W przypadku osiągnięcia straty z działów specjalnych produkcji rolnej możliwe jest obniżenie dochodu uzyskanego z tego źródła w kolejno następujących po sobie pięciu latach podatkowych.

Mimo że działy specjalne produkcji rolnej są właściwie częścią działalności rolniczej, to jednak ustawodawca traktuje je w sposób odmienny, poddając dochody uzyskiwane z tego typu działalności produkcji rolnej podatkowi dochodowemu, zrównując je w ten sposób z działalnością gospodarczą. Podmioty wykonujące tego typu działalność nie mają jednakże - w przeciwieństwie do prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą - możliwości wyboru formy opodatkowania i obowiązane są opłacać podatek dochodowy na zasadach ogólnych, z pominięciem zryczałtowanych form opodatkowania. Ustawodawca ustanowił dla nich ponadto specyficzne zasady ustalania dochodu oraz zaliczek na podatek dochodowy.
Zaliczka na podatek
W przypadku działów specjalnych produkcji rolnej zaliczka na podatek dochodowy ustalana jest w drodze decyzji przez właściwy organ podatkowy - bez względu na to, czy podatnik zaprowadził księgę przychodów i rozchodów, czy też takiej księgi nie zaprowadził. Organ podatkowy ustala zaliczki na podatek dochodowy w oparciu o dane wynikające ze złożonych przez podatnika prowadzącego działy specjalne produkcji rolnej deklaracji PIT-6 o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji (o wysokości przewidywanego dochodu), przy zastosowaniu norm szacunkowych.
WAŻNE
Obniżenie dochodu uzyskanego z działów specjalnych produkcji rolnej jest możliwe tylko w sytuacji, gdy w każdym z tych pięciu kolejnych lat podatkowych podatnik ustala dochód z tego źródła w oparciu o podatkową książkę przychodów i rozchodów, a wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.
Potrzebne zgłoszenie
Niezależnie od wybranego sposobu ustalania dochodu podatnicy, którzy osiągają dochody z działów specjalnych produkcji rolnej, są obowiązani składać w terminie do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy urzędowi skarbowemu deklaracje według ustalonego wzoru o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji w roku następnym - PIT-6. Jeżeli dochód z działów specjalnych produkcji rolnej będzie ustalany na podstawie ksiąg podatkowych, podatnicy składają ponadto urzędowi skarbowemu w tym samym terminie informację o zamiarze zaprowadzenia księgi przychodów i rozchodów (księgi rachunkowej).
Księga podatkowa
Osobom prowadzącym działy specjalne produkcji rolnej, w odróżnieniu od pozostałych podatników, pozostawiono jedynie prawo wyboru prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Warto zauważyć, że prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów nie jest obowiązkiem osoby uzyskującej przychody z działów specjalnych produkcji rolnej, ale jej prawem. Podatnik, poza przypadkiem rozpoczynania prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, nie może zaprowadzić księgi w ciągu roku podatkowego, nie może w ciągu roku zrzec się swojego uprawnienia. Zrzeczenie może nastąpić tylko od początku roku podatkowego. Jeżeli podatnik zaprowadzi księgę, obowiązany jest ją prowadzić przez cały rok podatkowy.
Jeżeli podatnik nie zaprowadzi podatkowej księgi przychodów i rozchodów, siłą rzeczy nie ustala się ani przychodów, ani kosztów ich uzyskania. A zatem dochody ustala się wyłącznie przy zastosowaniu określonych przez ustawodawcę norm szacunkowych.
Dochody i koszty
W przypadku zaprowadzenia przez podatnika podatkowej księgi przychodów i rozchodów - przychody oraz koszty ich uzyskania ustala się według zasad przewidzianych dla podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Dochodem z działów specjalnych produkcji rolnej będzie w tym przypadku różnica stanowiąca nadwyżkę pomiędzy przychodem a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą z tego źródła, o którą podatnicy mogą obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno następujących po sobie pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty. Dodać przy tym należy, iż obniżenie to jest możliwe tylko w sytuacji, gdy w każdym z tych pięciu kolejnych lat podatkowych podatnik ustala dochód z działów specjalnych produkcji rolnej w oparciu o podatkową książkę przychodów i rozchodów.
Podobne stanowisko zajął Pierwszy Urząd Skarbowy w Poznaniu, wydając postanowienie (nr PF-2-415/305/05) dotyczące interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie.
DZIAŁY SPECJALNE PRODUKCJI ROLNEJ
Działami specjalnymi produkcji rolnej są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym.
WAŻNY TERMIN
Do 30 listopada podatnicy, którzy osiągają dochody z działów specjalnych produkcji rolnej, są obowiązani złożyć urzędowi skarbowemu deklaracje PIT-6 o rodzajach i rozmiarach zamierzonej produkcji w roku następnym.
JOLANTA NOWAK
Urząd Skarbowy w Kościanie
ksiegowosc@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
■ Rozporządzenie ministra finansów z 28 września 2007 r. w sprawie norm szacunkowych dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej (Dz.U. nr 187, poz. 1329).