Szpital w trudniej sytuacji finansowej może skutecznie wypowiedzieć porozumienie, które zakończyło spór zbiorowy. Na tej podstawie może legalnie dokonywać wypowiedzeń zmieniających. Tak orzekł Sąd Najwyższy.
Szpital wojewódzki w październiku 2007 r. zawarł porozumienie w sprawie zakończenia sporu zbiorowego ze związkami zawodowymi reprezentującymi lekarzy. Dokument, który gwarantował medykom podwyżki, został wypowiedziany w 2011 r. z trzymiesięcznym okresem. Jako przyczynę wskazała permanentnie pogarszającą się sytuację finansową. Dodatkowo w maju 2012 r. szpital powiadomił organizacje związkowe o zamiarze zwolnień grupowych.
Między 13 a 18 lipca 2012 r. lekarzom wypowiedziano dotychczasowe warunki pracy i płacy z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej pracodawcy. Zaproponowano im obniżenie wynagrodzeń zasadniczych, a ponadto wykonywanie obowiązków służbowych i zawodowych w ramach systemów czasu pracy określonych w zakładowym regulaminie, tj. w zmianowym lub równoważnym. Dodatkowo z umów o pracę lekarzy miał zniknąć zapis odnoszący się do porozumienia z 2007 r. Ostatecznie placówka została przekształcona w spółkę prawa handlowego.
Nie wszyscy medycy zgodzili się na zmiany. Kilku z nich skierowało pozew do sądu, w którym domagało się uznania wypowiedzeń zmieniających za bezskuteczne. Sąd I instancji nie podzielił ich stanowiska. Uznał, że zła sytuacja finansowa szpitala wskazana jako przyczyna wypowiedzeń zmieniających była rzeczywista, co potwierdziła opinia biegłej z zakresu rachunkowości.
Sprawa trafiła do sądu II instancji. Ten wskazał, że szpital skutecznie rozwiązał porozumienie z lekarzami. Sąd podkreślił, że nie było potrzeby uprzedniego kierowania do pracowników indywidualnych wypowiedzeń co do wszystkich czy tylko niektórych postanowień zawartych w dokumencie z 2007 r. Tak więc z chwilą skutecznego rozwiązania porozumienia pracodawca miał podstawy do złożenia lekarzom wypowiedzeń zmieniających. Sąd II instancji oddalił apelację.
Pełnomocnik lekarzy wniósł więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Ten orzekł, że usprawiedliwionymi przyczynami i przekonującym uzasadnieniem wypowiedzeń zmieniających warunki pracy i płacy personelu medycznego było dążenie do uzdrowienia sytuacji finansowej placówki. Tym bardziej że brak stabilności finansowej mógł potencjalnie prowadzić nawet do upadłości likwidacyjnej pracodawcy użyteczności publicznej, a w konsekwencji do utraty miejsc pracy.
Zdaniem SN dopuszczalne jest usprawiedliwione obiektywnymi przyczynami wypowiedzenie porozumienia kończącego zakładowy spór zbiorowy. W konsekwencji legalne i usprawiedliwione jest dokonywanie indywidualnych wypowiedzeń warunków pracy i płacy. SN oddalił skargę kasacyjną.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 2015 r., sygn. akt III PK 26/15.