Podróżowanie pociągiem w Polsce może być świetną przygodą, ale i dość ryzykowanym wyzwaniem. Szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę liczne opóźnienia, fatalny stan infrastruktury oraz informacyjny chaos, z którego słyną polskie koleje. Przed udaniem się w podróż warto więc dowiedzieć się, jakie prawa przysługują pasażerom pociągów.

W ostatniej chwili zrezygnowałem z wyjazdu, choć zakupiłem już bilet. Czy otrzymam zwrot pieniędzy?

Tak. Pasażerowi przysługuje prawo do rezygnacji z przejazdu i otrzymania zwrotu pieniędzy za bilet zarówno przed rozpoczęciem podróży, jak i w miejscu zatrzymania na trasie przejazdu.

W pierwszym przypadku, wystarczy zgłosić się do kasy biletowej lub innego miejsca wskazanego przez przewoźnika kolejowego, a następnie otrzymać zwrot należności. Nie otrzymamy jednak pełnej kwoty, którą uiściliśmy za bilet. Będzie ona pomniejszona o tzw. odstępne. Wysokość odstępnego ustalana jest przez przewoźnika i może zależeć od tego, kiedy zdecydujemy się zwrócić bilet. W przypadku PKP InterCity odstępne wynosi 5 proc. (gdy zwrócimy bilet na dzień przed odjazdem pociągu), 10 proc. (gdy zwrócimy go najpóźniej 30 minut przed odjazdem) lub 20 proc. (w pozostałych przypadkach).

W sytuacji, gdy z podróży zrezygnujemy już po jej rozpoczęciu (np. w trakcie przesiadki do innego pociągu), również przysługuje nam zwrot należności za bilet – oczywiście stosowanie do jego wykorzystania.

Natomiast, gdy z podróży rezygnujemy z przyczyn występujących po stronie przewoźnika (np. nie możemy dostać się do pociągu z powodu jego zatłoczenia), przysługuje nam zwrot należności za bilet w pełnej kwocie (nie pomniejszonej o odstępne).

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1173 z późn. zm.) art. 17.



Na stacji, z której odjeżdża mój pociąg, nastąpiła czasowa przerwa w ruchu. Czy otrzymam zwrot pieniędzy za bilet?

Tak. W razie przerwy w ruchu pociągów przewoźnik jest zobowiązany do zwrotu należności za cały przerwany przejazd. Co więcej, gdy do takiej sytuacji dojdzie w miejscu naszej przesiadki, to mamy możliwość bezpłatnego powrotu do miejsca wyjazdu.

Powyższy przepis nie znajduje zastosowania w przypadku pasażerów posiadających bilety abonamentowe. Mogą oni natomiast dochodzić od przewoźnika odszkodowania proporcjonalnie do okresu, w którym nie mogli skorzystać z biletu (np. gdy ruch pociągów na danej trasie został wstrzymany na kilka dni).

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1173 z późn. zm.) art. 18.



Posiadam bilet na przejazd pociągiem w wagonie 2. klasy. Pociąg nie przyjechał, a przewoźnik zaproponował mi podróż pociągiem zastępczym w wagonie 1. klasy. Czy muszę dopłacić do przejazdu?

Nie. Zarówno przewoźnik kolejowy, jak i przewoźnik, który wykonuje przewóz zastępczy, nie może od nas żądać jakiejkolwiek dopłaty do biletu w związku z większymi kosztami podróży.

Jest natomiast możliwa sytuacja odwrotna. W przypadku, gdy przejazd zastępczy jest tańszy od przejazdu pierwotnego, pasażer ma prawo otrzymać od przewoźnika kolejowego zwrot różnicy pomiędzy kosztami obydwu przejazdów.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1173 z późn. zm.) art. 18.



Pociąg został odwołany lub przyjechał z dużym opóźnieniem. Czy przysługuje mi prawo do odszkodowania?

Tak. Takie prawo przysługuje każdemu, kto korzysta z usług przewoźnika kolejowego. W tym celu należy złożyć u przewoźnika pisemną reklamację zawierającą następujące elementy:

• datę sporządzenia reklamacji;
• nazwę, adres i siedzibę przewoźnika kolejowego;
• imię i nazwisko oraz adres zamieszkania osoby składającej reklamację;
• tytuł oraz uzasadnienie reklamacji;
• kwotę pieniężną, jaką pasażer domaga się od przewoźnika kolejowego w związku z odwołaniem pociągu;
• wykaz załączonych dokumentów;
• podpis pasażera.





Do reklamacji należy również dołączyć szczegółowy opis roszczenia (w którym „wyceniamy” wysokość szkody, jaka powstała w związku z odwołaniem pociągu), bilet oraz potwierdzone kopie innych dokumentów związanych z rodzajem i wysokością roszczenia (np. legitymacji uprawniającej do ulgowych przejazdów).

Warto pamiętać, że o odszkodowanie ubiegać możemy się wtedy, gdy na naszym bilecie widnieje odpowiednie poświadczenie dokonane przez przewoźnika. Takie poświadczenie możemy otrzymać u konduktora lub w punkcie informacyjnym na danej stacji.

Jeśli przewoźnik nie wypłaci nam odszkodowania w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia reklamacji, to możemy rozpocząć proces dochodzenia naszych roszczeń na drodze sądowej.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 lutego 2006 r. w sprawie ustalania stanu przesyłek oraz postępowania reklamacyjnego (Dz. U. z 2006 r. nr 38 poz. 266) par. 5 ust. 3.



Podróżuję z przesiadką. Kupując bilet otrzymałem zapewnienie, że obydwa pociągi są ze sobą skomunikowane. Tymczasem z powodu opóźnienia pierwszego z pociągów nie zdążyłem się przesiąść. Czy przysługuje mi zwrot pieniędzy za bilet?

Tak. W sytuacji, gdy doszło do utraty skomunikowania, pasażerowi przysługuje zwrot należności za cały przerwany przejazd. Ponadto może on bezpłatnie powrócić do miejsca wyjazdu, chyba że przewoźnik nie ma obiektywnej możliwości zorganizowania takiego powrotu (np. w danym dniu nie ma już przewidzianych pociągów powrotnych).

W tej, jak i w innych sytuacjach związanych z opóźnieniem lub odwołaniem pociągu, należy pamiętać o uzyskaniu odpowiedniego poświadczenia na bilecie (dokonanego u konduktora lub w punkcie informacyjnym na stacji). Takie poświadczenie stanowi podstawę do jakichkolwiek roszczeń związanych z naszą podróżą.

Podstawa prawna: Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dziennik Urzędowy L 315, 03/12/2007 P. 0014 - 0041) art. 16.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1173 z późn. zm.) art. 18



Pociąg opóźnia się już ponad godzinę. Czy mogę zrezygnować z podróży i otrzymać zwrot pieniędzy za bilet?

Tak. Jeśli nie rozpoczęliśmy jeszcze podróży, to możemy z niej zrezygnować i otrzymać zwrot pełnego kosztu biletu (bez potrącenia odstępnego), jak również zmienić termin oraz trasę podróży.

Natomiast jeśli rozpoczęliśmy już podróż, to również mamy prawo do rezygnacji z jej kontynuowania. Wówczas otrzymujemy zwrot kosztu biletu za część podróży, która nie została zrealizowana.

Podstawa prawna: Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dziennik Urzędowy L 315, 03/12/2007 P. 0014 - 0041) art. 16-17.



Podróżuję na koncert ulubionego zespołu. W trakcie podróży pociąg wciąż zwiększa swoje opóźnienie. W pewnym momencie orientuję się, że dalsza podróż jest bezcelowa, bo i tak nie zdążę na koncert. Co dalej?

W sytuacji, gdy dalsza podróż jest bezcelowa w obliczu pierwotnego celu podróży, pasażer ma prawo do zwrotu całości kosztów zakupionego biletu, jak również prawo do bezpłatnego powrotu do miejsca rozpoczęcia podróży. W takiej sytuacji może istnieć potrzeba udokumentowania owej bezcelowości podróży. W powyższym przypadku takim dokumentem jest bilet wstępu na wspomniany koncert.

Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dziennik Urzędowy L 315, 03/12/2007 P. 0014 - 0041) art. 16-17.



Czy mogę liczyć na rekompensatę za opóźnienie pociągu, a jednocześnie kontynuować swoją podróż?

Tak. Obecnie taka możliwość dotyczy jedynie pociągów międzynarodowych oraz pociągów w relacji krajowej kategorii Express InterCity oraz EuroNight. Pasażer może wówczas zażądać rekompensaty za opóźnienie pociągu. Jest ona wypłacana bez względu na przyczynę opóźnienia pociągu (przewoźnik nie może więc „zasłonić się” działaniem siły wyższej lub przyczynami obiektywnymi) i wynosi odpowiednio:

• 25 proc. ceny biletu – w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut;
• 50 proc. ceny bilety – w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut i więcej.

Wypłata rekompensaty następuje w ciągu miesiąca od złożenia wniosku przez pasażera. Warto zaznaczyć, że przewoźnik może wprowadzić próg minimalny, poniżej którego nie będzie ona wypłacana. Ten próg nie może jednak przekroczyć kwoty 4 euro.

Pasażer nie otrzyma rekompensaty, jeśli opóźnienie pociągu było mniejsze niż 60 minut lub jeśli został o nim poinformowany jeszcze przed zakupem biletu.

Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dziennik Urzędowy L 315, 03/12/2007 P. 0014 - 0041) art. 16-17.