Choroby nowotworowe, przede wszystkim nowotwory złośliwe, stanowią jeden z najpoważniejszych problemów zdrowia publicznego na całym świecie, również w Europie. Zapobieganie nowotworom i ich leczenie stało się największym wyzwaniem dla systemów ochrony zdrowia w poszczególnym krajach. - artykuł sponsorowany

Rak gruczołu piersiowego jest jednym z najczęstszych i najgroźniejszych nowotworów złośliwych u kobiet.

Od lat siedemdziesiątych na całym świecie odnotowuje się wzrost zachorowań na raka sutka. Każdego roku występuje około 425 tys. nowych przypadków w Europie i ponad 10 tys. w Polsce. Od roku 2000 w naszym kraju rozpoznaje się rocznie około 13 tysięcy nowych zachorowań i wskaźnik ten utrzymuje się na tym samym poziomie.

Podstawowym celem leczenia raka gruczołu piersiowego jest całkowite usunięcie komórek nowotworowych. Jedną z form leczenia, tą najdotkliwszą jest mastektomia - amputacja piersi. Obecnie, w miarę możliwości, stosuje się także leczenie oszczędzające polegające na wycięciu guza nowotworowego w granicach tkanek zdrowych oraz regionalnych węzłów chłonnych pachy.

Dolegliwości i ograniczenia po operacji gruczołu piersiowego

Z amputacją piersi nieuchronnie wiążą się pewne dolegliwości. Są to ograniczenia w obrębie barku i kończyny górnej po stronie operowanej, a także usztywnienie okolic stawu barkowego, ograniczenie zakresu ruchów, osłabienie siły mięśniowej i sprawności ręki. Pojawiają się także skłonności do przyjmowania nieprawidłowej postawy, co skutkuje przygarbieniem, odstawaniem łopatki lub skrzywieniem kręgosłupa. Poważne następstwa powoduje także usunięcie węzłów chłonnych pachowych po stronie operowanej. Chłonka (limfa) nie odpływa wówczas prawidłowo z ręki, co skutkuje jej obrzękiem, zwanym obrzękiem limfatycznym. Dodatkowo, leczenie uzupełniające po operacji, takie jak radio- i chemioterapia niosą za sobą również skutki uboczne, takie jak osłabienie odporności organizmu, anemia, powikłania kardiologiczne, bóle kostne.

Dla kobiet po operacji ogromnym szokiem jest utrata piersi lub zmiana jej wyglądu. Ma to następstwa nie tylko dla samopoczucia fizycznego, ale także psychicznego. Niektóre pacjentki uważają, że operacja piersi obniża ich atrakcyjność, mają poczucie niższej wartości. Dochodzi lęk przed niepowodzeniem leczenia i śmiercią, pojawiają się skłonności do zaburzeń depresyjnych. Wszystkie te dolegliwości powodują nie tylko utrudnienia w codziennym funkcjonowaniu, ale także w wypełnianiu obowiązków zawodowych.

Jak temu zaradzić?

Pacjentka po operacji nowotworu piersi powinna dostosować swój styl życia do zaistniałej sytuacji. Nabranie odpowiednich nawyków w życiu codziennym pomaga opanować dolegliwości i zapobiegać narastaniu obrzęku. Należy przede wszystkim unikać utrzymywania ręki w pozycji opuszczonej w dół, szczególnie w jednej pozycji. Na przykład gdy długo pracuje¬my przy komputerze, konieczne jest wykonywanie ćwiczeń rozluźniających i unoszenie kończyny. Nie należy przeciążać ręki po stronie operowanej i starać się „przestawić” na używanie drugiej ręki w możliwie maksymalnym za¬kresie. Ubrania powinny być luźne, niekrępujące ruchów. Nawet bransoletka, pasek od zegarka lub ciasny rękaw mogą spowodować narastanie obrzęku. W trakcie snu na¬leży układać się tak, aby nie uciskać operowanej strony. Najlepiej jest spać w pozycji na wznak z ręką umieszczoną na specjalnym klinie. Ważne jest też codzienne wykonywa¬nie automasażu.

