Mam skierowanie na zabieg, ale kolejka jest tak długa, że muszę czekać co najmniej kilka miesięcy. Czy jest możliwość wykonania operacji poza krajem? A jeśli tak, to jak wygląda procedura – pyta pani Agata.
Na pilne badanie lub zabieg niekoniecznie trzeba czekać w kolejce w Polsce. Można je wykonać za granicą. W wielu przypadkach potrzebna będzie jednak uprzednia zgoda NFZ. Od ponad roku we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej obowiązuje dyrektywa transgraniczna. Zgodnie z tą unijną regulacją każdy pacjent może skorzystać z usług dowolnie wybranej zagranicznej placówki medycznej. Musi co prawda najpierw wyłożyć własne pieniądze na leczenie, ale po powrocie do kraju ma szansę odzyskać od swojego ubezpieczyciela przynajmniej część poniesionych kosztów. Ten zrefunduje mu bowiem wydatki według krajowego cennika.
Jednak zgodnie z polską ustawą transgraniczną zwrot kosztów za wiele usług medycznych wykonanych za granicą będzie możliwy tylko pod warunkiem uzyskania jeszcze przed wyjazdem na leczenie zgody Narodowego Funduszu Zdrowia. Będzie ona potrzebna przy wszystkich zabiegach, po których niezbędny jest pobyt w szpitalu dłuższy niż jedną dobę. Bez zgody NFZ nie będzie też można odzyskać wydatków poniesionych na badania takie jak rezonans magnetyczny lub tomograf komputerowy. Wykaz wszystkich świadczeń, które wymagają zgody NFZ, został określony w rozporządzeniu ministra zdrowia (patrz ramka). Fundusz udzieli takiego pozwolenia tylko wówczas, gdy świadczenie zdrowotne, z którego chory chce skorzystać za granicą, jest gwarantowane w Polsce.
Szybsze leczenie
Wymóg uzyskania zgody wydłuża procedurę, ale warto podjąć ten wysiłek, zwłaszcza wtedy, gdy w Polsce na zabieg trzeba czekać przez wiele miesięcy. Jeśli stan zdrowia chorego wymaga pilnej interwencji medycznej, NFZ nie może odmówić pozwolenia na wyjazd. Ponadto z przepisów wynika jednoznacznie, że nawet w razie odmowy pacjent nic nie traci. NFZ powinien bowiem w takiej sytuacji wskazać placówkę w Polsce, która jest w stanie udzielić potrzebnego mu świadczenia zdrowotnego w terminie określonym przez jego lekarza.
Aby uzyskać zgodę na zagraniczne leczenie, należy wystąpić do NFZ z wnioskiem w tej sprawie. W tym celu trzeba wypełnić specjalny formularz dostępny na stronie internetowej www. nfz.gov.pl. Wniosek może wypełnić i złożyć w NFZ nie tylko sam pacjent. W jego imieniu może to zrobić: przedstawiciel ustawowy; małżonek; krewny lub powinowaty do II stopnia w linii prostej; osoba pozostająca z nim we wspólnym pożyciu lub przez niego upoważniona.
Wypełnienie wniosku o wydanie zgody NFZ wymaga konsultacji z lekarzem. Część rubryk wypełnia bowiem pacjent, ale niektóre musi uzupełnić specjalista z tej dziedziny medycyny, której dotyczy leczenie. Ponadto musi to być lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, to znaczy taki, który ma umowę z NFZ lub jest zatrudniony w placówce medycznej posiadającej kontrakt z funduszem. Oznacza to, że wniosku nie może wypełnić lekarz podczas wizyty w jego prywatnym gabinecie.
Czas oczekiwania
Wniosek powinien być uzasadniony przez lekarza. Musi zawierać informację o dotychczasowym przebiegu choroby i zastosowanym leczeniu oraz prognozę dalszego jej przewidywanego przebiegu.
Jedną z najważniejszych rzeczy, która powinna znaleźć się we wniosku do NFZ, jest ustalenie przez lekarza, jak długo dany pacjent może czekać na potrzebne mu świadczenie zdrowotne. NFZ wyrazi zgodę na leczenie za granicą, jeśli będzie miał pewność, że musi być ono podjęte szybciej niż w terminie, na który pacjent jest zapisany w Polsce.
