Zwolnienie urzędnika zatrudnionego na podstawie mianowania jest możliwe tylko w szczególnych przypadkach.

Sposób rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem zależy od sposobu jego zatrudnienia. Jeżeli jest to umowa o pracę (na czas określony, nieokreślony lub na zastępstwo), to obowiązują zasady zawarte w Kodeksie pracy (Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141) i obowiązujące także innych pracowników. Jakie dokładnie prawa ma zwalniany pracownik, dowiesz się z naszej galerii:

Zwalniając więc urzędnika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę trzeba więc zachować odpowiedni okres wypowiedzenia (jakie są okresy wypowiedzenia umowy o pracę, dowiesz się tutaj>>), a przypadku umowy bezterminowej wypowiedzenie kontraktu trzeba uzasadnić. Usprawiedliwione jest między innymi rozstanie się z pracownikiem z powodu częstych nieobecności w pracy lub nie wykonywania poleceń przełożonego. Dokładnie o tym, kiedy można zwolnić pracownika, także dyscyplinarnie, przeczytasz tutaj>>

Pracownik z powołania lub wyboru

Ustawa o pracownikach samorządowych (Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, Dz.U. 2008 nr 223 poz. 1458), oprócz umowy o pracę, dopuszcza zatrudnianie urzędników na podstawie powołania lub wyboru.

Przy wyborze stosunek pracy kończy się z dniem wygaśnięcia mandatu. W przypadku powołania pracownik może zostać odwołany - w zależności od przyczyn chodzi o wypowiedzenie umowy lub jej rozwiązanie z winy pracownika bądź bez jego winy.

Pracodawca może więc natychmiastowo zwolnić pracownika (przy powołaniu - jest to obligatoryjne), jeżeli działalność podległego mu urzędnika stoi w sprzeczności z jego obowiązkami służbowymi lub wywołuje podejrzenie o stronniczość lub interesowność.

Samorządowy urzędnik starci też posadę (rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem lub przez odwołanie ze stanowiska), jeżeli został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Ponadto również w przypadku uzyskania negatywnej oceny okresowej dwa razy z rzędu taka osoba zostanie zwolniona, z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Jak zwolnić urzędnika mianowanego

Najtrudniej jest jednak zwolnić urzędnika mianowanego. Powody, uzasadniające zwolnienie urzędnika mianowanego reguluje ściśle w tym wypadku ustawa o pracownikach urzędów państwowych (Ustawa z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, Dz.U. 1982 nr 31 poz. 214). Można go więc zwolnić z zachowaniem 3-miesięcznego wypowiedzenia, jeśli:

  • otrzymał ujemną ocenę kwalifikacyjną, potwierdzoną ponowną ujemną oceną,
  • nastąpiła likwidacja urzędu lub jego reorganizacja, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie urzędnika państwowego mianowanego na inne stanowisko w tym samym urzędzie,
  • doszło do niezawinionej utraty uprawnień wymaganych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku,
  • doszło do trwałej utraty zdolności fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku, stwierdzonej orzeczeniem komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia - jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia urzędnika państwowego mianowanego na innym odpowiednim stanowisku, albo gdy odmawia on przejścia do takiej pracy.

W pierwszych trzech sytuacjach zwolnienia muszą być skonsultowane z zakładową organizacją związkową.

Przy czym pracownicy administracji publicznej są oceniani raz na dwa lata. Po otrzymaniu negatywnej oceny od przełożonych, pracownik kolejny raz jest oceniany po sześciu miesiącach. Ta druga zła ocena powoduje, ze tarci pracę.

Natomiast przy niezawinionej utracie uprawnień, urzędnik powinien otrzymać propozycję podjęcia pracy na innym stanowisku odpowiadającym posiadanym kwalifikacjom i dopiero, gdy urząd nie dysponuje takim stanowiskiem, taka osoba traci pracę.

Pracodawca może też rozstać się z pracownikiem z własnej inicjatywy, jeżeli jego nieobecność w pracy w powodu choroby przekracza ustawowe normy.

Stosunek pracy z państwowym urzędnikiem mianowanym ulega rozwiązaniu bez wypowiedzenia z jego winy, gdy doszło do:

  • prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu,
  • prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzędzie,
  • zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Z mocy prawa rozwiązaniu ulega także stosunek pracy urzędnika, który utracił obywatelstwo polskie.

A co ze służbą cywilną?

Na podstawie mianowania zatrudnieni są urzędnicy korpusy służby cywilnej (Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505) - do korpusu wchodzą też pracownicy tej służby zatrudniani w ramach umowy o pracę.

Pracodawca musi zwolnić urzędnika korpusu, z zachowaniem 3-miesięcznego wypowiedzenia, w razie:

  • dwukrotnego wydania negatywnej oceny okresowej,
  • stwierdzenia przez lekarza orzecznika ZUS trwałej niezdolności do wykonywania pracy na stanowisku urzędnika korpusu,
  • utraty nieposzlakowanej opinii,
  • likwidacji urzędu, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie urzędnika do innego urzędu w tej samej lub innej miejscowości.

Ponadto rozwiązanie stosunku pracy za 3-miesięcznym wypowiedzeniem następuje, jeżeli urzędnik odmówi poddania się badaniu przez lekarza orzecznika ZUS.

Do zwolnienia bez wypowiedzenia (z winy pracownika lub bez jego winy) dochodzi, gdy wystąpią okoliczności uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy z winy pracownika>> lub z powodu chorobowej nieobecności dłuższej niż rok