Zgodnie z polskim prawem wolno korzystać z utworu w postaci obiektu budowlanego, jego rysunku, planu lub innego ustalenia, w celu odbudowy lub remontu obiektu budowlanego. Prawo autorskie pozwala korzystać dla potrzeb odbudowy także z obiektu budowlanego ustalonego w postaci innego utworu, np. fotografii, obrazu, filmu, makiety, modelu, rysunku, szkicu, odlewu, wizualizacji. W ten sposób została zalegalizowana praktyka, która była powszechnie stosowana przy odbudowie budynków po zakończeniu II wojny światowej.

ikona lupy />
Dr Bartosz Kleban – radca prawny. Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy / Materiały prasowe

Odbudowa

Kluczowe dla stosowania unormowań pozwalających na korzystanie z utworu w postaci obiektu budowlanego ma znaczenie słowa odbudowa. Zazwyczaj przyjmuje się, że jest to po prostu odtworzenie obiektu budowlanego na nowo po zniszczeniu lub osłabieniu (por. np. S. Stanisławska-Kloc, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne, red. D. Flisak, s. 567). W Prawie budowlanym nie zawarto definicji odbudowy. Odbudową nie jest natomiast przebudowa, która zgodnie z Prawem budowlanym obejmuje wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji.

Remont

Remont zgodnie z definicją zawartą w Prawie budowlanym oznacza wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Obiekt budowlany

Istotne jest również pojęcie obiektu budowlanego. Według definicji zawartej w Prawie budowlanym, obiektem budowlanym jest budynek, budowla bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

Zasady korzystania

Z wcześniejszych postaci ustalenia, takich jak plany, rysunki, projekty dla celów remontu, odbudowy czy przebudowy obiektów budowlanych mogą korzystać zarówno inwestor jak i nabywca egzemplarza dokumentacji projektowej.

Dla możliwości korzystania z wcześniejszych postaci ustalenia obiektu budowlanego nie ma znaczenia forma zapisu. Do odbudowy można zatem wykorzystać także utwory zapisane w formie elektronicznej.

Według utrwalonego i nadal aktualnego poglądu orzecznictwa omawiana regulacja art. 335 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: praut) nie określa w ogóle zakresu ani granic dozwolonego korzystania z obiektu budowlanego, a przewiduje jedynie samo uprawnienie w tym przedmiocie. Natomiast zakres i granice dozwolonego korzystania z cudzego utworu daje się wywieść częściowo, pośrednio, w szczególności z art. 16 praut. Nie może ono mianowicie godzić w żaden z elementów autorskich praw osobistych, to jest w szczególności w prawo: do nienaruszalności treści i formy utworu (prawo do integralności utworu), ani do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 10 lutego 2009 r., sygn. akt III APo 8/08).

Prawo do korzystania z planów, rysunków, projektów w związku z odbudową lub remontem obiektu budowlanego nie jest równoznaczne z uprawnieniem do dokonywania dowolnych zmian lub poprawek skutkujących naruszeniem integralności utworu, tj. naruszeniem autorskich praw osobistych.

dr Bartosz Kleban – radca prawny. Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy