Organ samorządu terytorialnego dokonuje pochówku zmarłego jedynie wtedy, gdy bliscy nie wywiązali się z tego obowiązku. Jeśli zaś rodzina chce sprawić pogrzeb, ale nie ma na to środków, gmina powinna udzielić wsparcia finansowego, a nie wyręczać zainteresowanych – uznał wojewoda warmińsko-mazurski.
Wspólnotę samorządową tworzą jej mieszkańcy. Lokalne władze są powołane po to, by dbać o interesy członków społeczności. Wśród obligatoryjnych zadań własnych gminy znajduje się więc obowiązek sprawienia zmarłym pogrzebu zgodnie z ich wyznaniem. Jest to jedno ze świadczeń pomocy społecznej przewidziane dla sytuacji, gdy zmarły nie miał rodziny bądź innych osób, które mogłyby i chciałyby go pochować. Na tę okoliczność organ stanowiący gminy powinien ustalić sposób pochówku.
Tak też zrobiła rada gminy Barciany. Organ wskazał, że pogrzeb będzie organizowany przez gminę zmarłym bezdomnym, osobom nieposiadającym bliskich, a także tym, których tożsamości nie udało się ustalić. O zorganizowanie ceremonii mogłyby się też ubiegać osoby zobowiązane do pochówku, które są w trudnej sytuacji materialnej. I to właśnie ten ostatni zapis nie przeszedł kontroli legalności przeprowadzonej przez wojewodę warmińsko-mazurskiego.
Zdaniem organu nadzoru gmina może zorganizować pogrzeb jedynie w sytuacji, gdy z prawa do pochowania zmarłego nie skorzystają krewni, małżonek ani powinowaci czy też inne osoby, które są do tego zobowiązane. Innymi słowy obowiązek pochówku przechodzi na gminę dopiero wówczas, gdy z różnych przyczyn tego zadania nie zrealizują wskazane osoby fizyczne.
„Nie ma natomiast ustawowych podstaw prawnych do wystąpienia z własnej inicjatywy przez osobę bliską zmarłego z wnioskiem o organizację pogrzebu przez gminę” – uznał wojewoda warmińsko-mazurski. W jego ocenie nie można rozszerzać katalogu przesłanek obligujących gminę do przygotowania pochówku. W przypadku gdy bliscy chcą zorganizować pogrzeb, ale nie dysponują środkami na ten cel, gmina nie powinna ich wyręczać w tym zakresie, ale skierować do zainteresowanych inny środek wsparcia. „W sytuacji braku dostatecznych środków na organizację pogrzebu osoba bliska zmarłego może wystąpić na podstawie art. 39 ust. 2 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 163 ze zm.) z wnioskiem o przyznanie zasiłku celowego na pokrycie kosztów pogrzebu. Należy odróżnić przyznanie zasiłku celowego od zorganizowania ceremonii” – podkreślił wojewoda w rozstrzygnięciu nadzorczym stwierdzającym nieważność przywołanego zapisu uchwały.
ORZECZNICTWO
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody warmińsko-mazurskiego z 28 września 2015 r. nr PN.4131.262.2015.