Gruzja – gościnne pogranicze Europy i Azji. 7 miejsc wartych zobaczenia

Tbilisi W stołecznym Tbilisi na spacer warto wybrać się wzdłuż Alei Szoty Rustawelego – głównej arterii miasta, ciągnącej się między Placem Wolności, a Placem Rewolucji Róż. Znajdują się tam m.in. Parlament, Gruzińskie Muzeum Narodowe, kościół Kaszweti, Teatr im. Szoty Rustawelego, Opera im. Paliaszwiliego, Galeria Malarstwa i Filharmonia. Na uwagę zasługuje także Narikala (gruz. ნარიყალა) – starożytna twierdza wznosząca się nad Tbilisi i rzeką Kurą. Twierdza, składająca się z dwóch otoczonych murem części, jest usytuowana na stromym wzgórzu pomiędzy łaźniami siarkowymi i ogrodami botanicznymi. Na niższym dziedzińcu znajduje się odrestaurowany kościół Św. Mikołaja. Do twierdzy można dostać się pieszo, lub korzystając z kolejki linowej ze stacją początkową w Parku Europejskim. W mieście znajduje się także szereg zabytków sakralnych. Wśród nich: Katedra Sioni, Bazylika Anczischati – najstarsza świątynia na terenie Tbilisi, Sobór Trójcy Świętej – Cminda Sameba (trzecia najwyższa prawosławna świątynia na świecie) oraz kościół ojca Dawida – Mama Dawiti – usytuowany na zboczu góry Mtacmindy, znajduje się przy nim Panteon gruzińskich pisarzy i osób publicznych. / ShutterStock

W większości górzysta kraina z aromatyczną kuchnią i unikalną kulturą, w której spotkać można ślady bogatej i długiej historii. Jaka jest Gruzja?

1 Batumi

Znane uzdrowisko leżące nad Morzem Czarnym, tuż przy granicy z Turcją. Jest trzecie co do wielkości po stołecznym Tbilisi i Kutaisi. W przeszłości było częścią zarówno imperium tureckiego, jak i rosyjskiego. Latem odbywa się tu wiele festiwali kulturalnych: mycznych, filmowych, itp. Wśród zabytków wartych zobaczenia są: turecki meczet z drugiej połowy XIX wieku, eklektyczna zabudowa willowa, Park Przymorski, Uniwersytet leżący bezpośrednio przy plaży nadmorskiej, synagoga, dawny kościół katolicki z początku XX wieku, delfinarium, a także ponadstuletni ogród botaniczny.

Pas nadmorski ma wszystko, czego potrzeba wypoczywającym: plaże, promenadę i restauracje. W okolicach można też zobaczyć pola herbaciane.

<strong>Batumi</strong>
<br></br>
Znane uzdrowisko leżące nad Morzem Czarnym, tuż przy granicy z Turcją. Jest trzecie co do wielkości po stołecznym Tbilisi i Kutaisi. W przeszłości było częścią zarówno imperium tureckiego, jak i rosyjskiego. Latem odbywa się tu wiele festiwali kulturalnych: mycznych, filmowych, itp. Wśród zabytków wartych zobaczenia są: turecki meczet z drugiej połowy XIX wieku, eklektyczna zabudowa willowa, Park Przymorski, Uniwersytet leżący bezpośrednio przy plaży nadmorskiej, synagoga, dawny kościół katolicki z początku XX wieku, delfinarium, a także ponadstuletni ogród botaniczny.
<br></br>
Pas nadmorski ma wszystko, czego potrzeba wypoczywającym: plaże, promenadę i restauracje. W okolicach można też zobaczyć pola herbaciane.
<br></br>

ShutterStock

Reklama

2 Kuchnia gruzińska

Prawdopodobnie część kuchni gruzińskiej ma swoje korzenie w Indiach. Chleb po gruzińsku i w hindi nazywa się dokładnie tak samo – puri, a gruziński piec tone pochodzi od hinduskiego pieca tandoor. Te podobieństwa to najprawdopodobniej dziedzictwo Mongołów, którzy najpierw okupowali Indie, a potem przybyli na Kaukaz, przynosząc tam przy okazji zwyczaje kulinarne wcześniej podbitych ziem.

W gruzińskich daniach znaleźć można soczyste pomidory, arbuzy, melony, winogrona a także karalioki (szaron) i bakłażany. Z kolei górskie hale dostarczają baraniny oraz setek gatunków sera. Powszechnie stosowanymi dodatkami są: orzechy włoskie, czosnek, ocet, nasiona granatu i aromatyczne zioła. Do bardzo wielu potraw dodaje się orzechy włoskie utarte na miękką masę.

Do potraw tradycyjnej kuchni gruzińskiej należą między innymi:

Chaczapuri (gruz. ხაჭაპური) – zapiekany placek nadziewany serem, to najpopularniejsze gruzińskie danie

Tolma (gruz. ტოლმა) – w Armenii, Azerbejdżanie i Turcji zwane dolma, to bakłażany, zielone pomidory lub papryka nadziewane mięsem lub pastą orzechową przyprawioną nasionami granatu oraz aromatycznymi ziołami.

