Czy zastępca wójta może być jednocześnie kierownikiem gminnej spółki komunalnej?
Dr Andrzej Pogłódek, konstytucjonalista z Wydziału Prawa i Administracji UKSW
Zgodnie z art. 24f ust. 4 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 506 ze zm.) zastępca wójta został zaliczony do kręgu osób, które nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie tych osób na te funkcje są z mocy prawa nieważne.
Z kolei art. 24f ust. 4 wspomnianej ustawy przewiduje, że jeśli wybór lub powołanie na jedno z wymienionych powyżej stanowisk nastąpiło przed dniem powołania na stanowisko zastępcy wójta, jest on obowiązany do zrzeczenia się stanowiska lub funkcji w terminie trzech miesięcy od dnia powołania na stanowisko zastępcy wójta. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji zastępca wójta traci je z mocy prawa po upływie wskazanego terminu. Stąd zarówno art. 24f ust. 2, jak też art. 24f ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym zawierają ten sam bezwzględny zakaz przedmiotowy. Różnią się jednak momentem, w którym nastąpiło objęcie wskazanych w art. 24f ust. 2 ww. ustawy stanowisk i funkcji w spółkach handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub u przedsiębiorców, w których uczestniczą gminne osoby prawne.
Pierwszy ze wskazanych przepisów odnosi się do sytuacji następczej w stosunku do powołania na zastępcę wójta, drugi do sytuacji uprzedniej w stosunku do powołania na zastępcę wójta. W drugim z tych przypadków taka osoba zobowiązana jest do zrzeczenia się uprzednio objętego członkostwa we władzach zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych lub funkcji pełnomocnika. Termin zrzeczenia się funkcji lub stanowiska wynosi trzy miesiące od dnia powołania na stanowisko zastępcy wójta.
Niewypełnienie tego obowiązku skutkuje utratą pełnionej funkcji lub zajmowanego stanowiska z mocy prawa. W obu więc przypadkach pełnienie przez zastępcę wójta prawnie niedozwolonej funkcji lub stanowiska nie ma bezpośredniego wpływu na dalsze sprawowanie funkcji zastępcy wójta. Oprócz tego należy wskazać, że zastępca wójta jest objęty zakazami wynikającymi z ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2399). Zwrócić również należy uwagę, że pewne ograniczenia – również po zaprzestaniu sprawowania tej funkcji – wynikają z art. 24m ustawy o samorządzie gminnym.