Senat za nowelizacją przepisów o doktorantach i szkołach doktorskich

Złagodzenie konsekwencji związanych z wynikami oceny jakości działalności naukowej ma na celu nowela ustawy, którą w czwartek poparł Senat. Do ustawy nie zgłoszono poprawek.

Mowa o noweli Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, przygotowanej przez ministra edukacji i nauki. Dotyczy ona doktorantów i działania szkół doktorskich oraz kontynuacji postępowań w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego.

Za przyjęciem ustawy senatorowie opowiedzieli się jednogłośnie. Za głosowano 99 senatorów, nikt był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.

"Jest to projekt, którego się spodziewaliśmy, czyli oczekiwaliśmy. On łagodzi pewne skutki ewaluacji. Doprowadza do wydłużenia terminów przewodów doktoranckich, także doprowadza do uporządkowania pewnych praw samych doktorantów, jak również rozwiązuje przypadki szczególne, które jak to w życiu, zwłaszcza w czasie pandemii mogły się zdarzyć" – mówił na posiedzeniu Senatu w środę sprawozdawca komisji senator Bogdan Zdrojewski (KO).

W noweli zaproponowano wprowadzenie rozwiązania łagodzącego skutki uzyskania kategorii naukowej B w danej dyscyplinie przez podmioty doktoryzujące. Możliwe będzie dokończenia przez nie postępowań w sprawie nadania stopnia doktora wszczętych przed dniem przyznania tej kategorii naukowej, przy równoczesnym utrzymaniu zakazu wszczynania nowych postępowań (do czasu uzyskania kategorii naukowej co najmniej B plus w wyniku drugiej ewaluacji). Zgodnie z obecnymi przepisami szkoła doktorska może być prowadzona wyłącznie w dyscyplinach, w których podmiot ma kategorię naukową nie niższą niż B plus.

Przeniesienie doktoranta z jednej szkoły doktoranckiej do innej, w przypadku zaprzestania kształcenia w danej dyscyplinie, może odbyć się tylko za zgodą samego doktoranta. W razie braku zgody wprowadzony zostanie obowiązek pokrycia przez podmiot prowadzący szkołę doktorską osobie, która utraciła możliwość ukończenia kształcenia, kosztów postępowania w sprawie nadania stopnia doktora w trybie eksternistycznym. W sytuacji, w której istnieje inna szkoła doktorska kształcąca w danej dyscyplinie, ale nie ma możliwości przeniesienia do niej doktoranta, również podmiot prowadzący likwidowaną szkołę doktorską będzie zobowiązany pokryć koszty uzyskania przez doktoranta stopnia doktora w trybie eksternistycznym.

Zaproponowano także dodanie przepisu dającego możliwość nałożenia na uczelnię albo na inny podmiot prowadzący szkołę doktorską administracyjnej kary pieniężnej. Przeciwko temu ostatniemu przepisów zaprotestowała Lewica. Zaproponowała poprawkę usuwającą taką możliwość, ale nie spotkała się ona z akceptacją większości posłów.

W myśl noweli szef MEiN będzie mieć możliwość nałożenia – na uczelnię albo inny podmiot prowadzący szkołę doktorską – administracyjnej kary pieniężnej w razie naruszenia zapisu wynikającego z ustawy Prawo o szkolnictwo wyższym i nauce. Czytamy tam, że w przypadku zaprzestania kształcenia doktorantów w danej dyscyplinie, podmiot prowadzący szkołę doktorską zapewnia doktorantom przygotowującym w tej dyscyplinie rozprawę doktorską możliwość kontynuowania kształcenia w innej szkole doktorskiej w tej dyscyplinie.

W razie braku szkoły doktorskiej prowadzącej kształcenie w danej dyscyplinie, podmiot prowadzący szkołę doktorską, w której zaprzestano kształcenia, pokrywa osobom, które utraciły możliwość ukończenia kształcenia, koszty postępowania w sprawie nadania stopnia doktora w trybie eksternistycznym.

W zakresie kontynuacji postępowań w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego w przypadku utraty przez podmiot habilitujący uprawnień do nadawania tego stopnia sposób dalszego postępowania będzie zależał od momentu, w którym nastąpi utrata uprawnienia. Jeżeli nastąpi ona jeszcze przed powołaniem komisji habilitacyjnej, wówczas postępowanie zostanie przekazane do prowadzenia podmiotowi wskazanemu przez Radę Doskonałości Naukowej.

W razie utraty uprawnienia po powołaniu komisji habilitacyjnej, komisja ta będzie kontynuowała swoje prace, a podjęta przez nią uchwała – wraz z pozostałą dokumentacją postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego – zostanie przekazana podmiotowi wyznaczonemu przez RDN. Podmiot ten – na podstawie otrzymanej uchwały – zadecyduje o nadaniu albo o odmowie nadania stopnia doktora habilitowanego. Zmiana umożliwi kontynuację wszczętych postępowań w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego w przypadku utraty uprawnień przez podmiot habilitujący.

Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.(PAP)

Autorzy: Szymon Zdziebłowski, Danuta Starzyńska-Rosiecka