Ministerstwo Finansów opublikowało zestawienie stawek daniny od nieruchomości stosowanych przez gminy. To pierwszy taki wykaz opracowany na podstawie sprawozdań przez nie przygotowanych.
Dziennik Gazeta Prawna
Nowy obowiązek sprawozdawczy (formularz SP-1) gmin obowiązuje od początku roku. Na podstawie art. 7b ustawy o podatkach i opłatach lokalnych gminy muszą przekazywać informacje o stawkach podatków lokalnych i zagregowane dane o podstawach opodatkowania. Resort zebrał je w jeden dokument i opublikował w zeszłym tygodniu na swoich stronach internetowych. To ważna informacja przede wszystkim dla firm prowadzących działalność w wielu gminach, ale też dla radnych (mogą łatwo porównać, jakie stawki stosują sąsiednie gminy) i mieszkańców (mogą sprawdzić, jakie podatki płaci się w poszczególnych gminach w Polsce).
– Nigdy dotąd ministerstwo nie publikowało takich danych, a więc ich pojawienie się może być również podstawą do przyszłych działań legislacyjnych (zmian w podatkach lokalnych) – przyznaje dr hab. Rafał Dowgier z Katedry Prawa Podatkowego Uniwersytetu w Białymstoku. Jak dodaje Michał Nielepkowicz, doradca podatkowy i wspólnik w Thedy & Partners, jest to świetne narzędzie porównawcze, aby zobaczyć, jak gminy kształtują wysokość stawek podatku od nieruchomości, a tym samym w jaki sposób prowadzą politykę fiskalną.

Wyjście naprzeciw firmom

Zestawienie teoretycznie wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorstw m.in. z branży przesyłowej, energetycznej czy telekomunikacyjnej, działających na terenie całego kraju. Muszą one bowiem składać deklaracje na podatek od nieruchomości we wszystkich gminach, w których mają infrastrukturę. Dotychczas musiały co roku sprawdzać, jakie stawki obowiązują w każdej, w której mają nieruchomości. Co roku minister finansów ogłasza bowiem w specjalnym obwieszczeniu, jakie są stawki maksymalne. Rady gmin mogą je jednak obniżać i w praktyce to robią. W konsekwencji firma musi przeglądać uchwały w sprawie stawek obowiązujących na terenie wszystkich gmin, żeby złożyć prawidłową deklarację i naliczyć podatek według stawki obowiązującej na danym terenie. – Zajmuje to sporo czasu, pieniędzy i wymaga zaangażowania sztabu ludzi – przyznaje Michał Nielepkowicz. Zestawienie stawek powinno być więc ułatwieniem dla wszystkich podatników, którzy mają nieruchomości na terenie co najmniej kilku gmin. Tyle że zostało opublikowane w czerwcu, podczas gdy deklaracje na podatek od nieruchomości trzeba było złożyć do końca stycznia. – Powinno być w przyszłości publikowane jak najwcześniej przed terminem złożenia deklaracji – mówi Michał Nielepkowicz.
Jak udało nam się ustalić, jest na to szansa w przyszłym roku, gdy gminy będą musiały złożyć sprawozdanie SP-1 do 10 stycznia.

Jakie są praktyki gmin

Jak mówi Wojciech Pławiak, radca prawny, doradca podatkowy i partner w KDCP, zestawienie stawek dostarcza też ciekawych informacji o praktyce gmin. – Mają one bowiem prawo do różnicowania stawek dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając m.in. rodzaj prowadzonej działalności czy stan techniczny – przypomina ekspert.
Z zestawienia MF wynika, że tylko część gmin decyduje się na wprowadzenie dodatkowych stawek. Jak zauważa Rafał Dowgier, różnicowanie to z zasady polega na określeniu stawki podstawowej (wyższej) oraz stawek szczególnych w ramach danej kategorii przedmiotów opodatkowania (niższych). Przykładowo dla budynków wyróżnia się stawki np. dla obiektów letniskowych czy gospodarczych oraz garaży. – Jest to konsekwencją stosunkowo wysokiego opodatkowania tego rodzaju obiektów według stawki dla budynków pozostałych (obecnie maksymalnie to 7,77 zł za 1 mkw. powierzchni użytkowej – red.). Rady gmin, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców, obniżają stawki – mówi Rafał Dowgier.

Najwyżej budowle

Podatek od budowli liczy się od jej wartości, a nie powierzchni (grunty) lub powierzchni użytkowej (budynki). Stawka maksymalna to 2 proc. wartości. W efekcie to z opodatkowania budowli pochodzą największe wpływy gmin. Jak przyznaje Michał Nielepkowicz, z zestawienia MF wynika, że generalnie wszystkie gminy stosują dla budowli stawkę najwyższą, czyli 2 proc. Jednak duża ich część obniża ją (nawet w wysokości setnych albo dziesiątych części procenta) dla obiektów służących zaspokajaniu potrzeb komunalnych w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków.
– Jeśli chodzi o budynki związane z działalnością gospodarczą, gdzie maksymalna stawka wynosi ponad 23 zł, to najniższa stosowana stawka w tym zakresie oscyluje w okolicy 10 zł. Natomiast przy gruntach związanych z biznesem minimalna stawka jest na poziomie połowy maksymalnej stawki, która obecnie wynosi 91 gr – stwierdza Michał Nielepkowicz.
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje preferencyjną stawkę dla mieszkań i domów (maksymalnie 0,77 zł za 1 mkw. powierzchni użytkowej). Część gmin dodatkowo ją jeszcze obniża. Z zestawienia MF wynika, że w niektórych przypadkach do poziomu absolutnie minimalnego – czyli do wysokości 1 gr za 1 mkw. – Dotyczy to zazwyczaj małych gmin wiejskich – wyjaśnia Michał Nielepkowicz.
Stawki maksymalne stosują natomiast miasta, czyli największe gminy, ale nie tylko. W sumie jest to 336 gmin.

Obniżki dla nielicznych

Eksperci przyznają, że w zestawieniu pojawiają się też ciekawe przypadki zastosowanych stawek. – Często preferencyjne stawki dotyczą obiektów sportowych szczególnie istotnych dla lokalnych społeczności i sfinansowanych ze środków publicznych (skocznie narciarskie, baseny odkryte). Innym przykładem są stadiony piłkarskie, w stosunku do których niektóre gminy zdecydowały się na dwudziestokrotną obniżkę podatku od budowli (stawka 0,01 proc.). – mówi Wojciech Pławiak.
Ponadto, jak dodaje Michał Nielepkowicz, gminy różnicują stawki od budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w zależności od sposobu ich wykorzystania. Przykładowo, gmina Debrzno stosuje obniżoną stawkę dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej ogrzewanych ekologicznie – stawka ta jest niższa o ok. 10 proc. od standardowej, właściwej dla działalności gospodarczej.
Z kolei Krasnystaw stosuje wyższą stawkę dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie działalności bankowej.
W Sopocie grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej na plaży nadmorskiej są opodatkowane stawką 26 gr za mkw., podczas gdy na pozostałym terenie stawka wynosi 91 gr.