Po śmierci babci chciałam wziąć urlop okolicznościowy, by pojechać na jej pogrzeb. Niestety, usłyszałam od szefa, że stopień pokrewieństwa wnuczki z dziadkami nie uprawnia pracownika do takiego wolnego, bo urlopu okolicznościowego udziela się jedynie w związku z narodzinami lub zgonem jego małżonka, dziecka lub rodziców. Wtedy nie miałam siły spierać się z pracodawcą i skorzystałam z tradycyjnego urlopu wypoczynkowego. Na przyszłość chcę jednak znać swoje prawa w tym zakresie i wiedzieć, kiedy należą mi się specjalne dni wolne – pisze pani Urszula.
Pracodawca nie miał racji, był bowiem zobowiązany udzielić urlopu okolicznościowego. Co prawda tę instytucję kojarzy się głównie z wolnym udzielanym w związku z narodzinami dziecka lub śmiercią rodziców, ale prawo to przysługuje również w przypadku zdarzeń z udziałem dalszych krewnych, np. dziadków, a nawet teściów. Ale po kolei.
Zgodnie z przepisami pracodawca jest zobowiązany zwolnić od pracy podwładnego na czas obejmujący dwa dni w razie ślubu zatrudnionego, urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka, jego dziecka, ojca, matki, ojczyma i macochy. Z kolei jeden dzień wolnego przysługuje w przypadku ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką. Jak więc widać, stopień pokrewieństwa pracownika z określoną bliską osobą wpływa na wymiar urlopu okolicznościowego, ale nie jest tak, że przysługuje jedynie wtedy, gdy ważne wydarzenie życiowe dotyczy małżonka, dziecka lub rodziców pracownika.
Z urlopu okolicznościowego warto skorzystać, ponieważ jest on płatny jak urlop wypoczynkowy, a ponadto nie pomniejsza wymiaru dni wolnych przysługujących w jego ramach. Tego rodzaju zwolnienie przysługuje każdemu pracownikowi, niezależnie od wymiaru etatu. Co więcej, ustawodawca nie przewidział maksymalnej liczby dni urlopu okolicznościowego, których wykorzystanie jest możliwe w jednym roku kalendarzowym. A więc jeśli podwładny w danym roku weźmie ślub, a następnie urodzi się mu dziecko, a także umrze jego babcia, to z tytułu każdego z tych zdarzeń należy mu się wolne.
Pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu okolicznościowego na wniosek. A więc to pracownik musi wystąpić z inicjatywą i złożyć stosowne podanie. Trzeba jednak pamiętać, że prawo do tego rodzaju urlopu należy udowodnić. Najczęściej zaistnienie okoliczności uzasadniającej skorzystanie z opisywanego uprawnienia pracownik można potwierdzić poprzez przedstawienie dokumentu potwierdzającego dane zdarzenie, a więc akt małżeństwa, akt narodzin dziecka czy też akt zgonu bliskiej osoby.
Podstawa prawna
Par. 15, par. 16 ust. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1632).