Polski Ład podwyższył kwotę wolną od podatku do 30 tys. zł i podniósł próg skali podatkowej z 85 528 zł do 120 tys. zł
Nowelizacja z 29 października 2021 r. (Dz.U. poz. 2105) nie wyeliminuje jednak całkowicie z ustawy o PIT dotychczasowego limitu 85 528 zł. Nadal trzeba go stosować przy zwolnieniach z PIT dla:
- rodziców co najmniej czwórki dzieci,
- aktywnych zawodowo seniorów, którzy zrezygnują z pobierania emerytury, renty rodzinnej, uposażenia mundurowego lub sędziowskiego,
- osób zmieniających rezydencje podatkową na polską.
Ulga dla wybranych
Ulga dla klasy średniej ma zniwelować negatywne skutki związane z likwidacją prawa odliczenia składki zdrowotnej od podatku, ale skorzystają z niej wyłącznie pracownicy oraz przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej.
Będzie miała ona zastosowanie, jeśli suma przychodów podatnika będzie mieściła się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie (czyli - dla celów obliczania zaliczki na podatek przez pracodawcę - od 5701 zł do 11 141 zł miesięcznie).
Pracodawca będzie miał obowiązek naliczania ulgi w miesiącach, w których pracownik uzyska przychody w danym zakładzie pracy w wysokości od 5701 zł do 11 141 zł, chyba że pracownik złoży wniosek o niepomniejszanie o nią dochodu (art. 32 ust. 2b ustawy o PIT).
Tak czy inaczej po zakończeniu roku podatnik będzie musiał samodzielnie w zeznaniu rocznym rozliczyć ulgę. Uwzględni ją, jeżeli suma jego rocznych przychodów ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej (pomniejszonych o koszty uzyskania przychodu z tej działalności) będzie mieściła się w przedziale od 68 412 zł do 133 692 zł.
Problem po zakończeniu roku
Taka konstrukcja ulgi będzie powodowała różnego rodzaju problemy.
Przykładowo podatnik straci prawo do ulgi naliczanej przez pracodawcę w poprzednich miesiącach, jeżeli dostanie w grudniu nagrodę, w wyniku której jego przychód roczny przekroczy 133 692 zł.
Tak samo może być w sytuacji odwrotnej. Na przykład pracownik z miesięcznym przychodem 5 tys. zł nie będzie miał prawa do ulgi, ale jeżeli wyjątkowo w danym miesiącu dostanie nagrodę i łączna kwota jego przychodu wyniesie 7 tys. zł, to pracodawca będzie musiał naliczyć tę preferencję. Potem jednak, po zakończeniu roku, może się okazać, że ten sam pracownik będzie musiał zwrócić odliczoną ulgę. Będzie tak, gdy przez wszystkie pozostałe miesiące roku nie dostanie żadnych dodatkowych nagród i w efekcie jego przychody z pracy wyniosą łącznie 62 tys. zł (11 miesięcy x 5 tys. zł + 7 tys. zł w 12 miesiącu), a więc mniej niż wymagane minimum 68 412 zł.
Pracownicy mogą być więc po zakończeniu roku zaskoczeni obowiązkiem dopłacenia podatku. Do tej pory byli przyzwyczajeni do tego, że pracodawca tak oblicza zaliczki na PIT, aby pracownik nie musiał nic dopłacać przy zeznaniu rocznym.
Podobna komplikacja, tym razem na korzyść pracownika, pojawi się w sytuacji, gdy pracodawca będzie co miesiąc uwzględniał ulgę (bo pracownik ma przykładowo miesięczny przychód w wysokości 10 tys. zł), ale z wyjątkiem jednego miesiąca, w którym pracownik otrzyma premię np. w kwocie 4 tys. zł, co spowoduje przekroczenie ustawowego miesięcznego limitu przychodów 11 141 zł).
Po zakończeniu roku może się jednak okazać, że przychody takiego pracownika zmieszczą się w przedziale rocznym od 68 412 zł do 133 692 zł i podatnik będzie miał nadpłatę do zwrotu.
Jakie przychody
Ulgi dla klasy średniej może pozbawić podatników np. choroba, urlop macierzyński, utrata pracy. Nie są to bowiem przychody ze stosunku pracy, a z tzw. innych źródeł. W konsekwencji, jeśli podatnik ma miesięczne przychody na poziomie 9 tys. zł, ale z powodu straty pracy, choroby bądź zasiłku macierzyńskiego nie przekroczą one w skali roku 68 412 zł, to podatnik przy zeznaniu rocznym będzie musiał zwrócić kwotę ulgi naliczonej przez pracodawcę.
Do celów obliczenia ulgi bierzemy pod uwagę wyłącznie przychody uzyskane przez pracownika ze: stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, oraz inne świadczenia takie jak: wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (takich jak abonamenty medyczne, pakiety sportowe).
Nowe zwolnienia z PIT
Z początkiem roku zaczęły obowiązywać nowe ulgi „zero PIT” (obok istniejącej już ulgi zero PIT dla młodych) dla:
- rodziców dużych rodzin z co najmniej czwórką dzieci,
- seniorów, którzy mimo nabycia uprawnień zrezygnują z pobierania emerytury, renty rodzinnej, uposażenia mundurowego lub sędziowskiego,
- osób powracających z zagranicy.
