Gmina musi pochować osobę, której krewni się tego nie podjęli. Nie ma przy tym znaczenia stan majątkowy takiego mieszkańca i jego rodziny.
Rada Miejska w Rychwale (woj. wielkopolskie), chcąc ograniczyć zakres swoich obowiązków, w uchwale w sprawie ustalenia zasad sprawienia pogrzebu postanowiła, że samorząd zajmuje się organizacją i finansowaniem pochówku tylko w sytuacji, gdy rodzina zmarłego żyje w niedostatku i nie ma możliwości ubiegania się o świadczenia na ten cel z innych źródeł.
W ten sposób lokalni włodarze doprecyzowali zapis ustawy z 31 stycznia 1999 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 118, poz. 687 ze zm.). W jej art. 10 ust. 3 czytamy, że w sytuacji, gdy krewni osoby zmarłej jej nie pochowają, ciężar realizacji tego zadania przenosi się na gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu.
Z kolei ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.) precyzuje, że w takiej sytuacji pogrzeb odbywa się w sposób ustalony przez gminę, z tym że musi być uszanowane wyznanie zmarłego. Wojewoda wielkopolski uznał w rozstrzygnięciu nadzorczym, że radni nadużyli tego upoważnienia do określenia zasad pochówku.
„Rada Miejska w Rychwale obowiązana była określić jedynie sposób sprawienia pogrzebu. Nie jest natomiast uprawniona do regulowania przypadków, w których gmina sprawia pogrzeb lub pokrywa jego koszt, ponieważ kwestia ta została uregulowana przez ustawodawcę” – argumentował wojewoda Piotr Florek.
W praktyce oznacza to, że jedyną przesłanką, która powoduje przesunięcie na samorząd obowiązku sprawienia pochówku, jest brak wypełnienia tego zadania przez krewnych zmarłego. Nie ma znaczenia, dlaczego nie podjęli się oni organizacji pogrzebu. Mogły to być względy finansowe, ale też jakiekolwiek inne, w tym złe relacje zmarłego z rodziną. Gmina nie może ograniczyć ukształtowanego w ten sposób ustawowego zadania.
Linia orzecznicza wojewodów w tej kwestii jest spójna. Przykładowo wojewoda mazowiecki w rozstrzygnięciu nr LEX-P. 4131.11.2013.MRM wskazywał, że gminę powinno interesować jedynie to, czy osoby uprawnione do sprawienia pogrzebu zmarłemu w istocie go zorganizowały. Jeśli nie, to samorząd ma obowiązek sam zrealizować to zadanie. Nie ma prawa pytać uprawnionych o powody nieskorzystania z możliwości pochowania krewnego.
Radni nie mogą ograniczać sytuacji, w których gmina zajmuje się pochówkiem
ORZECZNICTWO
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody wielkopolskiego z 29 lipca 2014 r., nr KN-I.4131.1.296.2014.15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia