Polska starzeje się w bardzo szybkim tempie. Jednak seniorzy nie mogą liczyć na profesjonalną opiekę medyczną. Brakuje w zasadzie wszystkiego: lekarzy, oddziałów geriatrycznych i sprzętu.

Prognozy demograficzne dla Europy ze złych, stały się bardzo złe. Zdaniem Komisji Europejskiej do 2080 roku co ósmy mieszkaniec Starego Kontynentu będzie miał powyżej 80 lat. W tej chwili osoby 65+ stanowią 18,5 proc. mieszkańców UE, we wspomnianym 2080 r. będzie ich już 30 proc. Wśród państwa najbardziej dotkniętych tym problemem będzie Polska. Wraz z Niemcami, Słowacją i Portugalią będziemy najstarszym społeczeństwem w Europie, gdzie liczba osób po osiemdziesiątce wyniesie powyżej 14 proc.

Lekarze nie chcą się specjalizować

W grudniu 2010 roku w Polsce było 233 geriatrów. Najwięcej z nich znajdowało się w województwie śląskim (58), małopolskim (36) i mazowieckim (29), a najmniej – bo zaledwie dwóch – w województwach lubuskim i opolskim. Przez pięć lat sytuacja nie uległa znaczącej poprawie. W 2015 roku lekarzy geriatrów było w Polsce 338.

- Problemem nie jest brak geriatrów. Są lekarze, którzy decydują się wybrać taką specjalizację, ale szybko z niej rezygnują i odchodzą. Z moich obserwacji wynika, że dzieje się tak w 90 proc. przypadków – komentuje prof. Barbara Bień, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego i była przewodnicząca Zespołu ds. Gerontologii przy Ministrze Zdrowia.

Przyczyny to głównie niskie zarobki, znacznie niższe niż pielęgniarek w tych samych jednostkach. Zazwyczaj na badanie pacjenta lekarze przeznaczają 15 minut. Na pacjenta w zaawansowanym wieku potrzeba nawet powyżej godziny. – A NFZ wycenia taką wizytę tak samo – komentuje prof. Bień.

Pieniądze są, oddziałów nie ma

W grudniu 2010 roku w całym kraju znajdowały się 484 łóżka geriatryczne na oddziałach szpitalnych. Blisko połowa z nich znajdowała się w województwie śląskim – 229. W trzech województwach: mazowieckim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim nie było ani jednego takiego łóżka. Liczba samych oddziałów na przestrzeni lat 2009-2015 wzrosła z 29 do 59, a poradni geriatrycznych z 74 do 81. W 2012 roku na 100 tys. Polaków przypadało 1,8 łóżka geriatrycznego. W Czechach było to 6 łóżek, na Słowacji 14, w Austrii 25, a Belgii - 75 na 100 tys. Sytuacja jest o tyle kuriozalna, że pacjenci powyżej 65 roku życia stanowią 40-50 proc. pacjentów w oddziałach wewnętrznych, neurologicznych oraz ortopedycznych. Co ważne statystyczny senior cierpi na więcej niż jedną chorobę przewlekłą, na ogół zażywa od 5 do 10 różnych leków dziennie i przebywa w szpitalu średnio 6,1 dni w ciągu roku.

Co ciekawe, brak znaczącej poprawy stanu geriatrii na przestrzeni lat nie może być tłumaczony brakiem pieniędzy. Sukcesywnie bowiem rośnie wysokość środków przeznaczonych na finansowanie świadczeń w zakresie opieki medycznej nad osobami starszymi. W 2008 r. na finansowanie oddziałów geriatrycznych NFZ 31 539 740 zł, a w 2015 roku było to już 86 188 298 zł. Podobny trend dotyczy poradni geriatrycznych.

Owsiak: Był to totalny syf

Znacznym zastrzykiem gotówki dla oddziałów geriatrycznych były cztery koleje Finały Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Po raz pierwszy zbiórkę na rzecz seniorów przeprowadzono w czasie 21. Finału WOŚP. Dzięki tej zbiórce kupiono 2 270 urządzeń do 67 ośrodków za łączną kwotę 20 868 031,40 zł. W sumie Fundacja wydała do tej pory ponad 71 mln zł na sprzęt potrzebny w leczeniu osób starszych. Z tych pieniędzy skorzystały w sumie 242 oddziały. - W Polsce istnieje niewiele oddziałów geriatrycznych, zdecydowanie za mało w stosunku do potrzeb. W dalszym ciągu jest to jedna z najbardziej zaniedbanych dziedzin w polskim systemie ochrony zdrowia. Fundacja WOŚP skierowała pomoc nie tylko do oddziałów geriatrycznych, ale i do Zakładów Opiekuńczo-Leczniczych i innych placówek opieki długoterminowej. Są to oddziały, które podejmują się niesienia pomocy najciężej chorym seniorom, często samotnym, pozbawionych opieki bliskich, nie mających dokąd wrócić po wypisaniu ze szpitala – mówi Krzysztof Dobies z Fundacji WOŚP. Idea godnej opieki dla seniorów na stałe zagościła w celach zbiórki. W latach 2013-2016 realizując hasła godnej opieki medycznej dla seniorów, Fundacja WOŚP kupiła urządzenia za ponad 71 mln PLN, wspierając tym samym ponad 240 placówek zajmujących się leczeniem osób w podeszłym wieku.