Ekspektatywa to nie prawo własności. Podatnik musi zapłacić podatek nawet wtedy, gdy po jej zbyciu kupi sobie mieszkanie – stwierdził dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Przypomnijmy, że podatnicy, którzy sprzedadzą mieszkanie, dom lub działkę, nie czekając pięciu lat od nabycia i chcą uniknąć podatku dochodowego, muszą w ciągu trzech lat przeznaczyć pieniądze ze sprzedaży na własne cele mieszkaniowe (art. 21 ust. 25 ustawy o PIT). Chodzi jednak o sprzedaż prawa do nieruchomości lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.
Z pytaniem wystąpił natomiast podatnik, który zawarł ze spółdzielnią mieszkaniową umowę o ustanowienie odrębnej własności lokalu oraz umowę o przeniesienie własności lokalu. Następnie złożył wniosek do sądu o wpis do dotychczasowej księgi wieczystej wzmianki o wyodrębnieniu lokalu, a zarazem o założenie dla niego nowej księgi wieczystej.
Paczkomaty opodatkowane? Trwają o to spory
Paczkomaty opodatkowane? Trwają o to spory

Zobacz również
Zanim jednak doszło do wpisu i założenia księgi, podatnik sprzedał ekspektatywę prawa odrębnej własności. Następnie kupił spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Uważał, że będzie mógł skorzystać z ulgi mieszkaniowej, bo zadziałała zasada wstecznego działania wpisu, wynikająca z art. 29 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2204 ze zm.). Twierdził więc, że odrębna własność lokalu powstała już w dniu złożenia wniosku o wpis, a więc de facto sprzedał wyodrębniony lokal, a nie ekspektatywę.
Nie zgodził się z tym dyrektor KIS. Wyjaśnił, że zasada wstecznego działania wpisu ma zastosowanie dopiero wtedy, gdy zostanie dokonany wpis do księgi wieczystej, a to stało się już po sprzedaży. Podatnik zbył więc tylko ekspektatywę, czyli prawo tymczasowe, którego treścią jest jedynie przygotowanie i zabezpieczenie ostatecznego nabycia określonego prawa.
Ekspektatywa nie jest równoznaczna z nabyciem odrębnej własności lokalu mieszkalnego – podkreślił organ.
Wyjaśnił, że przychód ze zbycia ekspektatywy jest przychodem z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 ustawy o PIT. Nie jest to więc przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy o PIT, a to właśnie jest warunkiem ulgi mieszkaniowej.
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 16 lipca 2021 r., sygn. 0115-KDIT2.4011.190.2021.2.MD