W ramach promocji gminy kilku naszym mieszkańcom chcemy sfinansować wyjazd do partnerskiej gminy we Francji. Opłacimy m.in. bilety, noclegi i diety. Czy jest to prawnie dozwolone? Te osoby nie są pracownikami urzędu ani radnymi.
Dotowanie z budżetu gminy wyjazdu mieszkańców może okazać się wątpliwe, jeśli chodzi o ich ujęcie jako wydatków na promocję. O ile określone działania ściśle związane z funkcjonowaniem danej gminy można zakwalifikować w ten sposób, o tyle sfinansowania przejazdu, wyżywienia, zakwaterowania i przyznania diet osobom niebędącym pracownikami urzędu gminy lub radnymi nie można uznać stricte za jej promocję. Jednak ostateczna ocena należy do regionalnej izby obrachunkowej. Istotne znaczenie będzie miała analiza szczegółowych okoliczności faktycznych.
Zgodnie z art. 216 ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, zwłaszcza ich zadań własnych. Przepis jednoznacznie wskazuje na ścisłe powiązanie wydatku budżetowego z finansowaniem wyłącznie takiego zadania publicznego (własnego), które zostało ustalone w odrębnym przepisie. Zadania własne JST finansowane z ich budżetów określone są przez samorządowe ustawy ustrojowe. Zgodnie zaś z ustawą o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
W art. 7 ust. 1 pkt 18 u.s.g. ustawodawca określił jako zadania własne sprawy promocji gminy. Co istotne, środki i metody owej promocji nie są nigdzie ustawowo regulowane, dlatego to do gminy należy ocena, jak zadania w tym zakresie będzie wykonywała, a zwłaszcza jakie narzędzia i metody do tego wykorzysta. Warto tu przywołać wyrok NSA z 23 marca 2000 r. (sygn. akt II SA/Ka 2407/99), w którym sąd wskazał, że żadna obowiązująca ustawa nie reguluje kwestii promocji powiatu i nie określa jego kompetencji przy wykonywaniu tego zadania. W wyroku z 26 października 2011 r. (sygn. akt II GSK 800/10) NSA zaakcentował natomiast, że promocja powiatu polega na przekazywaniu odbiorcom informacji poszerzających ich wiedzę o nim oraz budujących jego pozytywny wizerunek. Zaznaczył też, że w tym określeniu podkreśla się cel podejmowanych działań, natomiast nie mają znaczenia środki użyte do jego osiągnięcia, pod warunkiem iż są zgodne z prawem.
Jednak wydaje się, że prezentowana w orzecznictwie sądowym stosunkowo liberalna interpretacja promocji gminy w kontekście jej zadań własnych nie oznacza, iż przy tego typu wydatkach można pominąć zasady wynikające z art. 44 ust. 3 i art. 254 pkt 3 u.f.p.
Odnosząc się zaś do pytania o koszty podróży i diety, trzeba przywołać art. 775 kodeksu pracy (dalej: k.p.). Wynika z niego, że pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się jego siedziba, lub poza stałym miejscem pracy, przysługują należności na pokrycie związanych z tym kosztów. W par. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej określono m.in., że ma on prawo do diet i zwrotu kosztów przejazdów, dojazdów środkami komunikacji miejscowej, noclegów i innych niezbędnych udokumentowanych wydatków, określonych lub uznanych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb. Pracownikiem zaś, zgodnie z art. 2–3 k.p., jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, zaś pracodawcą – jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Zatem warunkiem wypłacenia przez państwową lub samorządową jednostkę organizacyjną danej osobie świadczeń określonych w art. 775 par. 1 i 2 k.p. oraz w par. 2 ww. rozporządzenia jest to, aby łączył je stosunek pracy, a w omawianej sytuacji tak nie jest.
Podstawa prawna
Art. 44 ust. 3, art. 216 ust. 2 pkt 1, art. 254 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.).
Art. 7 ust. 1 pkt 18 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446).
Art. 775 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).
Par. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 167).
