Podczas tych wakacji osoby, które chcą powierzyć pracę Ukraińcom, Białorusinom lub Gruzinom, mogą jeszcze skorzystać z prostej procedury, która wymaga jedynie złożenia oświadczenia o powierzeniu pracy. Unia Europejska żąda, by od września zaostrzyć przepisy.
Czy samo oświadczenie spełnia wymogi
Zamierzam zatrudnić obcokrajowca do opieki nad mamą. Czy aby ta osoba legalnie pracowała w Polsce, wystarczy jeżeli zarejestruję w PUP oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi?
NIE
Konieczne jest również zawarcie z obcokrajowcem umowy – albo o pracę, albo cywilnoprawnej. Ministerstwo Pracy zaznacza, że rodzaj umowy powinien być dostosowany do charakteru pracy. Zawarcie kontraktu o dzieło nie może być sposobem na obejście przepisów kodeksu pracy lub zmniejszenie kosztów zatrudnienia cudzoziemca. Podpisanie umowy cywilnoprawnej wtedy, gdy powinna być zawarta umowa o pracę stanowi naruszenie przepisów prawa i jest karane grzywną. W razie wyboru kontraktu, od którego odprowadzane są składki, trzeba też pamiętać o zgłoszeniu pracownika w ciągu siedmiu dni od daty rozpoczęcia pracy do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego oraz comiesięcznego odprowadzania składek do ZUS.
Z kolei naruszenie przepisów prawa pracy (m.in. zawarcie umowy cywilnoprawnej podczas gdy powinna być o pracę) jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.
Podstawa prawna
Art. 24 ust. 1a–1d oraz art. 98 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 281 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Czy ogólne informacje wystarczą do zatrudnienia
Zamierzam zatrudnić osobę z Ukrainy do pomocy. Czy wystarczy, że ogólnie wskażę w oświadczeniu, kogo planuję zatrudnić?
NIE
W oświadczeniu o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi musi znaleźć się informacja o:

nazwie zawodu, miejscu wykonywania pracy, dacie jej rozpoczęcia i okresie wykonywania, rodzaju umowy stanowiącej podstawę zatrudnienia (o pracę albo kontrakt cywilnoprawny), wysokości wynagrodzenia brutto za pracę, braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek pracy, zapoznaniu się z przepisami związanymi z pobytem i pracą cudzoziemców.

Ponadto pracodawca musi podać swoje dane (takie jak imię, nazwisko, NIP, PESEL – w przypadku osób fizycznych, REGON – w przypadku podmiotów gospodarczych), a także obcokrajowca (imię, nazwisko, data urodzenia, informacja o państwie, z którego pochodzi). Przed zatrudnieniem cudzoziemca pracodawca powinien upewnić się też, czy posiada on ważne dokumenty uprawniające do pobytu w Polsce.
Podstawa prawna
Par. 1 pkt 20 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz.U. poz. 588).
Czy za złożenie oświadczenia trzeba zapłacić
Wiele firm oferuje pomoc przy zatrudnieniu cudzoziemców z Ukrainy. Pośrednicy oczekują opłat za różne usługi, np. za złożenie oświadczenia. Czy jest ono płatne?
NIE
Obecnie złożenie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi jest bezpłatne. Na rynku jest wiele firm, które na obcokrajowcach starają się zarobić, oferując im pośrednictwo w znalezieniu pracy. Niestety, część z nich działa nieuczciwie – korzystają z procedury oświadczeniowej, aby zalegalizować pracę obcokrajowca w Polsce, który potem jedzie dalej do innych państw UE. Dlatego w razie wątpliwości warto zweryfikować pracodawcę – np. zadzwonić do niego albo sprawdzić w bazie REGON (www.stat.gov.pl/regon/) lub KRS (www.krs-online.com.pl). Jeżeli podmiotem zatrudniającym jest polska agencja pracy tymczasowej, powinna się ona znajdować w Krajowym Rejestrze Agencji Zatrudnienia (www.kraz.praca.gov.pl).