Szaszłyki przygotowywane na szpikulcach zwanymi szampurami. W skład ich wchodzą kawałki mięsa, polewane winem, opiekane na grillu opalanym winnymi gałęziami

Szyla – potrawa podobna do pilawu, mięso z ziołami, ryżem, cebulą i marchwią

Kada – rolada z orzechami

Czurczchele – korale z orzechów w syropie winogronowym

Tradycyjnym alkoholem gruzińskim jest Cza-cza, czyli wódka z winogron.

Na zdjęciu: Badridżani - potrawa ze smażonego bakłażana faszerowanego saciwi (gruz. საცივი) – czyli przyprawioną pastą z orzechów. Fot. salvagekat / Wikimedia Commons, lic. cc-by-sa

<strong>Kuchnia gruzińska</strong>
<br></br>
Prawdopodobnie część kuchni gruzińskiej ma swoje korzenie w Indiach. Chleb po gruzińsku i w hindi nazywa się dokładnie tak samo – puri, a gruziński piec tone pochodzi od hinduskiego pieca tandoor. Te podobieństwa to najprawdopodobniej dziedzictwo Mongołów, którzy najpierw okupowali Indie, a potem przybyli na Kaukaz, przynosząc tam przy okazji zwyczaje kulinarne wcześniej podbitych ziem.
<br></br>

W gruzińskich daniach znaleźć można soczyste pomidory, arbuzy, melony, winogrona a także karalioki (szaron) i bakłażany. Z kolei górskie hale dostarczają baraniny oraz setek gatunków sera. Powszechnie stosowanymi dodatkami są: orzechy włoskie, czosnek, ocet, nasiona granatu i aromatyczne zioła. Do bardzo wielu potraw dodaje się orzechy włoskie utarte na miękką masę.
<br></br>
Do potraw tradycyjnej kuchni gruzińskiej należą między innymi:
<br></br>
Chaczapuri (gruz. ხაჭაპური) – zapiekany placek nadziewany serem, to najpopularniejsze gruzińskie danie
<br></br>
Tolma (gruz. ტოლმა) – w Armenii, Azerbejdżanie i Turcji zwane dolma, to bakłażany, zielone pomidory lub papryka nadziewane mięsem lub pastą orzechową przyprawioną nasionami granatu oraz aromatycznymi ziołami.
<br></br>
Szaszłyki przygotowywane na szpikulcach zwanymi szampurami. W skład ich wchodzą kawałki mięsa, polewane winem, opiekane na grillu opalanym winnymi gałęziami
<br></br>
Szyla – potrawa podobna do pilawu, mięso z ziołami, ryżem, cebulą i marchwią
<br></br>
Kada – rolada z orzechami
<br></br>
Czurczchele – korale z orzechów w syropie winogronowym
<br></br>
Tradycyjnym alkoholem gruzińskim jest Cza-cza, czyli wódka z winogron.
<br></br>
Na zdjęciu: Badridżani - potrawa ze smażonego bakłażana faszerowanego saciwi (gruz. საცივი) – czyli przyprawioną pastą z orzechów. Fot. salvagekat / Wikimedia Commons, lic. cc-by-sa

Wikimedia Commons

3 Monastyr Gelati, Kutaisi

Monastyr Gelati (gruz. გელათის მონასტერი) położony jest niedaleko na wschód od miasta Kutaisi, w Imeretii w zachodniej części Gruzji.

Monastyr został ufundowany w 1106 przez króla Dawida IV Budowniczego (1089-1125). Przez długi czas monastyr był jednym z głównych kulturalnych i intelektualnych ośrodków w Gruzji. Znajdowała się w nim akademia, która skupiała gruzińskich naukowców, teologów i filozofów. Część z nich działała wcześniej w innych prawosławnych monasterach poza granicami (n.p. w Konstantynopolu).

Z powodu rozległej działalności Akademii Gelati, współcześni jej ludzie nazywali ją „nowa Grecja” lub „drugie Athos”.

Do naszych czasów w monastyrze przetrwały freski i manuskrypty pochodzące z XII–XVII w. W 1994 Monastyr Gelati został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

<strong>Monastyr Gelati, Kutaisi</strong>
<br></br>
Monastyr Gelati (gruz. გელათის მონასტერი) położony jest niedaleko na wschód od miasta Kutaisi, w Imeretii w zachodniej części Gruzji.
<br></br>
Monastyr został ufundowany w 1106 przez króla Dawida IV Budowniczego (1089-1125).
Przez długi czas monastyr był jednym z głównych kulturalnych i intelektualnych ośrodków w Gruzji. Znajdowała się w nim akademia, która skupiała gruzińskich naukowców, teologów i filozofów. Część z nich działała wcześniej w innych prawosławnych monasterach poza granicami (n.p. w Konstantynopolu).
<br></br>
Z powodu rozległej działalności Akademii Gelati, współcześni jej ludzie nazywali ją „nowa Grecja” lub „drugie Athos”.
<br></br>
Do naszych czasów w monastyrze przetrwały freski i manuskrypty pochodzące z XII–XVII w. W 1994 Monastyr Gelati został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
<br></br>

