Uczelnia wypowiedziała stosunek pracy minowanego nauczyciela akademickiego objętego ochroną przedemerytalną. Powodem było podjęcie dodatkowego zatrudnienia bez zgody rektora. Czy można nauczycielowi akademickiemu wypowiedzieć stosunek pracy w okresie przedemerytalnym?
Nauczycielowi akademickiemu zatrudnionemu na podstawie mianowania można wypowiedzieć stosunek pracy w okresie przedemerytalnym. Pracownik taki nie jest więc chroniony przed zwolnieniem z uczelni. Nie ma tu zastosowania art. 39 kodeksu pracy (dalej: k.p.), zgodnie z którym pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Stosunek pracy licznych grup zawodowych regulowany jest poza kodeksem pracy w odrębnych ustawach. Kodeks pracy ma zastosowanie, jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników nie jest w całości uregulowany przez pragmatykę zawodową. Sytuacja taka dotyczy m.in. nauczycieli akademickich, których stosunek pracy co do zasady określa prawo o szkolnictwie wyższym. W tym względzie należy mieć na uwadze szczegółowe uregulowania zawarte w rozdziale 2 tej ustawy (stosunek pracy pracowników uczelni) odnoszące się do nauczycieli akademickich zatrudnionych na podstawie mianowania. Wynika z nich, że status wspomnianych pracowników został uregulowany w sposób kompletny, w przeciwieństwie do nauczycieli akademickich zatrudnionych na podstawie umów o pracę. W tym ostatnim przypadku w zakresie rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę art. 128 prawa o szkolnictwie wyższym wyraźnie odsyła do uregulowań kodeksu pracy (z modyfikacją, że wypowiedzenie następuje z końcem semestru).
Jak wskazał Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku z 14 lutego 2014 r. (sygn. akt VII Pa 237/13) regulacja ustania stosunku pracy z nauczycielem akademickim zatrudnionym na podstawie mianowania została w sposób wyczerpujący uregulowana w pragmatyce. Dlatego wobec nich nie stosuje się art. 39 k.p. Zdaniem tego sądu już z samej treści tego przepisu wynika, że dotyczy on jedynie stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę.
W tym względzie przytoczyć należy również stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku 27 lutego 2013 r. (sygn. akt II PK 171/12, Legalis nr 672277). SN orzekł, że pracownicy uczelni zatrudnieni na podstawie mianowania nie podlegają ochronie z art. 41 k.p. Przepis ten zakazuje wypowiedzenia umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Uzasadnienie tego wyroku SN w pełni odnieść można do ochrony stosunków pracy przewidzianej w art. 39 k.p. W orzeczeniu tym SN stwierdził, że wykładnia językowa i funkcjonalna przepisów działu III Rozdziału 2 – Stosunek pracy pracowników uczelni (art. 118–136) prawa o szkolnictwie wyższym prowadzi do wniosku, że regulacja dotycząca ustania stosunku pracy mianowanych nauczycieli akademickich jest zupełna. Artykuł 124, art. 129 ust. 1, 3 i 4 tej ustawy w odróżnieniu do regulacji kodeksu pracy wskazują wyczerpująco przyczyny, które pozwalają pracodawcy na wypowiedzenie umowy o pracę mianowanemu nauczycielowi akademickiemu.
Zdaniem SN gdyby wolą ustawodawcy było, aby art. 136 ust. 1 ustawy o szkolnictwie wyższym rozumieć jako generalne odesłanie do kodeksu pracy, także w sprawach rozwiązania (w tym mieści się wypowiedzenie stosunku pracy) lub wygaśnięcia stosunku pracy dotyczące wszystkich nauczycieli akademickich – a zatem i tych zatrudnionych na podstawie mianowania – to zbędny byłby w ogóle art. 128 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę z nauczycielem akademickim następuje na zasadach określonych w kodeksie pracy, z tym że rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem ma miejsce z końcem semestru. Czyli odesłanie to dotyczy tylko nauczycieli akademickich zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Podstawa prawna
Art. 39, art. 41 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).
Art. art. 124, art. 128, art. 129 ust. 1, 3 i 4, art. 136 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 572 ze zm.).