Umowa zlecenia zawarta ze studentem, który nie ukończył 26. roku życia, nie powoduje powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji zleceniodawca nie ma prawa zgłosić takiej osoby do ZUS – nawet jeśli sam zainteresowany wyrazi taką wolę.

Szersza definicja

Inne zasady obowiązują, gdy student zleceniobiorca wykonuje zlecenie na rzecz swojego pracodawcy, czyli podmiotu, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub gdy zawiera umowę zlecenia z innym podmiotem, lecz świadczy pracę na rzecz własnego pracodawcy. W takich przypadkach umowa zlecenia dla celów ubezpieczeniowych jest traktowana jak stosunek pracy, a zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Wynika to z art. 8 ust. 1 i 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który rozszerza definicję pracownika także na osoby wykonujące umowy cywilnoprawne zawarte z pracodawcą lub realizowane na jego rzecz.

Z tytułu umowy zlecenia zawartej z własnym pracodawcą lub z innym podmiotem, ale wykonywanej na jego rzecz (w takim przypadku płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne za zleceniobiorcę jest podmiot, na rzecz którego wykonywana jest praca w ramach umowy zlecenia), student do 26. roku życia podlega ubezpieczeniom na takich samych zasadach jak pracownik. Oznacza to, że podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu i ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Podstawa wymiaru składek

W takiej sytuacji podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne studenta jest suma przychodów osiąganych zarówno z umowy o pracę, jak i z umowy zlecenia. Przychody te – zgodnie z definicją zawartą w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych – są wykazywane w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia właściwym dla pracownika (01 XX XX), przy czym nie ma potrzeby odrębnego zgłaszania tej osoby do ubezpieczeń społecznych.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi również łączny przychód osiągany z umowy o pracę oraz umowy zlecenia, pomniejszony o składki na ubezpieczenia społeczne finansowane z wynagrodzenia pracownika. Należy jednak pamiętać, że sama składka zdrowotna powinna być obliczana osobno od wynagrodzenia z umowy o pracę i osobno od wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia.

przykład 1

Zsumowywanie przychodów z umowy o pracę i zlecenia

Student (24 lata), który od stycznia 2025 r. zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę, zawiera ze swoim pracodawcą umowę zlecenia od 1 do 31 lipca 2025 r. Pracodawca nie musi dodatkowo zgłaszać tej osoby do ubezpieczeń społecznych. Powinien jednak zsumować przychód uzyskany z tytułu umowy zlecenia z przychodem z umowy o pracę oraz wykazać tę sumę w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA, składanym za lipiec 2025 r. Raport ten należy oznaczyć kodem tytułu ubezpieczeń 01 XX XX.

przykład 2

Imienny raport miesięczny ZUS RCA

Student w wieku 22 lat od lutego 2025 r. pozostaje w stosunku pracy ze spółką X. W czerwcu tego roku realizuje umowę zlecenia podpisaną ze spółką Y, jednak wykonuje w jej ramach zadania na rzecz swojego pracodawcy – spółki X. W takim przypadku to właśnie spółka X musi uwzględnić przychód zleceniobiorcy z obu źródeł – umowy o pracę i zlecenia – w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA za czerwiec 2025 r. Raport ten powinna oznaczyć właściwym kodem tytułu ubezpieczenia: 01 XX XX. ©℗

Status studenta

Dla celów ubezpieczeń społecznych za studenta uznaje się osobę, która nie ukończyła 26. roku życia i kontynuuje naukę na studiach pierwszego, drugiego stopnia lub jednolitych studiach magisterskich. Status ten nabywa się w dniu przyjęcia w poczet studentów oraz po złożeniu ślubowania.

Utrata statusu studenta następuje natomiast z dniem ukończenia studiów albo skreślenia z listy studentów. Za datę zakończenia nauki przyjmuje się dzień złożenia egzaminu dyplomowego, a w przypadku kierunków takich jak lekarski, lekarsko-dentystyczny czy weterynaria – datę ostatniego egzaminu przewidzianego programem. Dla kierunków farmacja i fizjoterapia kluczowy jest natomiast dzień zakończenia ostatniej obowiązkowej praktyki.

Nie są studentami dla celów ubezpieczeń uczestnicy studiów doktoranckich i studiów podyplomowych. ©℗

Podstawa prawna

• art. 8 ust. 1 i 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 350, ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 622)