Osoby, które złożą wniosek o wsparcie socjalne przed 1 stycznia 2017 r., nie będą mogły skorzystać z nowych przepisów pozwalających na uzyskanie świadczeń wstecz. Takie rozwiązanie budzi zastrzeżenia prawników z Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa i Rządowego Centrum Legislacji (RCL).
Przedstawione przez te instytucje uwagi dotyczą projektu nowelizacji ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 930). Jego celem jest realizacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 października 2016 r. (sygn. akt SK 19/14), który zakwestionował zasady przyznawania zasiłku stałego. Za sprzeczne z prawem sędziowie uznali przepisy mówiące, że prawo do świadczenia przysługuje dopiero od chwili dostarczenia wniosku wraz z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Jako że w praktyce uzyskanie orzeczenia może się przedłużyć, przez ten czas osoba jest pozbawiona zasiłku. Ale od przyszłego roku ma się to zmienić.
Przygotowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nowelizacja zakłada, że zainteresowani będą składać w ośrodku pomocy społecznej (OPS) wniosek o zasiłek wraz z potwierdzeniem złożenia wniosku o wydanie orzeczenia w powiatowym zespole ds. orzekania o niepełnosprawności. Postępowanie będzie następnie zawieszane do czasu otrzymania orzeczenia. A gdy zostanie ono dostarczone w ciągu 30 dni od wydania, zostanie wznowione. Zasiłek stały będzie wtedy przyznany od daty złożenia wniosku w OPS. Jednocześnie w czasie oczekiwania na wydanie orzeczenia osoba będzie mogła otrzymać zasiłek okresowy.
Taki tryb postępowania będzie dotyczył jednak tylko wniosków złożonych po 1 stycznia 2017 r. (wtedy nowe przepisy wejdą w życie). W przepisach przejściowych zapisano, że w przypadku wniosków złożonych do 31 grudnia 2016 r. stosowane będą dotychczasowe zasady przyznawania zasiłków. To właśnie ta propozycja została zakwestionowana przez legislatorów.
– W przepisach przejściowych ustawodawca wybrał rozwiązanie mniej korzystne dla obywateli – przekonuje Tomasz Dobrowolski, wiceprezes RCL. W stanowisku do projektu ustawy podkreśla on, że po ogłoszeniu wyroku przez TK obalone już zostało domniemanie konstytucyjności zaskarżonego przepisu. Odraczając termin utraty jego mocy do 31 grudnia, sędziowie zdecydowali wprawdzie o czasowym pozostawieniu go w porządku prawnym, ale zabieg ten miał umożliwić wprowadzenie odpowiednich zmian do ustawy. Dlatego nowa regulacja powinna objąć swoim zasięgiem również osoby, które złożyły wniosek, a jeszcze nie otrzymały zasiłku stałego.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy