Już na początku przyszłego roku ruszy jeszcze jeden istotny instrument wsparcia dla organizatorów turystyki. Pomoże nie tylko im, jego rola jest wielowymiarowa.
Wybuch wulkanu Eyjafjallajokull na Islandii w 2010 r., aneksja ukraińskiego Krymu przez Rosję w 2014 r., zamachy w Tunisie i Susie w 2015 r. czy ostatni kryzys wywołany epidemią koronawirusa – w każdej z tych konkretnych sytuacji touroperatorzy zmagali się z siłą wyższą. Właśnie na wypadek tego typu zdarzeń przewidziany jest Turystyczny Fundusz Pomocowy, zwany też w branży „funduszem katastrof”. Ten kolejny instrument, powołany na mocy noweli specustawy o COVID-19 z 17 września 2020 r. ma w pełni zacząć funkcjonować od 1 stycznia 2021 r. Powstający fundusz ma na celu swoistą szeroką reasekurację rynku organizatorów turystyki w Polsce. Jego podstawową rolą ma być pomoc dla branży turystycznej jeszcze przed ogłoszeniem niewypłacalności, co wyraźnie wzmocni polskie biura podróży i pozwoli uniknąć bankructw. Ale to niejedyna funkcja.

Pewność nie tylko dla branży

Jego powołanie ważne jest również dla rynku ubezpieczycieli. We wrześniu 2020 r. nastąpiło w znaczącej części przypadków wygaśnięcie ważności gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych większości polskich organizatorów turystyki. Uzyskanie przedłużenia ich ważności było możliwe m.in. dzięki wyraźnemu sygnałowi wysłanemu do rynku ubezpieczycieli przez prawodawcę. Sygnałem tym było właśnie udzielenie wsparcia dla tego sektora i ukonstytuowanie Turystycznego Funduszu Pomocowego. Dzięki niemu ubezpieczyciele udzielają obecnie zabezpieczeń (które są warunkiem koniecznym prowadzenia działalności w tym obszarze), a ryzyko ich udzielenia jest mniejsze, gdyż nowy fundusz w przyszłości będzie używany do zaspokajania klientów jeszcze przed ogłoszeniem niewypłacalności przez organizatora turystyki.

Opłata od każdej wycieczki

Docelowo fundusz będzie zasilany z obowiązkowych składek wnoszonych przez organizatorów turystyki. Zgodnie z ustawą będą one na poziomie nie wyższym niż 30 zł od każdego podróżnego z tytułu zawartej umowy o udział w imprezie turystycznej. W praktyce wysokość składki będzie zależna od rodzaju imprezy. Niebawem zostanie wydane odpowiednie rozporządzenie, które ureguluje te kwestie.

Rola

TFP jest rozwiązaniem nowym i innowacyjnym na skalę europejską i ma szansę wzmocnić rynek polskich touroperatorów na tle pozostałych państw członkowskich UE. Branża turystyczna jest bardzo narażona na różnego rodzaju zmiany występujące na rynku, a wynikające z uwarunkowań przyrodniczych, ekonomicznych, społecznych, politycznych, epidemicznych czy atmosferycznych.
WAŻNE Wysokość składki na TFP zależna będzie m.in. od miejsca realizacji imprezy turystycznej, sposobu transportu i rodzaju środka trans portu.
Nadzwyczajne i nieuniknione okoliczności mogą wpływać na możliwość realizacji pakietów turystycznych, co wiąże się z odpowiednimi konsekwencjami prawnymi. W przypadku wystąpienia takich okoliczności, które mają znaczący wpływ na realizację imprezy turystycznej lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego, podróżny może odstąpić od umowy. Ma prawo to uczynić przed rozpoczęciem imprezy turystycznej bez ponoszenia opłaty za odstąpienie. Przy czym może żądać w takiej sytuacji zwrotu wpłat dokonanych z tytułu imprezy turystycznej, bez odszkodowania lub zadośćuczynienia w tym zakresie. Organizator turystyki dokonuje zwrotu powyższych kwot w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej.
Sytuacje kryzysowe w turystyce zdarzają się w ostatnim czasie dosyć często. Biorąc to pod uwagę, jako instrument wsparcia ustawodawca powołuje TPF.

Uruchomienie wypłat

Ze środków zgromadzonych na TFP będą zapewniane organizatorom turystyki wypłaty na pokrycie zwrotów podróżnym sum zapłaconych za imprezy turystyczne, które nie zostały lub nie zostaną zrealizowane z powodu ogłoszenia albo wystąpienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w miejscu realizacji imprezy turystycznej nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności. O tym, które z okoliczności będą uprawniały do uruchomienia TFP, będzie decydował w drodze komunikatu minister właściwy do spraw turystyki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych. Takie rozwiązanie pozwoli na uniknięcie uznaniowości w zgłaszaniu się po środki przez podróżnych i organizatorów turystyki.
Jak perpetuum mobile
Środki Turystycznego Funduszu Pomocowego będą gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym prowadzonym przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Zgodnie z art. 15kc znowelizowanej specustawy o COVID-19 pochodzić będą m.in. z:
• wpłat organizatorów turystyki występujących o wypłatę środków z Turystycznego Fundusz Zwrotów – 7,5 proc. wysokości wnioskowanej pomocy,
• obowiązkowych składek od organizatorów turystyki uiszczanych od każdego podróżnego z tytułu zawartej umowy o udział w imprezie turystycznej (maksymalnie 30 zł od wycieczki),
• ze zwrotów wypłat dokonanych na rzecz organizatorów turystyki (wypłacone wsparcie przedsiębiorcy będą zwracać w ratach),
• przychodów z lokat środków TFP,
• ze środków uzyskanych przez UFG z pożyczek i kredytów na rzecz TFP,
• odsetek od środków pieniężnych gromadzonych na rachunku,
• z innych wpływów.