Gmina, która przekazała majątek na rzecz samorządowej jednostki zależnej, ma prawo odliczyć VAT od wydatków poniesionych na inwestycję, z której ta jednostka później korzysta – orzekł WSA w Warszawie.
Spór toczył się wokół infrastruktury kanalizacyjno-sanitarnej, którą gmina budowała na własny koszt. Sukcesywnie przekazywała ukończone odcinki wodociągów zakładowi komunalnemu, a ten zaopatrywał mieszkańców gminy w wodę, pobierając za to opłaty. Zakład był jednostką zależną gminy i ta uważała, że przysługuje jej prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych na budowę sieci sanitarnej. Utrzymywała, że gdyby nie poniosła tych kosztów, to zakład komunalny nie mógłby realizować powierzonych mu zadań pożytku publicznego.
Organy podatkowe uznały, że gmina i gminny zakład komunalny to dwa odrębne podmioty. Dyrektor izby skarbowej podkreślił, że skoro gmina nie wybudowała infrastruktury na cele działalności gospodarczej (bo te realizuje jej jednostka zależna), to kupując towary i usługi na potrzeby inwestycji, samorząd nie działał w charakterze podatnika (w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT). Przepis ten wskazuje, że podatnikami mogą być podmioty, które samodzielnie wykonują działalność gospodarczą. W tym przypadku tak nie było, ponieważ to nie gmina świadczyła usługi. Samorząd nie zgodził się z tym stanowiskiem, tłumacząc m.in., że podział, na który powołuje się organ, jest formalny. Zakład komunalny jest technicznym wykonawcą zadań gminy, a nie odrębnym podmiotem. Z tego powodu sprzedaż wody i odbiór ścieków (jako świadczenie opodatkowane VAT) należałoby uznać za działalność samej gminy, co sprawia, że to ona będzie mogła rozliczyć nakłady na budowę infrastruktury jako właściwy podatnik.
WSA w Warszawie przyznał rację gminie. Taką linię orzeczniczą sądów wojewódzkich potwierdzają m.in. nieprawomocne wyroki z 17 marca 2016 r. (sygn. akt III SA/Wa 3812/14 i III SA/Wa 935/15). Opiera się ona m.in. na postanowieniach uchwały siedmioosobowego składu sędziowskiego z 26 października 2015 r. (sygn. akt I FPS 4/15) i wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 29 września 2015 r. (C-276/14). Podnoszono w nich, że gminne jednostki budżetowe nie mogą być uznane za podatników VAT, ponieważ nie spełniają kryterium samodzielności przewidzianego w art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112. Przekazanie inwestycji pomiędzy gminą a zakładem budżetowym następuje w ramach struktury wewnętrznej tego samego podatnika VAT. Skoro jest nim gmina, a nie zakład, to gmina ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur zakupowych związanych z realizacją inwestycji, które zostały przekazane do gminnego zakładu budżetowego – uznał sąd. Wyrok nie jest prawomocny.
ORZECZNICTWO
Wyrok z 24 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 3007/14.
