Nawet jeśli podatniczka tego samego dnia, którego nabyła udział w mieszkaniu, podarowała ten udział rodzicom, miała prawo skorzystać z ulgi mieszkaniowej – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny

Chodziło o kobietę, która w 2011 r. za pieniądze ze sprzedaży nieruchomości kupiła udział w spółdzielczym własnościowym prawie do mieszkania. W tym samym akcie notarialnym podarowała go rodzicom, w wyniku czego stali się oni wyłącznymi współwłaścicielami mieszkania. Było to związane z wymogami bankowymi dotyczącymi zdolności kredytowej i finansowania zakupu mieszkania.
Kobieta uważała, że dochód ze sprzedaży poprzedniej nieruchomości był zwolniony z PIT, ponieważ przeznaczyła go na własne cele mieszkaniowe, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 w związku z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. b ustawy o PIT.
Sprzedaż mieszkania bez PIT. Nabycie przez spadkodawcę nie miało znaczenia
Sprzedaż mieszkania bez PIT. Nabycie przez spadkodawcę nie miało znaczenia

Zobacz również
Dwie różne ulgi
Innego zdania były organy podatkowe. Spór dotyczył dwóch kwestii, bo prawo do sprzedanej nieruchomości podatniczka nabyła w drodze darowizny – w połowie w 2007 r., a w połowie w 2011 r.
W związku z tym w odniesieniu do części mieszkania nabytej w 2007 r. zastosowanie miały przepisy o uldze meldunkowej, czyli art. 21 ust. 1 pkt 126 w związku z art. 21 ust. 21 ustawy o PIT – w brzmieniu obowiązującym w latach 2007–2008. W świetle tych przepisów przychody z odpłatnego zbycia mieszkania były zwolnione z PIT, jeśli podatnik był zameldowany w nieruchomości nie krócej niż przez 12 miesięcy przed sprzedażą i w ciągu 14 dni od jej zbycia złożył w tej sprawie oświadczenie w urzędzie skarbowym. Potem termin ten został przedłużony do czasu złożenia rocznego zeznania podatkowego.
Kobieta spełniła pierwszy warunek, natomiast nie złożyła stosownego oświadczenia. Fiskus uznał, że z tego powodu nie mogła skorzystać z ulgi.
Zakwestionował również jej prawo do ulgi mieszkaniowej w stosunku do części nieruchomości nabytej w 2011 r. W ocenie organów podatkowych kobieta nie zrealizowała własnego celu mieszkaniowego, bo zakupiony udział w mieszkaniu od razu podarowała rodzicom.
Organy uznały, że nie ma znaczenia zawarcie przedwstępnej umowy darowizny, w której rodzice zobowiązali się przekazać córce mieszkanie po spłacie kredytu na jego zakup, najpóźniej do końca 2026 r.
Stanowisko to w pełni poparł WSA w Łodzi. Orzekł, że organy słusznie wskazały na konieczność przeanalizowania możliwości zastosowania dwóch różnych ulg – w odniesieniu do udziałów nabytych w 2007 r. i 2011 r.
W obu przypadkach podatniczka nie spełniła warunków do skorzystania ze zwolnienia z PIT – orzekł WSA (sygn. akt I SA/Łd 100/18).
Ustawodawca nieprecyzyjny
NSA częściowo przyznał rację podatniczce, dlatego uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Stwierdził, że kobieta spełniła warunki do zwolnienia z PIT w odniesieniu do części nieruchomości nabytej w 2011 r.
– Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. b ustawy o PIT ustawodawca przez wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe rozumie sam fakt nabycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego i nie uzależnia go od okresu, na jaki nastąpiło nabycie. Brak precyzji po stronie ustawodawcy nie może obciążać podatnika i nakładać na niego ciężarów – podkreślił sędzia Maciej Jaśniewicz.
Za taką interpretacją przemawiało również – w ocenie sądu kasacyjnego – korzystanie przez podatniczkę z tego mieszkania podczas studiów.
NSA nie rozstrzygnął natomiast, czy podatniczka miała prawo do skorzystania z ulgi meldunkowej w odniesieniu do części nieruchomości nabytej w 2007 r. Zarzut w tym zakresie nie był bowiem przedmiotem skargi kasacyjnej.
Jak wskazał jednak NSA, sąd I instancji będzie mógł ponownie rozpatrzeć tę sprawę w kontekście orzecznictwa NSA, które wskazuje na to, że do zwolnienia z PIT wystarczy spełnienie warunku materialno-prawnego – zameldowania przez co najmniej 12 miesięcy przed sprzedażą nieruchomości.
O kształtującej się linii orzeczniczej w tej sprawie pisaliśmy w artykule „Ofiary pułapki ulgi meldunkowej niepotrzebnie płaciły podatek” (DGP nr 148/2019).
Ulgą zajmie się TK
Otwarta pozostaje kwestia zgodności przepisów o uldze meldunkowej z konstytucją. Skargę w tej sprawie złożyła do Trybunału Konstytucyjnego podatniczka, której naliczono podatek ze względu na brak spełnienia formalnego warunku złożenia oświadczenia o meldunku (sygn. akt SK 64/20).
Skargę poparli rzecznik praw obywatelskich i marszałek Sejmu.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 16 grudnia 2021 r., sygn. akt II FSK 853/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia