W zależności od rodzaju jednostki za ponadprzeciętną pracę można otrzymać dodatek zadaniowy albo specjalny. Dzięki tym świadczeniom wynagrodzenie wzrośnie nawet o kilkadziesiąt procent.
Urzędnicy poza pensją zasadniczą i trzynastką otrzymują dodatek stażowy i nagrodę jubileuszową. Te świadczenia przysługują im niezależnie od ich zaangażowania w pracę. Jeśli jednak wykonują więcej zadań niż przeciętny pracownik zatrudniony na ich stanowisku, mogą liczyć na nagrody i ekstraświadczenie. Również podwyższenie kwalifikacji może sprawić, że zarobki będą wyższe. Zaliczenie egzaminu w postępowaniu kwalifikacyjnym na urzędnika mianowanego w korpusie służby cywilnej lub ukończenie Krajowej Szkoły Administracji Publicznej wręcz obliguje szefa urzędu do przyznania takiemu pracownikowi stałego dodatku do pensji.
Sposoby na podwyższanie wynagrodzenia różnią się od tego, czy dana osoba jest zatrudniona w administracji samorządowej, czy rządowej.

Dodatek specjalny

W gminie, urzędzie miasta, marszałkowskim i starostwie pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym za wykonywanie ekstrazadań może otrzymać dodatek specjalny, a nawet nagrodę. Ten pierwszy jest wypłacany z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań. Nie jest on obowiązkowy. O jego przyznaniu decyduje pracodawca. Jego minimalna i maksymalna wysokość dla urzędników jest określana w regulaminie wynagradzania jednostki. Wynosi on najczęściej ok. 40 proc. podstawowej pensji. W odniesieniu do osób funkcyjnych, np. wójta lub prezydenta miasta, jest on wprost określony w przepisach i waha się od 20 proc. do nawet 40 proc. pensji zasadniczej i dodatku funkcyjnego. W urzędach miasta stołecznego Warszawy oraz miast powyżej 300 tys. mieszkańców maksymalnie może on wynieść 50 proc.
Za dodatkową pracę zatrudniony może też otrzymać nagrodę. Ta jest przyznawana w każdym urzędzie (niezależnie, czy chodzi o gminę, ministerstwo, czy pracowników, do których stosuje się przepisy o urzędach państwowych). Wysokość tego świadczenia jest uzależniona od opinii bezpośredniego przełożonego, który wnioskuje do sekretarza lub dyrektora generalnego o przyznanie takiej gratyfikacji. W administracji rządowej wprost z ustawy wynika, że 3 proc. środków na wynagrodzenia trzeba wydzielić na nagrody. W praktyce urzędy przeznaczają na to do 10 proc.

Dodatek zadaniowy

Także członkowie korpusu służby cywilnej, którzy są zaangażowani w pracę i dodatkowo realizują inne zadania, niż te wynikające z podstawowego zakresu obowiązków, zyskają wyższe świadczenia. Mogą otrzymać dodatek zadaniowy, który jest odpowiednikiem tego specjalnego (w przypadku pracowników samorządowych). Przepisy ustawy o służbie cywilnej nie definiują jego wysokości. Zależy to od decyzji dyrektorów generalnych i środków posiadanych w ramach funduszu płac.
Poza tym osoba, która zdała państwowy egzamin w Krajowej Szkole Administracji Publicznej i zmieściła się w limicie (w przyszłym roku wyniesie on 200 osób), otrzymuje co miesiąc do pensji dodatek służby cywilnej. Prawo do niego zyskują też absolwenci wspomnianej placówki. Dyrektor nie ma na niego wpływu. Musi go co miesiąc wypłacać, nawet jeśli sytuacja funduszu płac w jednostce byłaby trudna.
Dodatek ten wynosi od ok. 900 zł do 5 tys. zł miesięcznie (w przypadku osiągnięcia najwyższego, dziewiątego stopnia). O przystąpienie do egzaminu można się ubiegać po dwóch latach pracy w administracji (za zgodą dyrektora generalnego) lub trzech (już bez takiego przyzwolenia).

Awans i szkolenia

W każdym urzędzie można też starać się o awans dzięki uczestnictwu w kursach i studiach podyplomowych, zwłaszcza tych przydatnych przy wykonywaniu pracy urzędniczej. Nie jest jednak regułą, że po uzyskaniu dodatkowych kwalifikacji bezpośredni przełożony zawnioskuje do sekretarza lub dyrektora generalnego o przeprowadzenie awansu wewnętrznego. Często dochodzi do niego dopiero, gdy zwalnia się stanowisko osoby odchodzącej np. na emeryturę.
Jeśli zatrudniony nie ma perspektywy na powiększenie zarobków, może próbować przejścia do pracy w innym urzędzie, w którym wynagrodzenia są wyższe. W sytuacji gdy takie przejście dokonywane jest w ramach tej samej kategorii urzędów, np. z gminy do starostwa, urzędnik może bez zbędnych formalności dostać się do innej jednostki bez konieczności przystępowania do konkursu. Wystarczy stosowne porozumienie obecnego pracodawcy z nowym.
Urzędnicy, którzy ograniczają się do realizacji podstawowych obowiązków, otrzymują poza pensją zasadniczą świadczenia stałe. Należy doliczyć do nich np. dodatek stażowy w wysokości 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Otrzymuje się go za wieloletnią pracę, ale po raz pierwszy dopiero po pięciu latach zatrudnienia. Wzrasta on o 1 punkt procentowy za każdy kolejny rok wykonywania obowiązków, aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego uposażenia.
Ponadto wieloletnia praca w urzędach jest wynagradzana w postaci dodatku jubileuszowego. Ten może wynieść maksymalnie nawet 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego.
Podstawa prawna
Art. 88 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 227, poz. 1505 z późn. zm.).
Art. 36 ust. 5–6 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223, poz. 1458 z późn. zm.).