Bezpłatne leki dla seniorów to masa nowych problemów dla aptekarzy – tak mówią dziś farmaceuci, którzy czekają na pierwszych pacjentów z takimi receptami. A ci pojawią się prawdopodobnie w większości z ok. 14 tys. polskich aptek już 1 września. Tego dnia wchodzą bowiem w życie przepisy ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 652). Wprowadzają one bezpłatne leki dla osób powyżej 75. roku życia. Ich listę ustala minister zdrowia.
W Ministerstwie Zdrowia tuż przed wejściem w życie nowych regulacji rozdzwoniły się telefony. Aptekarze mają wiele wątpliwości, jak postąpić w niektórych sytuacjach, np. czy i kiedy mogą skorygować nieprawidłowo wystawioną receptę, jak zyskać pewność, że receptę wystawiła osoba uprawniona.
O odpowiedzi na wybrane pytania poprosiliśmy urzędników MZ. Wynika z nich, że w przypadku nieprawidłowego wypisania recepty to na lekarzach spoczywać będzie główna odpowiedzialność. Niemniej jednak są sytuacje, kiedy aptekarz będzie musiał zachować szczególną staranność i – w niektórych sytuacjach – nawet odmówić realizacji recepty.
Resort zdrowia przestrzega też: farmaceuta nie ma możliwości samodzielnego wpisania (np. uzupełnienia) na recepcie kodu uprawnienia dodatkowego określonego symbolem „S”. Jeśli pacjent będzie spełniał warunki i domagał się bezpłatnego wydania leku, a na recepcie nie będzie odpowiedniego symbolu – aptekarz może co najwyżej odesłać pacjenta do lekarza. Tylko lekarz wystawiający receptę uprawnionemu seniorowi ma prawo wpisać w polu „kod uprawnień dodatkowych” odpowiedni symbol.
Nowela ustawy refundacyjnej nie tylko dała możliwość wydawania bezpłatnych leków dla seniorów, lecz także wprowadziła inne istotne dla aptekarzy zmiany dotyczące wydawania leków. Przypominamy je.
PROBLEM: Już na początku przyszłego miesiąca w aptekach mogą się pojawić pacjenci z receptami na leki dla seniorów. Za kilka dni wchodzą bowiem w życie przepisy wprowadzające bezpłatne leki z listy ustalanej przez ministra zdrowia dla osób powyżej 75. roku życia. Nakłada to na aptekarzy dodatkowe obowiązki.
Tuż przed wejściem w życie nowych regulacji w Ministerstwie Zdrowia rozdzwoniły się telefony. Aptekarze mają wiele wątpliwości, jak postąpić w niektórych sytuacjach, np. czy i kiedy mogą skorygować nieprawidłowo wystawioną receptę, jak zyskać pewność, że receptę wystawiła osoba uprawniona.
O odpowiedź na wybrane pytania poprosiliśmy urzędników resortu. Wynika z nich, że to głównie lekarze będą ponosić odpowiedzialność w związku z nieprawidłowym wypisaniem recepty. Niemniej aptekarz będzie musiał zachować staranność i w niektórych sytuacjach powinien odmówić realizacji recepty.
1. Jak powinna wyglądać recepta na leki dla seniorów? Czy mogą być na niej zapisane również inne leki niż bezpłatne?
Nie będzie innego rodzaju recept na leki z tej listy, będą wystawiane na dotychczasowych wzorach recept refundowanych. Jedyną różnicą będzie oznaczenie „S” wpisywane przez osobę wystawiającą receptę w polu „kod uprawnień dodatkowych”. Na jednej recepcie mogą być wypisane leki z listy dla seniora i inne.
2. Czy w przypadku, kiedy lekarz nie wpisze na recepcie kodu uprawniającego do bezpłatnych zniżek, a pacjent spełnia wymogi, aptekarz może dokonać korekty?
Ministerstwo Zdrowia przestrzega przed takim działaniem. Farmaceuta nie ma prawa samodzielnego wpisania litery „S” w polu „kod uprawnień dodatkowych”, nawet jeśli został wypisany lek z listy dla seniorów przez osobę uprawnioną i dla pacjenta, który ma prawo do bezpłatnych leków z tej listy.