Podstawa prawna
Par. 1 pkt 20 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz.U. poz. 588).
Czy za wprowadzenie w błąd grozi kara
Chciałbym zatrudnić cudzoziemca do pracy w gastronomii na czas wakacji. Nigdy nie korzystałem z pomocy obcokrajowców, nie znam więc dobrze zasad, zgodnie z którymi wykonują swoje obowiązki. Czy zapłacę za ewentualną pomyłkę wpisaną do oświadczenia?
TAK
Przede wszystkim osobom, które w oświadczeniu podadzą informacje niezgodne ze stanem faktycznym, grozi kara grzywny. Praca wykonywana na warunkach odmiennych niż określone w oświadczeniu, będzie uznana za nielegalną, a osoba zatrudniająca cudzoziemca może zapłacić nie mniej niż 3 tys. zł sankcji. Konsekwencje poniesie też obcokrajowiec, któremu grozi w takim przypadku kara nie niższa niż 1 tys. zł.
Podstawa prawna
Art. 120 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 149 ze zm.).
Czy ta sama osoba może pracować dłużej
Jestem zadowolony z pracy cudzoziemca w moim gospodarstwie agroturystycznym. Chciałbym, aby pracował u mnie dłużej niż sześć miesięcy w ciągu roku. Czy jest to możliwe?
TAK
Jeżeli obcokrajowiec pracuje na podstawie oświadczenia, to już po trzech miesiącach od jego przyjazdu pracodawca może złożyć wniosek o zezwolenie na pracę – zostanie ono wydane na uproszczonych zasadach. Nie jest w tym przypadku wymagana informacja starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek pracy. Obcokrajowiec, który pracuje w Polsce na podstawie oświadczenia, może się ubiegać o zezwolenie na pobyt i na pracę. Procedura ta również będzie przebiegała na uproszczonych zasadach.
Podstawa prawna
Par. 1 pkt 20 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz.U. poz. 588).
Czy obcokrajowiec może zmienić pracodawcę
Współpracuję z kolegą, który również jest rolnikiem. Jeśli on potrzebuje więcej rąk do pracy, użyczam mu swoich pracowników. Ja także korzystam z jego pomocy, gdy jest większe natężenie zajęć. Zatrudniam osobę z Ukrainy do prac sezonowych. Zarejestrowałem oświadczenie o powierzeniu jej pracy. Czy w razie potrzeby będę mógł wypożyczyć tego pracownika znajomemu? Oczywiście on zawarłby z nim umowę o dzieło?
NIE
Cudzoziemiec może wykonywać pracę wyłącznie na rzecz pracodawcy, który zarejestrował oświadczenie. W razie jego zmiany niezbędne jest zarejestrowanie oświadczenia przez nowego przedsiębiorcę. Jeśli ten warunek nie będzie spełniony, taka osoba zostanie uznana za pracującą nielegalnie.
Podstawa prawna
Art. 60 ust. 1 pkt 5 i art. 64 ust. 3 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2013 r. poz. 1650 ze zm.).
Art. 9, 10, 11 i 12 ustawy z 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2012 r. poz. 769).
Czy możliwe jest pominięcie zezwolenia
Prowadzę niewielkie gospodarstwo rolne. Muszę zatrudnić do pracy przy zbiorach kilka osób. Chciałbym skorzystać z pomocy pracowników ze Wschodu, ponieważ można w ten sposób obniżyć koszty pracy. Obawiam się jednak, że procedura jest bardzo zawikłana. Czy można jej uniknąć?
TAK
Obywateli sześciu państw – Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji oraz Ukrainy można zatrudnić w każdej branży bez obowiązku uzyskiwania zezwolenia na pracę, ale tylko w okresie do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12. Aby skorzystać z tej możliwości, pracodawca musi złożyć w powiatowym urzędzie pracy oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi. Powinno ono zostać zarejestrowane w PUP jeszcze przed podjęciem przez niego pracy – najpóźniej na dzień przed jej rozpoczęciem. ©?
Podstawa prawna
Par. 1 pkt 20 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (Dz.U. poz. 588).