Gowin: Kluczowa rola uczelni badawczych w pozyskiwaniu środków z programu Horyzont Europa

Listę uczelni badawczych, zwycięzców konkursu "Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza" (IDUB) Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiło pod koniec października 2019 r. Wśród nich znalazła się Politechnika Warszawska.

W poniedziałek w Warszawie odbyło się uroczyste posiedzenia senatu PW z okazji uzyskania statusu Uczelni Badawczej. Podczas spotkania z dziennikarzami wicepremier, szef resortu nauki Jarosław Gowin przypomniał, że wkrótce rozpocznie się nowy okres finansowania badań naukowych ze środków unijnych, tzw. Horyzont Europa.

"Chcę powiedzieć, że stawiamy sobie bardzo ambitny cel, aby w Horyzoncie Europa potroić udział polskich naukowców i także polskich przedsiębiorców w stosunku do Horyzontu 2020" - mówił. Gowin podkreślił, że rola uczelni badawczych będzie kluczowa - one skupiają w sobie największy potencjał naukowy i wdrożeniowy.

Jarosław Gowin poinformował, że w jego ministerstwie rozpoczęły się prace nad rozszerzeniem uprawnień uczelni badawczych.

Pierwszą ze zmian miałoby być zwiększenie roli bezstronnych zagranicznych ekspertów w ewaluacji najlepszych uczelni. "Konkurs na uczelnie badawcze i rola zagranicznego zespołu ekspertów pokazały nam, że chociaż nie da się w trybie eksperckim, i to jeszcze z udziałem zagranicznych - a więc bezstronnych - ekspertów ewaluować stu kilkudziesięciu uczelni akademickich w Polsce, to na pewno da się zewaluować w ten sposób tych 20-30 najlepszych. I w tym kierunku będziemy szli" - zapowiedział minister. Dodał, że chciałby, aby uczelnie, które będą mogły startować w kolejnym konkursie na uczelnie badawcze, były ewaluowane w sposób ekspercki. Ocenił, że opracowanie takiego modelu ewaluacji eksperckiej będzie dużym wyzwaniem.

Druga zmiana, nad którą pracuje ministerstwo, ma dotyczyć poszerzenia autonomii uczelni badawczej w zakresie dydaktyki. "Tym, co wyróżnia uczelnie badawcze, jest model kształcenia - wprowadzenie jak najliczniejszej grupy studentów na jak najwcześniejszym etapie w proces badań naukowych (...). Chcielibyśmy w szybkim czasie zaproponować rozwiązania legislacyjne, które - trochę na zasadzie eksperymentu - dadzą uczelniom badawczym maksymalną możliwą dozę autonomii, jeśli chodzi o proces kształcenia" - powiedział.

Rektor PW prof. Jan Szmidt komentując przyznanie jego uczelni statusu uczelni badawczej powiedział: "Przed nam marsz, ale nie powolny. To raczej ma być sprint - dążenie do doskonałości i dążenie do tego, co jest najważniejsze: kształcenia na najwyższym poziomie, prowadzenia badań przy wykorzystywaniu wymiany międzynarodowej na najwyższym światowym poziomie". Prof. Szmidt podkreślił, że jego uczelnia jest do tego zadania przygotowana.

"To jest przełomowa chwila także dla polskiej nauki, polskiego systemu szkolnictwa wyższego" - dodał szef resortu nauki Jarosław Gowin. Podkreślił, że od lat kolejni ministrowie próbowali wyodrębnić grupę uczelni badawczych - tych, które będą konkurować z najlepszymi uczelniami w Europie, a z czasem na świecie.

"Tym razem udało się dzięki temu, że w proces przygotowania, potem - wdrażania reformy - miał charakter bardzo demokratyczny, że w ten proces włączone były bardzo szerokie kręgi środowiska akademickiego. I wreszcie udało się to dlatego, że rozstrzygnięcia konkursu (...) dokonało grono 15 wybitnych ekspertów zagranicznych z wielu krajów Unii Europejskiej" - przypomniał. Gowin zaznaczył, że konkurs był transparentny i obiektywny. "Tutaj nie było żadnego konfliktu interesów" - podkreślił.

Minister nauki mówił, że uczelnie badawcze nie będą skupiać się tylko na pracy naukowej. Jury wyłaniające zwycięzców zwracało też uwagę na komponent podnoszenia poziomu kształcenia.

W ocenie rektora PW prof. Jana Szmidta uzyskanie przez kierowaną przez jego uczelnię statusu uczelni badawczej ma wiele zalet, nie tylko ze względów finansowych. "Pieniądze są bardzo ważne, ale to jest przede wszystkim pewien wymiar mentalny. Z jednej strony społeczeństwo zaufało nam - zaufało uczelniom technicznym, nie tylko uniwersytetom klasycznym, bo konkurs był wspólny - 4 uczelnie techniczne znalazły się w gronie laureatów tego bardzo prestiżowego konkursu" - powiedział. Z drugiej strony - jak mówił rektor - PW zaufała międzynarodowa komisja konkursowa, która wybrała tę uczelnię do grona uczelni badawczych.

Prof. Szmidt ocenił, że dla jego uczelni jest to odpowiedzialność i wyzwanie. "Musimy mu podołać i wraz z innymi uczelniami doprowadzić do sytuacji, w której za 5-7 lat, a może trochę później, (...) abyśmy stali się znacznie lepiej postrzegani na świecie" - dodał.

Listę 10 uczelni badawczych, wyłonionych w konkursie "Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza" (IDUB), ogłoszono pod koniec października. W latach 2020-2026 będą one otrzymywały subwencję zwiększoną o 10 proc. Ma to pomóc w poprawie jakości prowadzonych tam badań naukowych i dydaktyki oraz zwiększyć szanse w konkurencji międzynarodowej. Politechnika Warszawska otrzyma rocznie dodatkową kwotę 50 mln zł, która zasili budżet uczelni (roczna subwencja PW to ok. 500 mln zł).