ShutterStock

4 Gudauri, czyli zima w Gruzji

Gudauri (გუდაური ) to gruziński kurort narciarski leżący w górach Kaukazu w regionie Mccheta-Mtianetia. Zaraz za miejscowością zaczyna się podejście pod górę Sadzele (3260 m n.p.m.) i sąsiednią Kudebi (3008 m n.p.m.).

Miejscowość położona jest na wysokości 2200 metrów n.p.m. Kiedyś była tylko leżącą przy Gruzińskiej Drodze Wojennej stacją pocztową, gdzie dyliżanse i carscy kurierzy wymieniali konie. W połowie lat 80., kiedy Gruzja należała jeszcze do Związku Radzieckiego, władze w Moskwie postanowiły pozyskać Kaukaz dla płacących dewizami obywateli Zachodu. Z pomocą austriackich inwestorów wybudowano hotele, wyciągi i nartostrady. Na oba pobliskie szczyty prowadzą wyciągi krzesełkowe. Na zboczach Sadzele i Kudebi jest 35 km tras zjazdowych o wszystkich stopniach trudności.

<strong>Gudauri, czyli zima w Gruzji</strong>
<br></br>
Gudauri (გუდაური ) to gruziński kurort narciarski leżący w górach Kaukazu w regionie Mccheta-Mtianetia. Zaraz za miejscowością zaczyna się podejście pod górę Sadzele (3260 m n.p.m.) i sąsiednią Kudebi (3008 m n.p.m.).
<br></br>
Miejscowość położona jest na wysokości 2200 metrów n.p.m. Kiedyś była tylko leżącą przy Gruzińskiej Drodze Wojennej stacją pocztową, gdzie dyliżanse i carscy kurierzy wymieniali konie. W połowie lat 80., kiedy Gruzja należała jeszcze do Związku Radzieckiego, władze w Moskwie postanowiły pozyskać Kaukaz dla płacących dewizami obywateli Zachodu. Z pomocą austriackich inwestorów wybudowano hotele, wyciągi i nartostrady. Na oba pobliskie szczyty prowadzą wyciągi krzesełkowe. Na zboczach Sadzele i Kudebi jest 35 km tras zjazdowych o wszystkich stopniach trudności.
<br></br>

ShutterStock

5 Mccheta

Mccheta (gruz. მცხეთა) to miasto we wschodniej Gruzji, przy ujściu rzeki Aragwy do Kury; stolica regionu Mccheta-Mtianetia. Około 16 km od Tbilisi, przy Gruzińskiej Drodze Wojennej. Mccheta jest jednym z najstarszych miast Gruzji, położona na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, w regionie o żyznych glebach i łagodnym klimacie. Warto tu zobaczyć: sobór katedralny Sweti Cchoweli z XI w. – zbudowany na miejscu pierwszej w Gruzji świątyni chrześcijańskiej z IV w. oraz monastyr Dżwari z VI w. W 1994 roku zabytki historyczne Mcchety zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

<strong>Mccheta</strong>
<br></br>
Mccheta (gruz. მცხეთა) to miasto we wschodniej Gruzji, przy ujściu rzeki Aragwy do Kury; stolica regionu Mccheta-Mtianetia. Około 16 km od Tbilisi, przy Gruzińskiej Drodze Wojennej. Mccheta jest jednym z najstarszych miast Gruzji, położona na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, w regionie o żyznych glebach i łagodnym klimacie. Warto tu zobaczyć: sobór katedralny Sweti Cchoweli z XI w. – zbudowany na miejscu pierwszej w Gruzji świątyni chrześcijańskiej z IV w. oraz monastyr Dżwari z VI w. W 1994 roku zabytki historyczne Mcchety zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
<br></br>

ShutterStock

6 Gremi

Gremi (gruz.: გრემი) to jeden z najważniejszych zabytków architektury gruzińskiej, dawna stolica królestwa Kachetii usytuowana 175 km na wschód od Tbilisi.

W XVI i XVII w. miasto było stolicą królestwa Kachetii. Istniało jednak tylko 150 lat. W 1616 r. zostało rozgrabione i zniszczone przez pułk Szacha Abbasa I i nigdy nie odzyskało dawnej świetności. W połowie XVII w. królowie Kachetii przenieśli stolicę do pobliskiego Telawi. Ruiny miasta zajmują około 50 ha. Wykopaliska wskazują, że miasto składało się z trzech części. Część środkową stanowiła cytadela, na zachód od niej znajdowało się targowisko, a wschodnią część zamieszkiwał król ze stoją świtą.