Na ogół, ze względu na złożoność problemów zdrowotnych występujących po operacji, w dochodzeniu do pełnej sprawności niezbędna jest pomoc fachowców: lekarzy, fizjoterapeutów, psychologów, pielęgniarek. Ważne jest także oderwanie się od codziennych obowiązków. Spotkanie kobiet podobnie doświadczonych przez los daje poczucie wspólnoty i pomaga odnaleźć się w nowej sytuacji życiowej, szczególnie gdy do dyspozycji jest także fachowa pomoc psychologiczna. Rehabilitacja w ramach prewencji rentowej ZUS spełnia wszystkie te warunki – jej program jest kompleksowy i dostosowany do indywidualnych możliwości i potrzeb osoby skierowanej na rehabilitację.

Aktualnie funkcjonujący system rehabilitacji leczniczej prowadzonej przez ZUS opar¬ty jest w wymiarze programowo-organizacyjnym na dorobku naukowym i osiągnięciach twórcy „Polskiej Szkoły Re-habilitacji” profesora Wiktora Degi, a następnie kontynuatora jego idei - profesora Maria¬na Weissa oraz na doświadczeniach wielu zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych. Jedną z najważniejszych cech współczesnej rehabilitacji jest jej kompleksowość. Oznacza to, że rehabilitacja fizyczna uzupełniona jest rehabilitacją psychologiczną, nauką zasad prawidłowego żywienia, edukacją zdrowotną oraz promocją zdrowia. Szczególnie ważna jest rehabilitacja psychologiczna, która pozwala pacjentkom na ponowne włączenie się do życia społecznego, rodzinnego i zawodowego. Należy zaznaczyć, że to właśnie problemy psychologiczne osoby rehabilitowanej najczęściej stanowią barierę postępu rehabilitacji.

Istotnym celem działań rehabilitacyjnych jest poprawa motywacji do dalszych starań o podniesienie wydolności psychofizycznej. Nowoczesne postępowanie rehabilitacyjne w odniesieniu do ubezpieczonych zagrożonych utratą zdolności do pracy zarobkowej nie ogranicza się jedynie do podstawowej choroby, ale zajmuje się także wszystkimi jej skutkami.

Kto może być skierowany na rehabilitację leczniczą po operacji gruczołu piersiowego w ramach prewencji rentowej ZUS?

Na rehabilitację leczniczą mogą zostać skierowane zarówno osoby aktualnie pracujące, ale zagrożone całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy, jak również osoby przebywające na zasiłku chorobowym lub świadczeniu rehabilitacyjnym albo pobierające rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy. Warunkiem jest aby osoby te rokowały odzyskanie zdolności do pracy. Oceny w tym zakresie dokonuje lekarz orzecznik ZUS.

Na rehabilitację leczniczą ZUS nie kieruje osób trwale niezdolnych do pracy, a także niepracujących osób przebywających na emeryturze.

Jak uzyskać skierowanie na rehabilitację leczniczą po operacji gruczołu piersiowego w ramach prewencji rentowej ZUS?

Jeżeli spełniamy opisane wyżej warunki, o skierowanie na rehabilitację leczniczą możemy starać się na kilka sposobów. Przede wszystkim możemy o skierowanie poprosić swojego lekarza prowadzącego, na przykład onkologa pod którego opieką się znajdujemy. Jeżeli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań medycznych do rehabilitacji, może wystawić skierowanie na dowolnym druku. Skierowanie to musi zawierać, oprócz danych osobowych, niezbędne informacje medyczne: rodzaj przebytej operacji i aktualny stan zdrowia pacjentki. Pomocne są także dane dotyczące wykonywanego zawodu. Ze skierowaniem tym udajemy się do oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Ostateczną decyzję w sprawie zakwalifikowania nas do rehabilitacji podejmuje lekarz orzecznik.

Lekarz orzecznik ZUS może także sam wydać orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej, podczas:

• kontroli prawidłowości wystawienia zwolnienia lekarskiego,
• przeprowadzania badania dla celów przyznania świadczenia rehabilitacyjnego,
• przeprowadzania badania dla celów przyznania renty.

Co obejmuje program rehabilitacji leczniczej po operacji nowotworu gruczołu piersiowego w ramach prewencji rentowej ZUS?

Program obejmuje ćwiczenia i zabiegi fizykalne, zajęcia z psychologiem, edukację zdrowotną i promocję zdrowia.

Ponieważ podstawowymi problemami po mastektomii są ograniczenia ruchomości, obrzęki i osłabienie siły mięśniowej, bardzo ważne są zabiegi z zakresu kinezyterapii i fizykoterapii, które mają na celu poprawę:

• odpływu chłonki (profilaktyka przeciwobrzękowa),
• funkcji układu krążenia i układu oddechowego,
• ruchomości obręczy barkowej,
• koordynacji i sprawności chodu,
• postawy ciała (profilaktyka skolioz).



Spośród zabiegów kinezyterapeutycznych i fizykoterapeutycznych, w rehabilitacji po mastektomii, najczęściej stosuje się:

Ćwiczenia - prowadzone zarówno indywidualnie jak i w kilkuosobowych grupach, w różnych pozycjach, z wykorzystaniem piłek, gum, sprężyn itp. Bardzo dobre efekty terapeutyczne przynoszą ćwiczenia w basenie, zazwyczaj bardzo lubiane przez pacjentki. Ćwiczenia są prowadzone pod stałym nadzorem rehabilitanta i nie mogą być zbyt intensywne.

Efektem prawidłowo prowadzonej gimnastyki jest zwiększenie zakresu ruchów w stawach okolicy operowanej, poprawa krążenia krwi i przemieszczania płynów ustrojowych, dzięki czemu likwidowane są objawy zastoinowe i obrzęki, poprawia się sprawność całej kończyny górnej po stronie operowanej oraz wzmacniają się mięśnie kręgosłupa.

Masaż ręczny - poprawia przepływ krwi i chłonki przyśpieszając wchłanianie obrzęków i zmniejszanie objawów zastoinowych, poprawia utlenowanie i odżywienie tkanek oraz przyśpiesza usuwanie z organizmu produktów przemiany materii.

Masaż pneumatyczny BOA - wykonywany przy pomocy specjalnego urządzenia z wielokomorowymi mankietami uciskowymi (masaż ciśnieniowy), który przede wszystkim likwiduje obrzęki i objawy zastoinowe.

Zabiegi fizykalne - dobrane rozważnie i zawsze indywidualnie dla każdej pacjentki, stanowią niezbędne uzupełnienie zarówno kinezyterapii, jak i leczenia obrzęków i blizn pooperacyjnych.

Zajęcia z psychologiem – mają na celu udzielenie pacjentkom pomocy w odnalezieniu się w nowej sytuacji. W świadomości społecznej powszechna jest obecność lęku przed rakiem i brak wiary w wyleczenie. Dodatkowo w przypadku raka piersi dochodzi do zaburzeń samooceny na płaszczyźnie kobiecości, seksualności, macierzyństwa, funkcji socjalnych. To sprawia, że oddziaływania psychologiczne stanowią nieodzowny element rehabilitacji onkologicznej. Obejmują czynności o charakterze diagnostycznym, psychoterapię indywidualną i grupową, prowadzenie grup wsparcia, treningi relaksacyjne oraz psychoedukację. Rolą psychologa w ośrodku jest także to, aby każda pacjentka, jeśli będzie odczuwała taką potrzebę, mogła zgłosić się do niego osobiście, porozmawiać, wyjaśnić swoje problemy i uzyskać pomoc. Efektem psychoterapii powinno być zaakceptowanie wynikającej ze stanu zdrowia niepełnosprawności, wypracowanie pozytywnej postawy wobec ćwiczeń i zabiegów rehabilitacyjnych. Zajęcia z psychologiem zawierają również elementy psychoterapii społecznej oraz zawodowej. Ważne jest, by pacjentki zaadaptowały się do nowej sytuacji, uzyskały stabilizację psychiczną, komfort życia możliwie bliski temu sprzed choroby.

Ważną częścią kompleksowej rehabilitacji prowadzonej w ramach prewencji rentowej ZUS jest edukacja zdrowotna i promocja zdrowia. Poznanie właściwych wzorców zachowań w domu i w miejscu pracy ma ogromny wpływ na przebieg choroby. W realizacji programu edukacji zdrowotnej uczestniczą lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci, psycholog i dietetyk.

Program edukacyjny obejmuje następujące tematy:

• czynniki ryzyka w chorobach cywilizacyjnych (w tym zagrożenia związane z nieprawidłowym sposobem odżywiania się i nałogami),
• podstawowa wiedza o procesie chorobowym,
• czynniki zagrożenia dla zdrowia w miejscu pracy,
• podstawowe informacje o prawach i obowiązkach pracodawcy i pracownika.


