Nawet jeśli podatniczka tego samego dnia, którego nabyła udział w mieszkaniu, podarowała ten udział rodzicom, miała prawo skorzystać z ulgi mieszkaniowej – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny

Chodziło o kobietę, która w 2011 r. za pieniądze ze sprzedaży nieruchomości kupiła udział w spółdzielczym własnościowym prawie do mieszkania. W tym samym akcie notarialnym podarowała go rodzicom, w wyniku czego stali się oni wyłącznymi współwłaścicielami mieszkania. Było to związane z wymogami bankowymi dotyczącymi zdolności kredytowej i finansowania zakupu mieszkania.
Kobieta uważała, że dochód ze sprzedaży poprzedniej nieruchomości był zwolniony z PIT, ponieważ przeznaczyła go na własne cele mieszkaniowe, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 w związku z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. b ustawy o PIT.
Dwie różne ulgi
Innego zdania były organy podatkowe. Spór dotyczył dwóch kwestii, bo prawo do sprzedanej nieruchomości podatniczka nabyła w drodze darowizny – w połowie w 2007 r., a w połowie w 2011 r.
W związku z tym w odniesieniu do części mieszkania nabytej w 2007 r. zastosowanie miały przepisy o uldze meldunkowej, czyli art. 21 ust. 1 pkt 126 w związku z art. 21 ust. 21 ustawy o PIT – w brzmieniu obowiązującym w latach 2007–2008. W świetle tych przepisów przychody z odpłatnego zbycia mieszkania były zwolnione z PIT, jeśli podatnik był zameldowany w nieruchomości nie krócej niż przez 12 miesięcy przed sprzedażą i w ciągu 14 dni od jej zbycia złożył w tej sprawie oświadczenie w urzędzie skarbowym. Potem termin ten został przedłużony do czasu złożenia rocznego zeznania podatkowego.
Kobieta spełniła pierwszy warunek, natomiast nie złożyła stosownego oświadczenia. Fiskus uznał, że z tego powodu nie mogła skorzystać z ulgi.
Zakwestionował również jej prawo do ulgi mieszkaniowej w stosunku do części nieruchomości nabytej w 2011 r. W ocenie organów podatkowych kobieta nie zrealizowała własnego celu mieszkaniowego, bo zakupiony udział w mieszkaniu od razu podarowała rodzicom.
Organy uznały, że nie ma znaczenia zawarcie przedwstępnej umowy darowizny, w której rodzice zobowiązali się przekazać córce mieszkanie po spłacie kredytu na jego zakup, najpóźniej do końca 2026 r.
Stanowisko to w pełni poparł WSA w Łodzi. Orzekł, że organy słusznie wskazały na konieczność przeanalizowania możliwości zastosowania dwóch różnych ulg – w odniesieniu do udziałów nabytych w 2007 r. i 2011 r.
W obu przypadkach podatniczka nie spełniła warunków do skorzystania ze zwolnienia z PIT – orzekł WSA (sygn. akt I SA/Łd 100/18).
Ustawodawca nieprecyzyjny
NSA częściowo przyznał rację podatniczce, dlatego uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Stwierdził, że kobieta spełniła warunki do zwolnienia z PIT w odniesieniu do części nieruchomości nabytej w 2011 r.
– Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. b ustawy o PIT ustawodawca przez wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe rozumie sam fakt nabycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego i nie uzależnia go od okresu, na jaki nastąpiło nabycie. Brak precyzji po stronie ustawodawcy nie może obciążać podatnika i nakładać na niego ciężarów – podkreślił sędzia Maciej Jaśniewicz.
Za taką interpretacją przemawiało również – w ocenie sądu kasacyjnego – korzystanie przez podatniczkę z tego mieszkania podczas studiów.
NSA nie rozstrzygnął natomiast, czy podatniczka miała prawo do skorzystania z ulgi meldunkowej w odniesieniu do części nieruchomości nabytej w 2007 r. Zarzut w tym zakresie nie był bowiem przedmiotem skargi kasacyjnej.
Jak wskazał jednak NSA, sąd I instancji będzie mógł ponownie rozpatrzeć tę sprawę w kontekście orzecznictwa NSA, które wskazuje na to, że do zwolnienia z PIT wystarczy spełnienie warunku materialno-prawnego – zameldowania przez co najmniej 12 miesięcy przed sprzedażą nieruchomości.
O kształtującej się linii orzeczniczej w tej sprawie pisaliśmy w artykule „Ofiary pułapki ulgi meldunkowej niepotrzebnie płaciły podatek” (DGP nr 148/2019).
Ulgą zajmie się TK
Otwarta pozostaje kwestia zgodności przepisów o uldze meldunkowej z konstytucją. Skargę w tej sprawie złożyła do Trybunału Konstytucyjnego podatniczka, której naliczono podatek ze względu na brak spełnienia formalnego warunku złożenia oświadczenia o meldunku (sygn. akt SK 64/20).
Skargę poparli rzecznik praw obywatelskich i marszałek Sejmu.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 16 grudnia 2021 r., sygn. akt II FSK 853/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia