PIP umarza postępowania wobec osób, które na własny wniosek domagają się wpisu do wykazu uprawniającego do emerytury pomostowych. Robi tak, gdy stanowisko nie zostało wymienione przez firmę.
Ireneusz Pinkosz, jako funkcjonariusz na stanowisku komendanta zmiany w Straży Ochrony Kolei, domaga się wpisania go do ewidencji pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze. Ponieważ pracodawca nie umieścił go w wykazie, skorzystał z możliwości wskazanej w art. 4 ust. 6 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem pracownikowi przysługuje skarga do PIP. Ta jednak umorzyła postępowanie. Zainteresowany nie dał za wygraną i skierował sprawę na drogę sądową. Wojewódzki sąd administracyjny przyznał mu rację, uchylając decyzję okręgowego inspektora pracy o umorzeniu sprawy (wyrok z 13 lutego 2012 roku, sygn. akt II Sa/Wa 2087/ 11). Wyrok niestety niewiele zmienił w jego sytuacji. Po tym, jak sprawa ponownie wróciła do rozpatrzenia przez PIP, ta po raz kolejny ją umorzyła.
– Nie rozumiem, dlaczego tak się dzieje. Przecież wykonuję pracę w szczególnym charakterze. Ta polega na ochronie mienia kolejowego, zapewnieniu bezpieczeństwa, a także ochronie życia i zdrowia osób korzystających z kolei. Dodatkowo jestem odpowiedzialny za broń palną – zauważa Ireneusz Pinkosz.
Osoba zatrudniona na takim stanowisku, w przypadku pogorszenia stanu zdrowia fizycznego i psychicznego, traci prawo do posługiwania się bronią palną – a to jest równoważne ze zwolnieniem ze służby.
– Dla takich osób miały być emerytury pomostowe. Dlatego funkcjonariusze SOK zostali wpisani do załącznika do ustawy – złości się Ireneusz Pinkosz.
Takiego stanowiska nie podziela departament prawny Głównego Inspektoratu Pracy. W sprawach o umorzenie postępowania ma zastosowanie art. 105 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.). Potwierdził to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (z 19 kwietnia 2011 r., sygn. akt I OSK 1969/10). Zgodnie z nim jeśli pracownik wniesie skargę na nieujęcie przez pracodawcę jego stanowiska pracy w rejestrze uprawnionych do pomostówek, wszczęte postępowanie należy umorzyć.
Nakaz wpisania pracownika do wyżej wymienionego wykazu dotyczy tylko sytuacji, kiedy dane stanowisko pracy zostało przez pracodawcę do niego włączone. A mimo to sam pracownik nie został wciągnięty do ewidencji. Natomiast w postępowaniu kontrolnym inspekcja nie może rozstrzygać o charakterze jego pracy i przesądzać o okolicznościach decydujących o objęciu pracownika obowiązkami wynikającymi z przepisów emerytalnych.

Wyjaśnienie Departamentu Prawnego Państwowej Inspekcji pracy

GNP-426-4560-33-1/12/PE/RP

W odpowiedzi na pismo dotyczące emerytur pomostowych, uprzejmie informuję.

Zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2012r. poz. 404 z późn. zm.) w postępowaniu przed organami Państwowej Inspekcji Pracy w sprawach nieuregulowanych w ustawie bądź przepisach wydanych na jej podstawie albo w przepisach szczególnych stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.)

Ww. przepisy stosuje się również w postępowaniu w sprawach nakazania wpisania pracownika do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zatem zastosowanie w tych sprawach ma art. 105 k.p.a. Przepis ten stanowi, że gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Art. 105 § 2 k.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Należy wyjaśnić, że ww. przepis będzie miał zastosowanie w każdej sytuacji gdy postępowanie stanie się bezprzedmiotowe po jego wszczęciu - np. w sytuacji wpisania skarżącego pracownika do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP przed wydaniem decyzji w sprawie nakazania wpisania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II SA/Po 545/11 wyjaśnił, że organy inspekcji pracy - otrzymawszy skargę pracownika złożoną w oparciu o art. 41 ust. 6 ustawy o emeryturach pomostowych - obowiązane są wszcząć postępowanie kontrolne na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Postępowanie to może zakończyć się wydaniem nakazu wpisania do ewidencji na podstawie art. 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, jeżeli dane stanowisko pracy zostało przez samego pracodawcę zaliczone do wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a pomimo to pracownik - spełniający wszystkie warunki do objęcia go obowiązkiem opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych - nie został wciągnięty do ewidencji. Nadto nakaz może być wydany w sytuacji, jeżeli w wyniku decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 38 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) ustalone zostanie, że pracownik zatrudniony na danym stanowisku spełnia warunki do objęcia go obowiązkiem uiszczania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Natomiast w przypadku, gdy stanowisko, na którym zatrudniony jest pracownik, nie zostało zaliczone przez pracodawcę albo uprawniony organ do stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, organ Państwowej Inspekcji Pracy obowiązany jest umorzyć postępowanie jako bezprzedmiotowe. W postępowaniu kontrolnym zainicjowanym przez pracownika skargą na pracodawcę inspekcja nie może bowiem rozstrzygać o charakterze jego pracy i przesądzać o okolicznościach decydujących o objęciu pracownika obowiązkami wynikającymi z przepisów emerytalnych.
Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 kwietnia 2011r. I OSK 1969/10 wynika, że w przypadku gdy pracownik wniesie skargę na nie ujęcie przez pracodawcę stanowiska pracy na którym pracował w rejestrze stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wszczęte postępowanie należy również umorzyć na podstawie art. 105 k.p.a.