Samorządy mogą już składać wnioski o pieniądze z programów „Opieka wytchnieniowa” i „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” na 2021 r. W obydwu wprowadzono istotne zmiany, które mają zwiększyć zainteresowanie ze strony gmin i powiatów uzyskaniem dotacji.
Program „Opieka wytchnieniowa” służy czasowemu odciążeniu rodzica niepełnosprawnego dziecka lub opiekuna dorosłego członka rodziny z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Podobnie jak w poprzednich latach program opiera się na zapewnianiu usług w formie: opieki dziennej w miejscu zamieszkania lub ośrodku wsparcia – z limitem 240 godzin, opieki całodobowej w odpowiedniej placówce lub wybranym przez rodzinę miejscu – przez 14 dni (w wyjątkowych sytuacjach, np. pobytu opiekuna w szpitalu z powodu zakażenia koronawirusem, może być wydłużona o następne 14 dni) oraz specjalistycznego poradnictwa dla opiekunów, np. psychologicznego lub dotyczącego pielęgnacji – maksymalnie 20 godzin. Koszty takiego wsparcia zostały przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej ustalone na poziomie 40 zł za godzinę opieki i 600 zł za dobę oraz 100 zł za godzinę poradnictwa. Co ważne, samorządy nie muszą już zapewniać 20 proc. wkładu własnego, bo w nowej edycji programu na 2021 r. dotacja będzie obejmować 100 proc.
– Dobrze, że ministerstwo zrezygnowało z wymagania wkładu własnego, ale szkoda, że utrzymane zostały dotychczasowe stawki dotacji. Z naszych doświadczeń wynika, że pozwalają pokryć 70–80 proc. faktycznych kosztów usługi i nawet zgłaszaliśmy potrzebę ich zwiększenia – mówi Elżbieta Kois-Żurek, dyrektor wydziału polityki społecznej i zdrowia Urzędu Miasta w Krakowie.
Z kolei drugi program, czyli „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”, ma na celu wsparcie w wykonywaniu codziennych czynności życiowych. Asystent może np. towarzyszyć w wyjściach z domu, załatwianiu spraw urzędowych czy robieniu zakupów. Przy czym, o ile w latach 2019–2020 z jego pomocy mogły korzystać osoby dorosłe z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, to w przyszłym roku będą nią objęte również niepełnosprawne dzieci, jeśli na ich orzeczeniu znajdą się specjalne wskazania (analogiczne do tych, które są wymagane do świadczenia pielęgnacyjnego).
Dodatkowo w porównaniu do wcześniejszych edycji zwiększony został limit godzin usług asystenta z 30 do 60 w miesiącu. Jednak nie wszystkie osoby będą mogły dłużej otrzymywać to wsparcie, bo zgodnie z zasadami programu w sytuacji, gdy na dziecko lub dorosłą osobę niepełnosprawną pobierane jest świadczenie pielęgnacyjne, to wtedy będzie obowiązywać 30 godzin usług. Tak jak do tej pory samorząd nie będzie musiał dokładać z własnego budżetu do zatrudnienia asystentów (100 proc. pokryje dotacja), będzie zaś obowiązywać wyższa stawka za godzinę jego pracy – do 40 zł zamiast 30 zł. Wreszcie rozszerzony został katalog wydatków związanych z działalnością asystenta, który będzie można sfinansować z pieniędzy z programu. W tym roku z dotacji można pokryć koszty wynagrodzenia, ubezpieczenia, koszty zakupu środków ochrony osobistej, biletów na komunikację miejską, a także dojazdu własnym samochodem lub taksówką. W 2021 r. na tej liście znajdzie się też koszt zakupu biletów na wydarzenia kulturalne lub sportowe, w których asystent towarzyszy podopiecznemu (nie więcej niż 100 zł miesięcznie).
Gminy i powiaty mogą składać wnioski w obydwu programach do wojewodów do 18 grudnia br., a MRiPS ma zatwierdzić listę samorządów z przyznaną dotacją do 19 stycznia 2021 r. Na opiekę wytchnieniową resort zaplanował 50 mln zł, a na usługi asystenta osoby niepełnosprawnej 80 mln zł.
