Kompetencje do organizowania wypoczynku dla dzieci i młodzieży mają dyrektorzy placówek oświatowych i nauczyciele. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby inne, pełnoletnie osoby z odpowiednimi kursami mogły sobie dorobić na obozach i koloniach.
Czy mogę nie reagować na wezwanie
Na co dzień pracuję w szkole podstawowej. W czasie wakacji jestem wychowawcą grup kolonijnych. Dyrektor poinformował mnie, że pod koniec sierpnia muszę znaleźć trzy dni na stawienie się w szkole. Czy mogę się od tego polecenia uchylić, skoro mam wakacje?
NIE
Co do zasady nauczycielowi zatrudnionemu w szkole przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym przerwie wakacyjnej i feriom zimowym. Podczas takich przerw może być on jednak zobowiązany przez dyrektora do m.in. przeprowadzania egzaminów, prac związanych z zakończeniem starego roku szkolnego i przygotowaniem nowego, opracowywania szkolnego zestawu programów i uczestniczenia w doskonaleniu zawodowym w określonej formie. Z zastrzeżeniem, że na te czynności nie poświęci więcej niż siedem dni – maksymalnie o tyle można nauczycielom skrócić wakacje. Nie mogą jednak z tego tytułu żądać dodatkowego wynagrodzenia. Dlatego najlepiej jeszcze przed przerwą porozmawiać z przełożonym o swoich planach.
Podstawa prawna
Art. 64 ust. 1 i 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Czy nauczyciel może prowadzić kolonie
Jestem pracownikiem samorządowym w wydziale oświaty. Wcześniej byłem zatrudniony w szkole na stanowisku nauczyciela. Chciałbym dodatkowo dorobić w okresie urlopu wypoczynkowego jako kierownik zorganizowanego wypoczynku dla dzieci. Czy muszę mieć specjalne uprawnienia?
TAK
Ze względu na bezpieczeństwo dzieci i młodzieży osoby kierujące wypoczynkiem nie mogą być przypadkowe. Niezbędne jest zaświadczenie o ukończeniu kursu kierowników wypoczynku. Obowiązek nie dotyczy jedynie osób zajmujących obecnie stanowiska kierownicze w publicznych szkołach i placówkach. Organizatorzy wyjazdów dla dzieci powinni przechowywać kopie dokumentów poświadczających kwalifikacje. Z kolei np. samorząd, który decyduje się na prowadzenie wypoczynku, musi wcześniej zatrudnić kierowników i wychowawców. Podstawowym warunkiem, jaki powinien spełniać kierujący tym przedsięwzięciem, jest posiadanie zaświadczenia o ukończeniu kursu. Ponadto osobami uprawnionymi do zarządzania wypoczynkiem są: nauczyciele, instruktorzy harcerscy w stopniu co najmniej podharcmistrza lub inne osoby, które spełniają następujące warunki:
● ukończyły 18 lat;
● mają co najmniej wykształcenie średnie;
● ukończyły kurs na kierownika wypoczynku;
● mają co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań dydaktyczno-wychowawczych lub opiekuńczo-wychowawczych, uzyskane w okresie ostatnich 15 lat;
● nie były karane, w tym m.in. za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece;
● wobec których nie orzeczono zakazu prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich bądź opieką nad nimi albo zakazu przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.
Co ważne, obowiązki opiekuńczo-wychowawcze lub dydaktyczno-wychowawcze to szerokie pojęcie. Uznaje się za nie pracę z dziećmi i młodzieżą w różnego typu placówkach, klubach sportowych, ośrodkach socjoterapeutycznych, świetlicach środowiskowych, domach kultury itd. Wymagany trzyletni staż oznacza trzy pełne lata doświadczenia, a nie np. trzy przepracowane sezony letniego wypoczynku. Trzeba też zaznaczyć, że niedozwolone jest łączenie funkcji kierownika i wychowawcy. Uniemożliwia to spełnianie przez kierownika podstawowych funkcji związanych np. z delegowaniem zadań i sprawowaniem kontroli nad ich realizacją.
Podstawa prawna
Art. 6 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.)
Art. 92p ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.).
Czy wakacyjna praca z uczniami jest zakazana
Zaproponowano mi zatrudnienie na czas wakacji do prowadzenia obozów językowych. Na co dzień uczę angielskiego w liceum. Dowiedziałam się, że na ten obóz wybierają się moi podopieczni, których na co dzień uczę. Czy muszę mieć zgodę przełożonego na udział w tym przedsięwzięciu?
NIE
Nauczyciel nie tylko podczas wakacji, ale także w ciągu roku szkolnego może dodatkowo pracować, np. zatrudniając się popołudniami w szkole językowej. Nie ma żadnych zakazów, które uniemożliwiałyby prowadzenie takiej działalności. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby do tego typu szkoły uczęszczali jego podopieczni. Z kolei osoba, która na własną rękę chce uczyć np. języka obcego podczas wakacji, nie musi zakładać firmy i rejestrować działalności gospodarczej. Wystarczy, że z rodzicami lub uczniem zawrze umowę cywilnoprawną o świadczeniu usług. Powinny zostać w niej określone m.in. liczba godzin i stawki za udzielone lekcje. Zajęcia nie mogą odbywać się na terenie szkoły lub w ramach tzw. godzin karcianych, których dysponentem jest dyrektor szkoły.
Podstawa prawna
Art. 75 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Czy samorząd płaci dodatkowo swoim pracownikom
Urząd miasta organizuje dla dzieci i młodzieży, która nie wyjechała, zajęcia rekreacyjne na terenie szkół. Chce w tę akcję zaangażować nauczycieli. Zastanawiam się, czy nie wziąć w tym udziału. Nurtuje mnie jednak pytanie, czy gmina musi za to dodatkowo zapłacić.
TAK
Nauczyciele w czasie wakacji mają czas wolny na odpoczynek i nikt nie może ich do takich akcji zmuszać. Trzeba też pamiętać, że w czasie wakacji otrzymują normalne wynagrodzenie, tak jak w pozostałych miesiącach, w których prowadzą zajęcia dydaktyczne lub opiekuńcze. Część pedagogów może się zaangażować do wspólnych akcji w mieście na rzecz uczniów nieodpłatnie w formie wolontariatu. Najczęściej są z nimi zawieranie umowy cywilnoprawne na okres np. dwóch tygodni lub więcej. Nauczyciele, poza opieką nad dziećmi, muszą też często pomóc gminom w samym zorganizowaniu wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Trzeba określić jego program, regulamin, a także przeprowadzić nabór i podzielić chętnych na grupy.
Podstawa prawna
Art. 64 ust. 1 i 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
Czy można nie udostępnić szkoły podczas wakacji
Zwróciliśmy się do dyrektora szkoły, aby udostępnił naszym dzieciom w czasie wakacji świetlicę i salę gimnastyczną. Spotkaliśmy się z odmową. Czy dyrektor może nie przychylić się do naszego wniosku?
TAK
Dyrektor placówki, jeśli nawet wykazywałby zrozumienie dla pracujących rodziców, to najczęściej nie ma środków na uruchomienie szkoły w wakacje. Nie ma też możliwości wpuszczenia dzieci na jej teren bez zapewnienia odpowiedniej opieki. Może jednak wynająć świetlicę lub salę gimnastyczną i zatrudnić instruktora, który poprowadzi zajęcia (najczęściej pobierając opłaty od rodziców). W takiej sytuacji odpowiedzialność za przebywających tam uczniów ponosi organizator.
Podstawa prawna
Art. 63 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.).
Czy wolno zatrudnić się do obsługi boiska
Od kilku dni widzę, że szkolny orlik i plac zabaw dla młodszych dzieci są zamknięte. Okazuje się, że obiekty nie są udostępniane, bo nie ma pracownika. Czy gmina może zatrudnić na umowę-zlecenie osobę do opieki na obiektem w czasie przerwy od zajęć?
TAK
Najczęściej od gminy zależy, w jakim trybie będą funkcjonowały tego typu obiekty. Zwykle są usytuowane w sąsiedztwie szkół, które w czasie wakacji są zamykane. Gminy mogą zatrudnić na umowę-zlecenie np. nauczycieli, którzy pilnowaliby uczniów, często jednak ich na to nie stać. Ponadto decyzję bezpośrednią w tej sprawie podejmuje dyrektor, który zazwyczaj nie chce ponosić odpowiedzialności za dzieci bawiące się na szkolnym placu. Co do zasady, gminy zatrudniają opiekunów, którzy otwierają boiska na kilka godzin po południu, ale w soboty i niedziele obiekty są zamknięte. Ich funkcjonowanie zależy więc wyłącznie od finansów samorządów i przyjętego regulaminu organizacyjnego. Resort edukacji narodowej, który realizuje program Radosna Szkoła i dofinansowuje place zabaw, nie może wyegzekwować od gmin, aby place były częściej otwarte. Przyznaje, że w programie nie ma rozwiązań, które wskazywałyby na to, że powinny być udostępniane codziennie.
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 7 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156 ze zm.).