Ustalając czas dopuszczalnego oczekiwania, lekarz weźmie pod uwagę stan zdrowia chorego, dotychczasowy przebieg choroby oraz rokowania co do jej dalszego przebiegu. Powinien w formularzu wskazać także, ile na dany zabieg lub badanie chory będzie musiał czekać w Polsce. Do wniosku należy więc dołączyć zaświadczenia ze szpitala określające termin zabiegu lub innego świadczenia zdrowotnego, na który pacjent jest zapisany w kraju.
Konieczne jest również dołączenie dotychczasowej dokumentacji medycznej. Gdy jest ona sporządzona w języku obcym, powinna zostać przetłumaczona na polski, przy czym tłumaczenie nie musi być sporządzone przez tłumacza przysięgłego.
Wniosek składa się do oddziału wojewódzkiego NFZ właściwego ze względu na miejsce zamieszkania chorego. Przepisy nie precyzują, ile czasu fundusz ma na wydanie zgody. Z Kodeksu postepowania administracyjnego wynika, że powinien to zrobić niezwłocznie.
Jeśli z wniosku wynika jednoznacznie, że pacjent nie może uzyskać pomocy medycznej w kraju w terminie wskazanym przez lekarza, to Narodowy Fundusz Zdrowia nie może odmówić zgody na wyjazd.
Jakie leczenie wymaga zgody NFZ
● świadczenia opieki zdrowotnej wymagające pozostania w szpitalu co najmniej do następnego dnia,
● leczenie w programach lekowych,
● terapia izotopowa,
● teleradioterapia stereotaktyczna,
● teleradioterapia hadronowa wiązką protonów,
● terapia hiperbaryczna,
● wszczepienie pompy baklofenowej w leczeniu spastyczności opornej na leczenie farmakologiczne,
● badania genetyczne,
● pozytonowa tomografia emisyjna,
● badania medycyny nuklearnej,
● tomografia komputerowa,
● rezonans magnetyczny.
Podstawa prawna
Art. 42b ust. 9, art. 42f ustawy z 10 października 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1491).
OPINIA EKSPERTA
Wnioski o uprzednią zgodę NFZ składane są w sytuacji, gdy świadczenia, których wymaga pacjent, są w Polsce dla niego niedostępne, ponieważ czas oczekiwania na wykonanie usługi (np. operacji) jest zbyt długi. Pacjent po otrzymaniu skierowania od lekarza na wykonanie np. operacji neurochirurgicznej udaje się do szpitala, tam jest wpisywany na listę osób oczekujących na wykonanie danego świadczenia. Szpitale prowadzą osobne listy dla przypadków stabilnych i pilnych. Pacjent powinien być wpisany na listę dla przypadku pilnego. Jeżeli zostanie umieszczony na liście jako przypadek stabilny, to brak będzie uzasadnienia dla wyjazdu za granicę, ponieważ termin wykonania świadczenia można przyspieszyć w Polsce, zmieniając kwalifikację przypadku na pilny. Dopiero długi czas oczekiwania dla przypadku pilnego stanowi podstawę do rozpatrywania wniosku.
Na przykład: lekarz, wypełniając wniosek pacjenta, dokonuje oceny, iż ze względu na stan zdrowia pacjent nie powinien oczekiwać na zabieg neurochirurgiczny dłużej niż 3 miesiące. Zgodnie z wpisem na listę oczekujących dla przypadków pilnych termin przyjęcia pacjenta został określony za 6 miesięcy. Stanowi to podstawę dla ubiegania się o zgodę dyrektora oddziału wojewódzkiego na wykonanie tego zabiegu za granicą w terminie szybszym niż w Polsce.
Po wpisaniu pacjenta na listę oczekujących szpital – zgodnie z art. 20 ustawy o świadczeniach – powinien wydać pisemną informację o terminie udzielenia świadczenia z podaniem daty przyjęcia pacjenta. Mając takie zaświadczenie, pacjent przedstawia je lekarzowi wypełniającemu wniosek, a ten umieszcza datę w odpowiednim polu wniosku. Zaświadczenie to musi zostać dołączone do wniosku.