny średniowieczny most na rzece Wardar, cerkiew św. Nikity z XIV wieku oraz zabytki z okresu panowania tureckiego (łaźnie, zajazdy, meczety – głównie z XV wieku) w muzułmańskiej części miasta.

6 Macedońska kuchnia

Wizyta w Macedonii nie może się obyć bez posmakowania tutejszych specjałów. Macedońska kuchnia zawiera w sobie wpływy śródziemnomorskie oraz wschodnie, a także elementy wspólne występujące w wielu częściach Bałkanów.

Nie poznał Macedonii, kto nie jadł miseczki gotowanej fasolki zapiekanej z czerwoną papryką, cebulą i innymi dodatkami. Tawcze grawcze, bo o tym daniu mowa, traktowane jest tu jak potrawa narodowa. Podawana jest zwykle z różnego rodzaju pieczonym mięsem. W kuchni greckiej danie to znane jest jako fasulotawas.

Z kolei napojem narodowym Macedończyków jest alkohol z gatunku mocnych zwany mastika. Otrzymuje się go z mastyksu (gr. Μαστίχα) – miękkiej, aromatycznej żywicy naturalnej, pozyskiwanej z balsamu wyciekającego z drzewa pistacji kleistej, rosnącego w obszarze śródziemnomorskim. Alkohol o takiej samej nazwie spotkać można także w Grecji oraz Bułgarii - są to jednak nieco inaczej produkowane napoje wysokoprocentowe.

Macedońska mastika tradycyjnie wytwarzana jest we wschodnim regionie kraju, w okolicach dużego miasta Strumica. To właśnie w tym mieście produkuje się najlepiej znaną markę tego alkoholu („Strumička mastika").