Porozumienia wertykalne między producentami a dystrybutorami na nowych zasadach

Rząd pracuje nad nowymi przepisami dotyczącymi wyłączenia niektórych rodzajów wertykalnych porozumień między przedsiębiorcami spod zakazu ograniczania konkurencji.

Chodzi o rodzaje działalności gospodarczej, które pojawiły się na rynku od czasu poprzedniego rozporządzenia z 2011 r. (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1012). W dotychczasowych wyłączeniach nie mieszczą się m.in. platformy internetowe, umożliwiające sprzedaż towarów i usług na odległość. Zdaniem prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), który opracował projekt nowego rozporządzenia, ,,porozumienia dotyczące świadczenia usług pośrednictwa internetowego są porozumieniami wertykalnymi i w związku z tym zasadne jest objęcie ich wyłączeniem grupowym”.

Porozumienia wertykalne są zawierane między przedsiębiorcami działającymi na różnych etapach łańcucha: produkcja–dystrybucja. Ich zakres nie ogranicza się jedynie do klasycznie rozumianego wprowadzania towarów do obrotu albo przedstawicielstwa handlowego, lecz także zawiera pakiety typu know how. Dzięki nim możliwe staje się znaczące obniżenie kosztów logistycznych, co w konsekwencji przekłada się na niższą cenę dla klienta.

Zarówno prawo unijne, jak i art. 8 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 275 ze zm.) stanowią, że warunkiem wyłączenia porozumienia spod zakazu ich zawierania jest nieprzekroczenie progu 30 proc. udziału w rynku. Jednocześnie nie jest dozwolone wyeliminowanie konkurencji na skutek porozumienia.

Nowe rozporządzenie ma m.in. zakazać wyznaczania różnych cen produktów dla tego samego dystrybutora, w zależności od tego, czy sprzedaje przez internet, czy poza nim. Ponadto porozumienia zakładające istnienie parytetu cenowego, tzn. wymogu, aby przedsiębiorstwo oferowało swojemu kontrahentowi towary lub usługi na warunkach takich samych lub korzystniejszych niż innym podmiotom, nie zostaną objęte wyłączeniem spod zakazu. Motywuje się to powszechnością i potencjalną szkodliwością dla funkcjonowania naturalnej konkurencji na rynku.

Projekt nowego rozporządzenia stanowi odpowiedź na obowiązujące od 2022 r. rozporządzenie Komisji UE 2022/720. Jak zauważa prezes UOKiK, przepisy unijne stosuje się bezpośrednio, niezależnie od prawa polskiego, o ile działalność prowadzona przez przedsiębiorcę ma wpływ na obszar więcej niż jednego państwa. W przypadku porozumień mających zastosowanie wyłącznie do handlu krajowego potrzebne są dodatkowe polskie regulacje.

Rozporządzenie ma zostać przyjęte przez Radę Ministrów w II kw. 2023 r. Horyzont jego obowiązywania wyznaczono na 2035 r., czyli o rok dłużej niż unijnego rozporządzenia.©℗