Żołnierze zawodowi mają prawo nie tylko do urlopu wypoczynkowego, lecz także wielu innych rodzajów wolnego od służby. Dziś wchodzi w życie nowe rozporządzenie.
Rodzaje urlopów przysługujących żołnierzom zawodowym określa wojskowa pragmatyka służbowa. Z kolei szczegółowy tryb przyznawania wolnego, a także zasady odwołania z wypoczynku reguluje nowe rozporządzenie ministra obrony narodowej z 27 sierpnia 2014 r. (Dz.U. z 20014 r. poz. 1503). Akt trzeba było wydać ze względu na zmiany delegacji zawartej w art. 64 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1414) dokonanej nowelizacją z 11 października 2013 r. Uregulowanie kwestii urlopów w różnych aktach prawnych może stwarzać żołnierzom trudności w zapoznaniu się z tą problematyką. Dlatego poniżej całościowo omawiamy kwestie związane z przyznawaniem wolnego.
Przerwa na wypoczynek
Zgodnie z art. 61 ust. 1 wojskowej pragmatyki służbowej żołnierze zawodowi otrzymują corocznie urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni roboczych. Urlopu udziela dowódca jednostki (par. 2 rozporządzenia). Oprócz tego żołnierz zawodowy pełniący służbę wojskową w warunkach szkodliwych przy przekroczonych najwyższych dopuszczalnych stężeniach lub natężeniach czynników szkodliwych otrzymuje corocznie dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze:
● 5 dni roboczych – przy pierwszym stopniu szkodliwości;
● 7 dni roboczych – przy drugim;
● 10 dni roboczych – przy trzecim;
● 15 dni roboczych – przy czwartym.
Rozporządzenie w bardzo znacznej mierze zmienia zasady uznawania stanowisk za szkodliwe i ich podziału na stopnie szkodliwości. Przed wystąpieniem o urlop warto się dokładnie zapoznać z nowymi ustaleniami.
Dodatkowe dni
Żołnierzowi zawodowemu, w zależności od stażu czynnej służby wojskowej, udziela się corocznie dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze:
● 5 dni roboczych – po osiągnięciu 15 lat czynnej służby;
● 10 dni roboczych – po osiągnięciu 20 lat czynnej służby;
● 15 dni roboczych – po osiągnięciu 25 lat czynnej służby.
Jeżeli jest to uzasadnione szczególnymi właściwościami zajmowanego stanowiska służbowego, dodatkowy urlop wypoczynkowy przyznaje się w wymiarze do 15 dni roboczych rocznie.
Gdy wojskowemu z ważnych względów służbowych nie udzielono urlopu wypoczynkowego w całości lub w części w danym roku kalendarzowym, wypoczynek należy wyznaczyć w pierwszej kolejności w ciągu następnego roku kalendarzowego.
Kiedy udzielić
Z zasady wypoczynek powinien być wykorzystany w danym roku kalendarzowym. Dlatego żołnierzowi, który ma być skierowany na naukę lub szkolenie w trybie stacjonarnym, trwające co najmniej sześć miesięcy, które będą przypadały na drugą połowę roku kalendarzowego, należy udzielić urlopu wypoczynkowego przed skierowaniem go do szkoły lub na szkolenie.
Natomiast wojskowemu w okresie zwolnienia go od zajęć służbowych wskutek choroby, konieczności sprawowania osobistej opieki nad najbliższym członkiem rodziny albo w okresie przebywania na innym urlopie nie będzie się udzielać urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Nie będą one także przyznawane mundurowemu, który został przez wojskową komisję lekarską uznany za niezdolnego do zawodowej służby wojskowej.
Wszystko w planie
Tak jak w uchylonym rozporządzeniu z 30 grudnia 2009 r. w obecnie obowiązującej regulacji przyjęto, że do 10 grudnia każdego roku kalendarzowego w jednostce sporządza się plan urlopów wypoczynkowych i dodatkowych urlopów wypoczynkowych na następny rok kalendarzowy. Plan urlopów sporządza się, biorąc pod uwagę wnioski składane przez żołnierzy do 30 listopada oraz konieczność zapewnienia normalnego toku służby w jednostce. Dowódca jednostki zatwierdza przed końcem roku kalendarzowego plan urlopów wypoczynkowych i dodatkowych urlopów wypoczynkowych na następny rok.