Jednak jeśli lekarz nie napisze kodu „S”, a lek może być wydany bezpłatnie, ponieważ znajduje się na liście dla seniorów, i odbiorca recepty ma prawo do bezpłatnych leków z tej listy, aptekarzowi pozostaje albo skierowanie pacjenta do lekarza po uzupełnienie recepty, albo wydanie leku ze standardową odpłatnością.
3. Kto może wystawić receptę?
Inaczej niż w przypadku pozostałych leków refundowanych krąg osób, które mogą wystawić taką receptę, jest ograniczony. Są to:
● lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (ale wyłącznie dla pacjenta ze swojej listy; chyba że zastępuje kolegę w tej konkretnej praktyce),
● uprawnione pielęgniarki POZ,
● lekarze wypisujący recepty „pro auctore” i „pro familiae”.
Istotne jest zatem, że recepty na bezpłatne leki dla seniora nie mogą wystawić ani lekarze innych specjalności, nawet jeśli wspomagają daną praktykę, ani lekarze POZ pracujący w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.
4. Skąd farmaceuta ma mieć pewność, że recepta została wystawiona przez osobę uprawnioną, a zatem lekarza/pielęgniarkę POZ z listą aktywną pacjentów?
Biuro prasowe Ministerstwa Zdrowia odpowiada, że farmaceuta nie dokonuje kontroli, czy recepta na bezpłatne leki została wystawiona przez uprawnionego lekarza, chyba że podejrzewa, iż ma do czynienia ze sfałszowaną receptą albo wystawił ją ktoś niebędący lekarzem/pielęgniarką. „W przypadku gdy recepta została wystawiona przez lekarza specjalistę i oznaczona została symbolem »S«, to lekarz ponosi ewentualną odpowiedzialność z tytułu niezasadnej refundacji” – czytamy w odpowiedzi biura prasowego MZ.
5. A co się stanie, jeśli lekarz wpisał kod „S”, a PESEL pacjenta wskazuje, że nie ukończył on jeszcze 75 lat?
Spostrzegawczy aptekarz w takiej sytuacji powinien wydać te leki za odpłatnością przewidzianą ogólnymi zasadami refundacji (a zatem częścią A obwieszczenia refundacyjnego). Jest to przesłanka do odmowy wydania bezpłatnie leku z listy dla seniora.
6. Różne uprawnienia do refundacji mogą się nakładać. Jak wtedy postąpić?
W razie zbiegu uprawnienia „S” z innym uprawnieniem dodatkowym lekarz powinien wpisać oba kody uprawnień. Co ma wtedy zrobić aptekarz? „W przypadku zbiegu uprawnień dodatkowych leki są wydawane w najkorzystniejszym dla pacjenta wariancie finansowym” – odpowiada Ministerstwo Zdrowia.
WAŻNE Farmaceuta nie ma prawa samodzielnego wpisania litery „S” w polu „kod uprawnień dodatkowych”, nawet jeśli został wypisany lek z listy dla seniorów przez osobę uprawnioną i dla pacjenta, który ma prawo do bezpłatnych leków z tej listy.
Inne zmiany
Ustawa z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 652) wprowadziła nie tylko możliwość wydawania bezpłatnych leków dla seniorów, lecz także inne istotne dla aptekarzy zmiany dotyczące wydawania leków.
● Naczelna Rada Aptekarska przypomina, że zgodnie z nowymi przepisami aptekarz ma obowiązek, na żądanie pacjenta, wydać lek inny niż lek przepisany na recepcie, o tej samej nazwie międzynarodowej, dawce, postaci farmaceutycznej, która nie powoduje powstania różnic terapeutycznych, i o tym samym wskazaniu terapeutycznym, którego cena detaliczna jest równa lub wyższa od ceny leku przepisanego na recepcie. Wcześniej jednak należy poinformować pacjenta o możliwości kupna leku refundowanego innego niż lek przepisany.
● Co więcej, jeśli pacjent sobie życzy, po uprzednim poinformowaniu go o takiej możliwości, aptekarz ma prawo wydać lek nieobjęty refundacją, inny niż lek przepisany na recepcie, o tej samej nazwie międzynarodowej, dawce oraz o postaci farmaceutycznej, która nie powoduje powstania różnic terapeutycznych, za 100-proc. odpłatnością.
Powyższe zasady obowiązują tylko wtedy, kiedy na recepcie nie znajduje się adnotacja lekarza, że wypisanych leków nie należy zamieniać.