Zaproponowanie pacjentowi innego leku, który nie będzie miał takich samych wskazań jak ten wypisany na recepcie, spowoduje niemożność objęcia go refundacją i narazi farmaceutę na dodatkowe konsekwencje prawne.
Ustawa z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych wskazuje na obowiązek osoby realizującej receptę (czyli farmaceuty lub technika farmaceutycznego) poinformowania pacjenta o możliwości zakupu odpowiednika leku zaordynowanego przez lekarza. Muszą być przy tym spełnione określone przesłanki. Oba leki muszą być objęte refundacją. Lek przepisany i wydawany muszą mieć tę samą nazwę międzynarodową, dawkę, wskazanie terapeutyczne, tę samą postać farmaceutyczną. Dopuszczalne jest, aby zaproponowana postać farmaceutyczna była zbliżona, jednak niepowodująca powstania różnic terapeutycznych.

8,2 mld zł przeznaczy w tym roku NFZ na refundację leków

Dodatkowo cena detaliczna proponowanego leku nie może przekraczać ustalonego limitu. Zatem cena proponowanego w ramach substytucji produktu może być równa cenie leku zaordynowanego przez lekarza lub niższa od niej.
Z obowiązkiem informacyjnym, wynikającym z art. 44 ust. 1 ustawy refundacyjnej, skorelowany jest obowiązek spełnienia żądania pacjenta wydania innego leku refundowanego, którego cena jest niższa niż cena preparatu przepisanego na recepcie. Należy podkreślić, że ustawa refundacyjna nie przewiduje możliwości substytucji poza obszarem leków refundowanych.
Zaproponowanie pacjentowi leku innego, który nie będzie miał takich samych wskazań, spowoduje niemożność objęcia leku wydawanego refundacją i dodatkowo narazi osobę realizującą receptę na konsekwencje prawne zastosowania leku poza wskazaniami, związane choćby z odpowiedzialnością za działania niepożądane.
Dotychczas ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przewidywała w art. 38 ust. 5 możliwość zamiany refundowanego leku przepisanego przez lekarza na lek nierefundowany, jeżeli w wykazach refundacyjnych zamieszczono lek o nazwie międzynarodowej lub własnej. Wówczas apteka mogła wydać również w ramach tzw. refundacji ułomnej inny lek dopuszczony do obrotu.
Obecnie farmaceuta może dokonać zmiany zapisanej terapii tylko w obrębie produktów refundowanych, które są odpowiednikami. Wydanie leku nie objętego zniżką powinno zostać uznane za przekroczenie uprawnień zawodowych. Zgodnie z rozporządzeniem z 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich realizacja recepty obejmuje wydanie przepisanych na niej leków, nie przewidując możliwości jakiejkolwiek ingerencji farmaceuty w zaordynowaną terapię.

Agnieszka Zimmermann