ZUS zaostrza kontrole L4. Senat doprecyzował, kiedy zasiłek chorobowy przepada

Zmiany wracają teraz do Sejmu. Jeśli zostaną ostatecznie przyjęte, wpłyną na miliony pracowników korzystających z L4 – zwłaszcza tych, którzy łączą kilka źródeł dochodu.

Senat zmienia zasady kontroli L4. ZUS szybciej zdecyduje o zasiłku chorobowym

Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakłada przebudowę całego systemu orzecznictwa ZUS. Zasadą ma być jednoosobowe orzekanie lekarzy – zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji. Ma to skrócić kolejki i przyspieszyć decyzje w sprawach zasiłków i rent.

Senat dodał jednak istotny bezpiecznik. W szczególnie skomplikowanych sprawach, gdy ubezpieczony wniesie sprzeciw albo zgłosi zarzut wadliwości orzeczenia, sprawą będzie mogło zająć się trzech lekarzy orzeczników, a nie jeden. To wyjątek, ale ważny – zwłaszcza przy sporach o odebranie świadczenia.

L4 w jednej firmie, praca w drugiej – kiedy ZUS pozwoli, a kiedy zabierze zasiłek

Jedna z najbardziej praktycznych zmian dotyczy osób zatrudnionych w więcej niż jednym miejscu. Dotychczas L4 często oznaczało automatyczną niezdolność do pracy „ze wszystkiego”. Teraz ustawodawca to rozdziela.

Po zmianach możliwa będzie sytuacja, w której:

• pracownik przebywa na L4 u jednego pracodawcy,
• ale normalnie pracuje u drugiego, jeśli charakter tej pracy nie koliduje z leczeniem.

Kluczowe będzie orzeczenie lekarskie i faktyczny wpływ pracy na stan zdrowia. To rozwiązanie ma odpowiadać realiom rynku – np. przy pracy fizycznej i jednoczesnej pracy biurowej.

Za co ZUS zabierze zasiłek na L4? Nowe definicje po poprawkach Senatu

Największe emocje budzą zmiany dotyczące utraty prawa do zasiłku chorobowego. Nowelizacja precyzuje dwa kluczowe pojęcia, na które ZUS powołuje się podczas kontroli.

1. Praca zarobkowa na L4 – nawet drobne zlecenie może kosztować zasiłek

Za pracę zarobkową uznana ma być każda czynność mająca charakter zarobkowy, niezależnie od formy (etat, zlecenie, działalność). Wyjątek? Ustawodawca wyłącza:

• czynności incydentalne,
• podjęte z powodu istotnych okoliczności.

Przykładowo: jednorazowe podpisanie dokumentu, zatwierdzenie przelewu czy podpisanie faktury nie powinno automatycznie oznaczać utraty zasiłku.

2. Aktywności niezgodne z celem L4. Co ZUS uzna za naruszenie zwolnienia

Drugą kategorią są działania, które:

• utrudniają leczenie,
• wydłużają rekonwalescencję.

Tu ustawodawca wprost zaznacza, że zwykłe czynności życia codziennego (zakupy, apteka, krótki spacer) oraz incydentalne aktywności wymuszone sytuacją nie powinny być traktowane jako naruszenie.

Granice nadal są nieostre. O tym, czy stracisz zasiłek, zdecyduje ZUS

Choć Senat doprecyzował przepisy, jego własne Biuro Legislacyjne zwróciło uwagę na ryzyko sporów. Pojęcia takie jak „czynności incydentalne” czy „istotne okoliczności” nie zostały jednoznacznie zdefiniowane. W praktyce oznacza to jedno: o tym, czy dana aktywność była jeszcze „dozwolona”, czy już „zarobkowa”, nadal może decydować interpretacja ZUS – a potem sąd.

Mniej lekarzy, więcej kontroli L4? ZUS zmienia zasady pracy orzeczników

Zmiany w L4 to nie tylko nowe definicje, ale też odpowiedź na braki kadrowe w ZUS. Nowelizacja:

• dopuszcza elastyczne formy zatrudnienia lekarzy orzeczników,
• rozszerza katalog osób uprawnionych do wydawania orzeczeń w określonych sprawach.

W praktyce orzekać będą mogli także:

• pielęgniarki,
• pielęgniarze,
• fizjoterapeuci – w jasno określonym zakresie.

To ma usprawnić system i przyspieszyć decyzje, ale też zwiększyć liczbę kontroli L4.

Co nowe zasady L4 oznaczają dla pracownika? Każda aktywność może być sprawdzona

Nowe przepisy miały uporządkować chaos. Częściowo to robią. Z drugiej strony przenoszą ciężar ostrożności na ubezpieczonego. Każda dodatkowa aktywność na L4 powinna być dziś oceniana pod jednym kątem:
czy da się ją obronić jako incydentalną i niewpływającą na leczenie? Bo jeśli nie – ZUS ma coraz mocniejsze narzędzia, by zasiłek odebrać.

FAQ: L4, kontrole ZUS i ryzyko utraty zasiłku

Podstawa prawna i dokumenty

• nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw – etap po poprawkach Senatu
• ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
• stanowisko Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu do projektu ustawy