Radny wykorzystuje gminny samochód przy prowadzeniu działalności budowlanej. Czy w związku z tym może być pozbawiony mandatu radnego? Na to pytanie odpowiada dr Sylwia Naszydłowska radca prawny, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie.
Tak. Zgodnie z art. 24f ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 549 ze zm.) radny nie może prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie w innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat. Nie może także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem lub pełnomocnikiem w jej prowadzeniu. Jest to rzepis bardzo pojemny treściowo i tak jest też interpretowany przez sądy administracyjne. W wyroku NSA z 25 września 2012 r. (sygn. akt II OSK 2071/12) sąd stwierdził, że w przypadku gdy gmina zarządza własnymi zasobami mieszkaniowymi przez wspólnoty i powołanych zarządców, będąc właścicielem poszczególnych lokali, a radny prowadzi działalność gospodarczą polegającą na zarządzaniu nieruchomościami wspólnot mieszkaniowych, to czerpie on korzyści finansowe z wykorzystaniem mienia jednostki samorządowej.
Sukcesy i porażki lokalnych władz
Sukcesy i porażki lokalnych władz

Zobacz również
Z kolei w innym wyroku NSA z 22 stycznia 2013 r. (sygn. akt II OSK 2864/12) dotyczącym radnego, który pełnił jednocześnie funkcję członka zarządu stowarzyszenia, które statutowo nie prowadziło działalności gospodarczej, ale wynajmowało osobie trzeciej boisko będące mieniem gminnym, w ocenie sądu wystarczyło, aby określić, że stowarzyszenie faktycznie podjęło działania o charakterze gospodarczym nastawionym na korzyść majątkową. Co za tym idzie – w odniesieniu do radnego została wypełniona przesłanka zarządzania w rozumieniu art. 24f ust. 1 wymienionej ustawy.
Powyższe dwa wyroki wskazują, jak rygorystycznie sądy podchodzą do ustawowych gwarancji prawidłowego i rzetelnego wykonywania zadań przez jednostki samorządu terytorialnego, a tym samym jak radni muszą uważać na ustawowe obostrzenia.
Wygaśnięcie mandatu radnego jest najdalej idącą sankcją prawa wyborczego, która neguje wolę wyborców wyrażoną w demokratycznym wyborze głosowania (zob. wyrok TK z 23 kwietnia 1996 r., sygn. akt K. 29/95, OTK 1996/2/10).