Roczny limit przychodów wolnych od podatku wynosi ze wszystkich tych tytułów 85 528 zł. Niezależnie od tego podatnikom zwolnionym z PIT przysługuje kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł. W sumie więc nie zapłacą oni podatku od przychodu (dochodu) w wysokości 115 528 zł (85 528 zł plus 30 000 zł).
W przypadku preferencji dla dużych rodzin limit ten przysługuje każdemu rodzicowi z osobna. W sumie więc oboje nie zapłacą podatku od przychodów do 231 056 zł.
Podatnicy objęci nowymi zwolnieniami zapłacą składkę zdrowotną w wysokości nie wyższej niż hipotetyczna zaliczka na PIT (art. 83 ust. 2a ustawy zdrowotnej), przy czym trzeba będzie brać pod uwagę zaliczkę na podatek dochodowy obliczoną zgodnie z przepisami ustawy o PIT w brzmieniu obowiązującym na 31 grudnia 2021 r. (art. 83 ust. 2b ustawy zdrowotnej).
Pierwotnie w uchwalonym Polskim Ładzie była tu luka, pisaliśmy o niej w artykule „Luka w przepisach. PIT zero to także 0 zł składki zdrowotnej” (DGP nr 213/2021). Ostatecznie błąd ten został naprawiony nowelizacją z 17 grudnia 2021 r. ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2469).
Dla samotnych rodziców
Polski Ład zlikwidował preferencyjne rozliczenie samotnych rodziców. W zamian będzie im przysługiwać nowa ulga - odliczenie od podatku 1500 zł rocznie (dodany art. 27ea ustawy o PIT).
Przepisy te będą miały zastosowanie dopiero do rozliczenia dochodów za 2022 r. Składając zeznanie za 2021 r., będzie można jeszcze skorzystać z dotychczasowych zasad.
Co więcej, z dotychczasowej preferencji skorzystają w rozliczeniu za 2021 r. nawet rodzice, którzy prowadząc w tym czasie działalność gospodarczą, wybrali liniowy PIT lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (co do zasady obie te formy wykluczają preferencję dla samotnych rodziców). Warunkiem będzie, aby samotny rodzic nie miał z tej działalności żadnych przychodów ani kosztów (złożył „zerowy” PIT-36L lub PIT-28).
Wynika to z przepisu przejściowego dodanego do Polskiego Ładu nowelizacją z 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2427). ©℗
| Skala podatkowa na 2022 r. | ||
| Podstawa obliczenia podatku w zł | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 120 000 | 17 proc. minus kwota zmniejszająca podatek 5 100 zł | |
| 120 000 | 15 300 zł + 32 proc. nadwyżki ponad 120 000 zł | |
Abolicja podatkowa
Weszły już w życie przepisy o abolicji w podatkach dochodowych (art. 27-49 Polskiego Ładu). Ma ona dotyczyć zarówno przypadków zwykłego nieujawnienia dochodów w Polsce, jak i skomplikowanych optymalizacji podatkowych z wykorzystaniem struktur międzynarodowych.
Ci, którzy ukrywają dochody przed fiskusem, będą mogli zapłacić zaledwie 8-proc. przejściowy ryczałt.
Co więcej, abolicja obejmie też dochody, które dopiero zostaną ukryte. Podstawą opodatkowania 8-proc. ryczałtem będzie bowiem dochód osiągnięty do dnia złożenia wniosku o abolicję, czyli de facto do 31 marca 2023 r. O takiej możliwości pisaliśmy w artykule „Polski Ład zachęca do nieujawniania dochodów” (DGP nr 232/2021).
Na złożenie wniosku o abolicję będzie czas od 1 października 2022 r. do 31 marca 2023 r.
Inne zmiany dla osób fizycznych
Polski Ład wprowadził też:
• możliwość wspólnego rozliczenia przez małżonków, którzy zawrą związek małżeński w trakcie roku,
• możliwość wspólnego rozliczenia przez małżonków, nawet jeśli równocześnie prowadzili działalność gospodarczą, dla której wybrali liniowy PIT lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (co do zasady obie te formy wykluczają wspólne rozliczenie); warunkiem będzie, aby podatnicy ci nie mieli z tej działalności żadnych przychodów ani kosztów,
• zwolnienie z PIT odsetek za zwłokę, gdy należność główna (np. odszkodowanie) też jest zwolniona z podatku,
• zmiany w uldze rehabilitacyjnej, np. możliwość odliczenia do 2280 zł rocznie wydatków na pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady, wkłady anatomiczne; będzie też można potrącić m.in. koszty najmu indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji (a nie tylko zakupu),
• prawo odliczenia od dochodu składek członkowskich na rzecz związku zawodowego - do 300 zł rocznie,
• ulgę na zabytki, dzięki której podatnicy PIT oraz opłacający ryczałt od przychodów ewidencjonowanych będą mogli odjąć od podstawy obliczenia podatku wydatki np. na prace konserwatorskie w zabytkach lub na zakup zabytków - do limitu określonego w ustawie.