Od 2021 r. wysokość progu dochodowego do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego (FA) będzie rosnąć o procentowy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Wprowadzenie takiego mechanizmu corocznej waloryzacji kryterium zakłada projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych ze świadczeniami na rzecz rodzin. Jest to nowa wersja projektu, który do konsultacji trafił na początku marca, jeszcze przed pojawieniem się w Polsce epidemii koronawirusa. Przewidywał on wówczas dwa elementy: kwotową podwyżkę progu od października br. oraz jego waloryzację w kolejnych latach. Rodzice samotnie wychowujący dzieci obawiali się jednak, czy ta druga zmiana będzie miała szansę w ogóle wejść w życie, bo w uchwalonej w międzyczasie tzw. specustawie antycovidowej z 2 marca 2020 r. (Dz.U. poz. 374 ze zm.) uwzględniony został tylko wzrost kryterium dochodowego (z 800 zł do 900 zł).
Okazuje się, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie rezygnuje z tego rozwiązania i mechanizm waloryzacji, który zacznie obowiązywać od października 2021 r., został zachowany w nowej, lipcowej wersji projektu. Dalej znajdują się w nim też zmiany, które mają zwiększyć zakres informacji – potrzebnych do przyznania świadczeń rodzinnych oraz wsparcia z FA, które gminy będą ustalały samodzielnie. Z projektu wypadła zaś część przepisów, których celem ma być przyspieszenie rozpatrywania przez wojewodów wniosków dotyczących 500+ i świadczeń rodzinnych, gdzie ma zastosowanie prawo UE (chodzi o sprawy, gdy jeden z rodziców pracuje w innym państwie członkowskim).
Pierwotnie resort chciał, aby w sytuacji, gdy z akt sprawy wynika, że Polska ma pierwszeństwo do wypłaty świadczeń, wojewoda podejmował decyzję (zasiłki na dzieci) lub rozstrzygnięcie (500+) bez oczekiwania lub zwracania się o odpowiedź do innego kraju. Ten przepis jednak zniknął z projektu, podobnie jak regulacja polegająca na zniesieniu wymogu uchylania przez gminę decyzji o przyznaniu świadczeń, jeśli w trakcie ich pobierania wojewoda stwierdzi, że są one objęte przepisami UE (decyzje lub rozstrzygnięcia wojewody miały bowiem od razu uchylać tę podjętą przez samorząd). Zachowane zostały natomiast przepisy, które nakładają na gminy obowiązek przekazywania wojewodom dokumentacji w danej sprawie drogą elektroniczną – również w przypadku wniosków, które zostały złożone w formie papierowej.
Ponadto do nowej wersji projektu dodana została zmiana art. 15oa specustawy antycovidowej. Na jego podstawie gminy przyznając świadczenia rodzinne lub wsparcie z FA, traktują jako utratę dochodu sytuację, gdy rodzic z powodu epidemii ma obniżone wynagrodzenie lub niższe dochody z działalności gospodarczej. Obecnie przepis ten ma zastosowanie do ustalania prawa do świadczeń od 1 października 2019 r. do 30 września 2021 r. (FA) oraz od 1 listopada 2019 r. do 31 października 2021 r. (zasiłki na dzieci), a więc na bieżące oraz następne okresy ich wypłaty, które zaczną się 1 października i 1 listopada br. Zmiana art. 15oa zakłada zaś przedłużenie jego obowiązywania do 30 września oraz 31 października 2022 r., czyli na okresy świadczeniowe, które ruszą na jesieni przyszłego roku.
– Jest to o tyle istotna zmiana, że rokiem bazowym, z którego dochody będą brane wtedy pod uwagę, będzie 2020 r. Jeśli rodzic ma obniżoną pensję np. od 1 czerwca, to przy wnioskowaniu o świadczenia na dzieci w 2021 r., po zastosowaniu mechanizmu utraty dochodu liczony będzie tylko ten osiągnięty od czerwca do grudnia tego roku – mówi Bogumiła Jastrzębska, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy po konsultacjach