Jesteśmy prywatną firmą medyczną, która zatrudnia lekarzy z różnych specjalności. Jeden z zatrudnionych przez nas specjalistów przez miesiąc miał zwolnienie lekarskie. Dostaliśmy anonim, że w tym czasie przyjmował pacjentów w swoim prywatnym gabinecie. Czy możemy to uznać za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i dyscyplinarnie zwolnić go z pracy?
Zwolnienie lekarskie ma służyć szeroko pojętej regeneracji pracownika i doprowadzić do jak najszybszego powrotu do formy. Zatrudniony powinien więc powstrzymać się od jakichkolwiek prac i zajęć, które mogłyby spowodować wydłużenie okresu nieświadczenia pracy.
Wykorzystanie go zaś niezgodnie z celem jest tożsame z ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych. Jeżeli pracownik jest np. zatrudniony u kilku pracodawców i dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą, to powinien otrzymać tyle zwolnień lekarskich, ile występuje tytułów do ubezpieczenia chorobowego – biorąc pod uwagę specyficzne warunki pracy w każdym przypadku. Przy czym w przypadku takiej samej pracy u kilku pracodawców zwolnienie lekarskie dotyczące jednego z zatrudniających należałoby co do zasady uznać za zakaz wykonywania danej pracy u wszystkich pracodawców.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 17 maja 2018 r. o sygn. akt I PK 69/17, wykonywanie pracy w okresie niezdolności do pracy (stwierdzonej zwolnieniem lekarskim) tylko wyjątkowo może nie zostać uznane za uchybienie podstawowemu obowiązkowi pracowniczemu. Dodać należy, że praca taka powinna mieć charakter incydentalny. Nie może być więc np. regularnie powtarzana, ale wykonywana tylko w wyjątkowych przypadkach. Pracownik powinien zaś stosować się do wskazań lekarskich.
Przy czym jeśli po konsultacji z lekarzem wystawiającym zwolnienie lekarskie otrzyma pozwolenie na jednorazowe podjęcie pracy, np. w związku z nagłą potrzebą przyjęcia pacjenta, może zostać usprawiedliwiony. Jeżeli jednak wykonywanie pracy jest regularnie powtarzane przez dłuższy okres, to powoływanie się na pozwolenie lekarskie może zostać podważone. W takiej sytuacji pracownikowi można zarzucić naruszanie podstawowych obowiązków pracowniczych, a także nadużycie zwolnień lekarskich. Prowadzi to również do wszczęcia postępowania przez ZUS, który może podważyć ważność wystawionych zwolnień i nakazać zwrot wypłaconego świadczenia chorobowego za cały okres zwolnienia.
Należy więc zawsze zbadać charakter wykonywanej pracy podczas zwolnienia lekarskiego – czy miała ona charakter jednorazowy, czy też stanowiła dodatkowe źródło dochodu. Na tej podstawie można podjąć dalsze kroki, jak np. wypowiedzenie umowy o pracę.
Podstawa prawna
• art. 52 par. 1, art. 100 par. 2 pkt 3, art. 211 pkt 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495)