Odwołanie żołnierza z urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego może nastąpić na podstawie przekazanego mu polecenia dowódcy jednostki wojskowej, ale tylko w wyjątkowych przypadkach uzasadnionych ważnymi względami służbowymi.
WAŻNE
Łączny wymiar urlopu wypoczynkowego i dodatkowych urlopów wypoczynkowych w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć 50 dni roboczych
Pozostałe urlopy
1. Szkoleniowy
Przeznaczony jest na udział w zajęciach obowiązkowych, przygotowanie się do egzaminów i złożenie egzaminów, przygotowanie pracy dyplomowej, przygotowanie i złożenie egzaminu dyplomowego oraz na naukę własną.
Jego wymiar to:
● w szkołach ponadgimnazjalnych – 14 dni w każdym roku szkolnym;
● w uczelniach, w każdym roku studiów odbywanych w systemie niestacjonarnym – 28 dni;
● dla żołnierzy zawodowych pobierających naukę w szkołach policealnych (pomaturalnych) i na studiach podyplomowych oraz na innych studiach albo kursach specjalnych – 21 dni;
● w celu przygotowania się do złożenia egzaminów doktorskich i obrony rozprawy doktorskiej lub w celu przygotowania się do kolokwium oraz wykładu habilitacyjnego – 28 dni;
● w celu przygotowania się do egzaminu radcowskiego, sędziowskiego lub prokuratorskiego i złożenia każdego z tych egzaminów – 30 dni;
● w celu przygotowania się do egzaminu po zakończeniu aplikacji legislacyjnej i złożenia tego egzaminu – 14 dni;
● w celu przygotowania się do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego przez lekarzy i lekarzy dentystów oraz specjalistów z korpusu osobowego medycznego i złożenia tego egzaminu – 30 dni.
2. Zdrowotny
Udziela się go na okres do 6 miesięcy, w szczególności gdy żołnierz zawodowy nie wymaga już dalszego leczenia (np. w szpitalu), ale nie odzyskał jeszcze pełnej zdolności do wykonywania obowiązków służbowych.
3. Aklimatyzacyjny
Udzielany jest żołnierzowi skierowanemu do służby poza granicami państwa po zakończeniu służby w ramach tego skierowania. Jego wymiar to jeden dzień roboczy za każde rozpoczęte 10 dni pełnienia służby poza granicami państwa, nie więcej jednak niż 22 dni robocze.
4. Okolicznościowy
Przyznawany jest w razie:
● zawarcia związku małżeńskiego, urodzenia się dziecka, pogrzebu małżonka lub pogrzebu dziecka – od 3 do 5 dni roboczych;
● zawarcia związku małżeńskiego przez dziecko (własne, przysposobione, pasierba, dziecko przyjęte na wychowanie i utrzymanie, w tym w ramach rodziny zastępczej), a także w razie pogrzebu rodziców, rodzeństwa, teściów, dziadków i byłych prawnych opiekunów żołnierza albo jego małżonka – do 3 dni roboczych.
Może być także przyznany na umotywowany wniosek w celu załatwienia ważnych spraw osobistych albo w innych przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie – od 1 do 5 dni roboczych.
Może być związany z objęciem stanowiska służbowego wymagającego przeniesienia się do innej miejscowości – od 3 do 5 dni roboczych w zależności od odległości miejscowości, w której żołnierz został wyznaczony na stanowisko służbowe, oraz jego warunków służbowych i osobistych.
Może być przyznany w szczególnie uzasadnionych przypadkach żołnierzowi zawodowemu, który wykorzystał zwolnienie od zajęć służbowych w związku z koniecznością sprawowania opieki nad najbliższym członkiem rodziny i nadal musi tę opiekę sprawować osobiście – do 5 miesięcy.
5. Zwolnienie od zajęć służbowych
● Z powodu sprawowania przez żołnierza osobistej opieki nad najbliższym członkiem rodziny (małżonek, dzieci i rodzice) – do 50 dni roboczych w roku kalendarzowym.
● Dla lekarza lub lekarza dentysty skierowanego do odbycia specjalizacji medycznej na czas odbywania zajęć w ramach tej specjalizacji – do 15 dni roboczych w miesiącu.