Ryzyko niedoborów wynika przede wszystkim ze wzrostu popytu na leki stosowane w szpitalnym leczeniu pacjentów z koronawirusem. Pewną rolę odgrywa także gromadzenie zapasów przez obywateli, zwiększony popyt na eksperymentalne leki przeciwko koronawirusowi, wprowadzanie w UE i poza nią środków protekcjonistycznych, takich jak zakazy wywozu i gromadzenie zapasów krajowych oraz bariery transportowe między krajami.
"Ten bezprecedensowy kryzys w dziedzinie zdrowia stanowi ogromne obciążenie dla naszych systemów opieki zdrowotnej – zapasy podstawowych leków w wielu europejskich szpitalach są bliskie wyczerpaniu. Nie możemy sobie pozwolić na niedobór leków ratujących życie w tak krytycznym momencie. Przedstawiamy dziś państwom członkowskim konkretne działania, które mają na celu aktywne zapobieganie niedoborom i zapewnienie naszym szpitalom podstawowych leków potrzebnych do ratowania życia. Apeluję o solidarność i odpowiedzialność przemysłu farmaceutycznego w UE w celu zwiększenia produkcji leków potrzebnych do leczenia ciężko chorych pacjentów z koronawirusem" - powiedziała Stella Kyriakides, komisarz do spraw zdrowia i bezpieczeństwa żywności.
W wytycznych Komisji podkreśla się, że krajowe władze powinny okazać solidarność poprzez zniesienie zakazów i ograniczeń eksportu, aby zapewnić dostępność podstawowych leków w szpitalach i aptekach oraz uniknąć gromadzenia zapasów na poziomie kraju. Organy krajowe powinny również zwalczać wprowadzające w błąd informacje, które mogą prowadzić do niepotrzebnego gromadzenia zapasów w wyniku paniki zakupowej.
KE wskazuje, że kraje muszą zapewnić podaż poprzez "zwiększenie produkcji i jej reorganizację dzięki monitorowaniu zasobów i zdolności produkcyjnych, koordynacji wspólnych wysiłków przemysłu oraz wdrażaniu działań stymulujących popyt i inicjatyw w zakresie zamówień publicznych mających na celu pobudzanie podaży".
Mają też promować optymalne stosowanie leków w szpitalach, w szczególności poprzez dostosowanie istniejących protokołów szpitalnych lub ustanowienie nowych zatwierdzonych protokołów mających na celu zapobieganie nadużywaniu leków, a także umożliwienie przedłużenia okresu ważności leków.
KE sugeruje również zoptymalizowanie sprzedaży w aptekach, aby uniknąć gromadzenia nadmiernych zapasów poprzez wprowadzenie ograniczeń dotyczących sprzedaży leków, w przypadku których istnieje ryzyko niedoborów, oraz rozważenie tymczasowego ograniczenia internetowej sprzedaży leków podstawowych.
W ostatnich tygodniach Komisja, przy wsparciu ze strony Europejskiej Agencji Leków (EMA), gromadzi dane na temat aktualnych wyzwań w celu monitorowania, oceny i identyfikacji leków, w przypadku których istnieje ryzyko wystąpienia niedoborów. Obejmuje to monitorowanie ogólnego popytu ze strony państw członkowskich, a także skutków zakazu wywozu wprowadzonego przez państwa trzecie.