Edukacja ma za zadanie zmotywować pacjentki do wy¬robienia odpowiednich nawyków warunkujących utrzyma¬nie zdrowia.

Niezwykle istotnym elementem pobytu w ośrodku rehabilitacyjnym jest nauczenie pacjentki automasażu ręki po stronie operowanej.

Jakie są efekty rehabilitacji leczniczej po operacji nowotworu gruczołu piersiowego w ramach prewencji rentowej ZUS ?

Rehabilitacja lecznicza ma przede wszystkim zapobiegać utracie aktywności zawodowej u czynnych zawodowo pacjentek. Panie, które w wyniku operacji gruczołu piersiowego czasowo utraciły zdolność do pracy, mają szan¬se ją odzyskać po ukończonej rehabilitacji. Świadczy o tym odsetek kobiet z rekomendacją zdolności do pracy po zakończonej rehabilitacji.

W wyniku odbycia rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS 87% pacjentek z powodu nowotworu po operacji gruczołu piersiowego uzyskała pozytywną opinię lekarza z ośrodka rehabilitacyjnego na temat zdolności do pracy.

Przeprowadzona przez ZUS ankieta wśród 77 pacjentek po mastektomii, które odbyły rehabilitację leczniczą, wskazuje na uzyskanie bardzo pozytywnych efektów rehabilitacji – wykresy obok.

Rehabilitacja lecznicza prowadzona w ramach prewencji rentowej ZUS przynosi korzyści pacjentkom, które w wyniku poprawy stanu zdrowia i funkcji organizmu otrzymują szansę odzyskania zdolności do pracy.

Pacjentki mogą, mimo często koniecznej kontynuacji leczenia, w pełni uczestniczyć w życiu społecznym i zawodowym.

Wczesna i kompleksowa rehabilitacja gwarantuje najlepsze efekty leczenia nowotworu gruczołu piersiowego

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaprasza kobiety po operacji nowotworu gruczołu piersiowego na rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej ZUS
Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej przeznaczoną dla osób ubezpieczonych zagrożonych długotrwałą niezdolnością do pracy (również w trakcie trwania zwolnienia lekarskiego), które rokują przywrócenie zdolności do pracy, w wyniku odbytej rehabilitacji.
W związku z rosnącą liczbą zachorowań na nowotwory istotna staje się rehabilitacja kobiet po operacjach onkologicznych.
Od 2009 roku ZUS prowadzi program rehabilitacji leczniczej przeznaczony dla osób po operacji nowotworu gruczołu piersiowego
ZUS pokrywa pełne koszty programu rehabilitacji leczniczej. Koszty te obejmują: całodobową opiekę medyczną, zabiegi lecznicze, wyżywienie i zakwaterowanie. Zakład zwraca również równowartość kosztów podróży z miejsca zamieszkania do ośrodka i z powrotem najtańszym środkiem komunikacji publicznej.
Turnus rehabilitacyjny trwa przeciętnie 24 dni.
O przeprowadzenie rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej może wnioskować do ZUS każdy lekarz prowadzący leczenie. Wniosek o re¬habilitację leczniczą, może być sporządzony na dowolnym formularzu (przykładowy wzór wniosku znajduje się na stronie internetowej Zakładu www.zus.pl) i powinien zawierać:
- pieczęć zakładu opieki zdrowotnej
- imię i nazwisko chorego
- PESEL
- adres zamieszkania i nr telefonu
- adres zakładu pracy
- rozpoznanie w języku polskim
- informację od kiedy pacjent jest na zwolnieniu lekarskim
- opinię, czy pacjent rokuje po zakończeniu rehabilitacji powrót do pracy.






Wniosek osoba ubezpieczona powinna złożyć w jednostce ZUS właściwej dla jej miejsca zamieszkania.
W 2012 roku rehabilitacja lecznicza w ramach prewencji rentowej ZUS po operacji nowotworu gruczołu piersiowego prowadzona będzie w następu¬jących miejscowościach: Inowrocławiu, Kołobrzegu, Polanicy – Zdroju
Efekty psychologiczne rehabilitacji po mastektomii / DGP
Efekty somatyczne rehabilitacji po mastektomii / Inne