Senat też chce uchylenia dwukadencyjności w samorządach

Już nie tylko posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego, lecz także senatorowie proponują, aby samorządowych lokalnych włodarzy nie obejmował limit dwóch kadencji. Wszystko zależy od decyzji Prezydenta, czy projekt ustawy przygotowany przez Senat w sprawie dwukadencyjności w samorządach zyska jego akceptację.

Do Sejmu trafiła uchwała Senatu, której celem jest m.in. uchylenie par. 4 w art. 11 ustawy z 5 stycznia 2011 r. ‒ Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 365). Dziś przepis ten stanowi, że nie ma prawa wybieralności w wyborach wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w danej gminie osoba, która została uprzednio dwukrotnie wybrana na to stanowisko. Takie ograniczenie w 2018 r. wprowadził PiS.

To już kolejna propozycja zniesienia dwukadencyjności. Klub PSL w lipcu wniósł do Sejmu projekt nowelizacji ustawy – Kodeks wyborczy, który trafił do dalszych prac.

Samorządowcy mocno zabiegają o jej zniesienie, ponieważ obecna kadencja samorządowa potrwa pięć lat do 2029 r. i dla wielu lokalnych włodarzy będzie ostatnią.

Projekt uchwalony przez Senat i skierowany do Sejmu, w odróżnieniu od projektu przygotowanego przez posłów PSL, ogranicza się wyłącznie do uchylenia obowiązku dwukadencyjności w samorządach. Z kolei projekt ludowców idzie nieco dalej, bo chcą też przywrócić prawo kandydatów na wójta, burmistrza czy prezydenta miasta do ubiegania się jednocześnie o posadę radnych do rad powiatu lub sejmiku województwa.

– Dlatego zablokowaliśmy taką możliwość, bo często znane nazwiska kandydowały na stanowisko lokalnych włodarzy i jednocześnie były tzw. lokomotywami na liście do rad powiatu lub sejmiku, i tym samym zapewniały swojemu ugrupowaniu lepszy wynik, mimo że w ostatecznym rozrachunku posada radnego ich nie interesowała – mówi Piotr Uściński, poseł PiS i były starosta wołomiński. Jego zdaniem dwukadencyjność w samorządach powinna być wprost zapisana w konstytucji, tak aby nikt nie próbował znieść tego ograniczenia.

Dwukadencyjność w samorządach może być niekonstytucyjna

Brak takiego zapisu w ustawie zasadniczej budzi wątpliwości u ekspertów.

– Utrzymanie dwukadencyjności ogranicza bierne i czynne prawo wyborcze, a także zasadę proporcjonalności w myśl art. 2 ustawy zasadniczej. Do tego ogranicza również dostęp do służby publicznej. Bez wątpienia utrzymanie dwukadencyjności będzie sprzeczne z konstytucją – mówi Jerzy Stępień, współautor reformy samorządu terytorialnego, a także były prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Wszystko zależy od Prezydenta

Samorządowcy liczą na to, że prezydent podpisze ustawę, która znosi takie ograniczenie. – Mamy nadzieję, że prezydent przychyli się do naszych postulatów – mówi Marek Wójcik, pełnomocnik zarządu Związku Miast Polskich. Jeżeli jednak tak się nie stanie, to samorządowcy mają plan B. – W takiej sytuacji KO przygotuje tzw. projekt horyzontalnych zmian w kodeksie wyborczym. Znajdą się w nim regulacje dotyczące zniesienia dwukadencyjności, propozycja z zawetowanej już nowelizacji kodeksu wyborczego rozszerzenia głosowania korespondencyjnego oraz skrócenie kadencji samorządowej z pięciu do czterech lat – dodaje. ©℗